گزارش
مرضیه شفاهی - در جهان ۱۰ درصد از مرگ‌ها مربوط به خودکشی است، که رقمی حدود ۸۰۰ هزار نفر در جهان را دربرمی‌گیرد. در کشور ما ایران این آمار کمتر از نصف آمار جهانی است و در ایران خودکشی به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۵ نفر است که این میزان در جهان به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر ۱۲ نفر است. خودکشی شایع‌ترین اورژانس روانپزشکی و هشتمین علت مرگ در جهان است. خودکشی امری موجه نیست و دلایل و عوامل خود را دارد و اقدامی عمدی برای پایان دادن به زندگی خود است. ۶۰ درصد از افرادی که اقدام به خودکشی می‌کنند به علت افسردگی است که درمان ناموفق داشته و یا درمان نشده است. در تحقیقات صورت گرفته از این افراد مشخص شده است که در لحظه خودکشی به هیچ چیزی فکر نکرده و گویی هیچ راهی جز پایان دادن به زندگی خود را ندارند. عمدتاَ این افراد از اقدام خود پشیمان هستند و به دلیل اینکه اختلال زمینه‌ای آنها درمان نمی‌شود ۵۰ درصد از این افراد برای بار دوم اقدام به خودکشی می‌کنند. خودکشی در مردان شایع‌تر است، اما اقدام به خودکشی در زنان، ۵ برابر مردان است، اما به دلیل استفاده کمتر از روش‌های کشنده موفق به خودکشی نمی‌شوند و در نتیجه خودکشی موفق در مردان ۳ برابر از زنان بیشتر است. خودکشی در سنین نوجوانی و اغلب افراد زیر ۱۹ تا ۲۵ سال، دومین علت مرگ است. جوانان به دلیل عدم آشنایی با مکانیزم‌های صحیح برخورد با استرس، دست به خودکشی می‌زنند، بر همین اساس در این سنین نیاز به حمایت خانواده و حمایت اجتماعی دارند. اقدام به خودکشی موفق در مردان و زنان بالای ۵۰ و ۷۰ سال سن، به دلایلی همچون سالمند بودن، عدم حمایت خانواده، حمایت اجتماعی، تنهایی، بیکاری، بیماری و اینکه عملکرد گذشته را ندارند، افزایش می‌یابد. اقدام به خودکشی قبلی بسیار مؤثر است و این زمینه بزرگترین ریز فاکتور برای اقدام به خودکشی مخصوصاً در استفاده از روش‌های کشنده افزایش می‌یابد.مصرف مواد و الکل در اقدام به خودکشی بسیار مؤثر است و بررسی‌ها نشان می‌دهد این افراد به افسردگی و اضطراب زمینه‌ای مبتلا بوده و برای خود درمانی به سراغ الکل می‌روند. از دست دادن تفکر منطقی، یکی دیگر از دلایلی اصلی اقدام به خودکشی است و همان‌طور که در بالا گفته شد، فرد در لحظه اقدام، جز خودکشی به چیز دیگری فکر نمی‌کند و منطقی را قبول ندارد. واکنش به خبر وقوع ۸۴ خودکشی در یک روز در تهران دیروز رییس اورژانس اجتماعی کشور نسبت به خبر وقوع خودکشی ۸۴ تهرانی در یک روز واکنش نشان داد و گفت: چنین موضوعی صحت ندارد. آمار تماس‌های اورژانس اجتماعی از اول فروردین تاکنون کمتر از ۸۰ مورد بوده است. “محمود علیگو» رییس اورژانس اجتماعی کشور در واکنش به خبری مبنی بر اینکه ۸۴ تهرانی از ساعت ۷ و۳۰ دقیقه پنجشنبه ۲۶ فروردین تا ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه روز جمعه ۲۷ فروردین در نقاط مختلف تهران اقدام به خودکشی کردند، گفت: این خبر را تکذیب می‌کنیم. چنین موضوعی صحت ندارد. وی ادامه داد: آمار تماس‌های اورژانس اجتماعی ما از اول فروردین تاکنون کمتر از ۸۰ مورد بوده است. رییس اورژانس اجتماعی کشور در پاسخ به این سوال که در این مدت که بیش از یکسال از وقوع کرونا می‌گذرد آیا تماس با اورژانس اجتماعی در خصوص خشونت خانگی افزایش داشته است؟ گفت: درباره خشونت خانگی با افزایش تماس مواجه بوده‌ایم، اما بخشی از این تماس‌ها به شرایط کرونا مربوط است و بخش دیگری از آن به دلیل افزایش خدماتی است که در این حوزه ارائه می‌شود. علیگو تصریح کرد: ما درخصوص اطلاع‌رسانی در این زمینه نیز فعالیت بسیاری داشته‌ایم و تبلیغات گسترده‌ای در این خصوص انجام شده است. وقتی تبلیغات گسترش پیدا کند طبیعتا تعداد تماس‌ها در حوزه‌های مختلف نیز افزایش پیدا می‌کند. وی ادامه داد: در مجموع در تماس‌هایی که با سامانه ۱۲۳ اورژانس اجتماعی برقرار می‌شود، افزایش نسبی در حوزه خشونت خانگی داشته‌ایم و به آنها خدمات مختلف مانند مشاوره و ... ارائه شده است. اما ماجرا چه بود. خبرها از کجا آمد؟ متن خبر روزهای گذشته چنین بود: خبر تلخ خودکشی ۸۴ تهرانی در یک روز ( از ۲۶ فروردین تا ۲۷ فروردین ماه )تاکید بر دقت بیشتر بر بهداشت روانی جامعه دارد. جامعه جهانی در دوره کرونا در کنار آسیب های جانی، صدمات روحی بسیاری دیده است. در روز چند نفر در تهران خودکشی می کند؟! آمار خودکشی در نه تنها در تهران و ایران بلکه در جهان افزایش یافته است. نیاز امداد فوری روانشناسان در کنار کمک های کادردرمان پزشکی در این روزها تاکید می شود. وقوع خودکشی های متعدد در کشور از کودک تا مسن در این دوره کرونایی ، تاکید دارد که شرایط سلامت روحی جامعه ، زخم دیده است و امداد فوری نیاز دارد. ۸۴ تهرانی بین ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه روز پنجشنبه تا ساعت ۷ و ۳۰ دقیقه جمعه ۲۸ فروردین ماه در تهران اقدام به خودکشی کردند که یکی از آنان در صحنه جان باخت. گفتنی است از این تعداد ۸ خودزنی ،۳ دارزدگی،مسمومیت جنرال۱۵ مورد، مسمومیت دارویی ۱۱ مورد وجود داشته است. در این ۸۴ اقدام به خودکشی ، انواع مختلف خودکشی از دارزدگی، خودزنی ، مسمومیت دارویی رخ داده است که ۵۸ مورد از این اقدام به خودکشی ها برای نجات ، نیاز به انتقال به بیمارستان داشتند البته ۱۴ مورد حاضر به رفتن به بیمارستان نشدند یک مورد نیز ،در محل اقدام به خودکشی، فوت کرده بود. مابقی موارد نیازی به انتقال به بیمارستان نداشتند. مرگ حدود ۱۲ تهرانی در یک روز بخاطر خودکشی گفتنی است بعد از انتقال خودکش های تهرانی به بیمارستان ها حدود ۱۰ تا ۱۲ تهرانی فوت کردند که آمار قابل تاملی برای یک روز تهران به حساب می آید و خوشبختانه ۷۴ مورد از خودکش ها از مرگ نجات یافتند که خانواده هایشان باید با اقدامات روانکاوانه آنان را در مسیر سالمی قرار دهند. بنابه این گزارش؛ در یکسال گذشته نحوه خودکشی ها خشن تر شده است و مسمومیت دارویی کمتر و اقدام با سلاح گرم و سقوط از ارتفاع بیشتر شده است. افزایش آمار خودکشی در جهان در یک سال گذشته آمار خودکشی در جهان افزایش یافته است و این تنها مختص ایران و تهران نیست. این افزایش آماری با هشدارهای سازمان های مختلف نیز با آغاز گسترش کرونا و اثرات آن بر روان و اقتصاد جوامع مواجه شده است. بهزیستی و روانشناسان به کمک بشتابند گفتنی است آمار خودکشی در چند ماه گذشته در خبرهای حوادث ایران جایگاه قابل تاملی پیدا کرده است. از خودکشی روزنامه نگار و سلبریتی گرفته تا کودک در میان اخبار جای دارد و حال با رخ دادن ۱۰خودکشی مرگبار همزمان در یک روز در پایتخت ایران به نظر آژیر قرمز این آسیب به صدا در آمده است و نیاز به کمک رسانی جامعه روانشناسی دارد. وزارت کار به عنوان مدیریت بخش بهزیستی کشور باید به این مبحث ورود کند و روان جامعه را که در شرایط بحران تا حد خودکشی رسیده است مورد مراقبت قرار دهد و از تمامی امکانات دستگاه های مختلف برای بهبود شرایط روحی و عواملی که باعث بروز خودکشی می شود کمک بگیرد. ادامه این روند و آمار خودکشی می تواند خطرات جبران ناپذیری برای جامعه زخمی از اقتصاد نابسامان و سلامت تحت تهدید کرونا در بر داشته باشد. مهمترین متغیر موثر بر نرخ خودکشی همبستگی اجتماعی ست احمدرضا اصغرپور، جامعه شناس، استادیار دانشگاه فردوسی در آسیب شناسی خودکشی و اقدام به خودکشی در جامعه اظهار داشت: همبستگی اجتماعی مهم ترین عامل در خودکشی از نظر جامعه شناسی است. همبستگی اجتماعی به معنای فداکاری زیاد افراد نیست، بلکه به این معناست که افراد به یکدیگر وصل باشند و پیوند داشته باشند. اکنون والدین و همسر و... برای ما مهم هستند، زمانی که این ها را در کنار یکدیگر داشته باشیم، خود به خود به زندگی امیدوار می شویم، این موضوعات به ما امید می دهد و باعث می شوند تا به زندگی تعهد داشته باشیم. این موارد موجب می شوند تا حتی به یاد کرونا و سایر آسیب های دیگر در اجتماع نیافتیم. وقتی این پیوندها را قطع کنیم، آدم ها معلق تر می شوند. وقتی کسی نه صاحب شغلی باشد، نه همسر و فرزند و خانواده ای داشته باشد و این پیوندها از بین برود، فرد به جایی تعهد ندارد و امید خود را به ادامه زندگی از دست می دهد. یکی از معانی اجتماعی بودن انسان این است که افراد خود را در روابط و پیوند با دیگران تعریف می کنند. اگر پیوند اجتماعی از افراد گرفته شود، هویتی برای آن ها نمی ماند و افراد به سمت خودکشی کشیده می شوند. بنابراین یکی از مهمترین متغیر های موثر بر نرخ خودکشی همبستگی اجتماعی است. افزایش سالانه چهار تا پنج درصدی خودکشی در ایران طی هفت سال گذشته رئیس سازمان امور اجتماعی کشور روز یکشنبه ۱۹ بهمن اعلام کرد که آمار خودکشی در ایران طی هفت سال گذشته سالانه چهار الی پنج درصد افزایش یافته است. تقی رستم‌وندی همچنین از افزایش خودکشی در افراد زیر ۱۸ سال و بالای ۶۰ سال خبر داد، اما هیچ آماری در این زمینه ارائه نکرد و فقط گفت که اعلام آمار قطعی خودکشی در کشور با پایش داده‌ها در پایان سال امکان‌پذیر است. بر اساس آمارهای پزشکی قانونی در سال ۱۳۹۹، روزانه به طور میانگین ۱۵ نفر در ایران بر اثر خودکشی جان‌باخته‌اند. در گزارشی که اول بهمن منتشر شد از یک منبع آگاه در سازمان پزشکی قانونی ایران نقل قول شده بود که آمار خودکشی از ابتدای سال ۹۹ در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۴.۲ درصد افزایش یافته است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، در حد فاصل مهر تا آبان ۹۹ شش دانش‌آموز فقط در شهرستان رامهرمز در جنوب ایران دست به خودکشی زده‌اند. در ماه‌های گذشته اخبار متعددی درباره خودکشی نوجوانان در ایران منتشر شده است. این آمار نشانگر کاهش سن خودکشی در ایران است و دلایل آن بیشتر «فقر اقتصادی» و «نابسامانی‌های اجتماعی و خانوادگی» اعلام شده است. ئیس سازمان امور اجتماعی کشور در بخش دیگری از اظهاراتش همچنین از افزایش ۳۰ درصدی علائم افسردگی، استرس و اضطراب به‌دلیل شیوع کرونا خبر داد و گفت که «فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها در دو سال گذشته تاثیرات زیادی بر فضای اجتماعی کشور داشته است». روزانه ۱۵ مورد خودکشی منجر به مرگ طی هشت ماه اول سال ۹۹ به گزارش سازمان پزشکی قانونی ایران، آمار خودکشی در ایران طی هشت ماه اول سال ۱۳۹۹، از ابتدای فروردین تا پایان آبان‌ماه روزانه ۱۵ مورد خودکشی منجر به مرگ ثبت شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴.۲ درصد افزایش داشته است. بر اساس این گزارش، طی سال گذشته تعداد كل قربانيان خودكشي در ایران، ۵۱۴۳ نفر بود که به‌طور میانگین روزانه ۱۴ نفر بر اثر خودکشی جان باختند. در سال جاری این آمار از ابتدای فروردین تا پایان آبان‌ماه ۹۹، نزدیک به ۳۵۸۹ نفر بوده است. به عبارتی طی ۸ ماه، روزانه ۱۵ مورد خودکشی منجر به مرگ صورت گرفته است.. باید در نظر داشت که ما به ازاء خودکشی هر نفر، دست کم یک خانواده تحت تأثیر و تبعات این خودکشی قرار می‌گیرد. در برخی موارد، فردی که اقدام به خودکشی نموده، نان آور یک خانواده بوده و بنابراین آثار و تبعات خودکشی، گسترده‌تر است. در ماه‌های گذشته، اغلب اقدام به خودکشی‌ها از سوی جوانان و نوجوانان بوده که تحت تأثیر فقر و ناداری و نبودن هیچ چشم‌انداز روشنی برای آینده جوانان، صورت گرفته است. افزایش فشارهای اقتصادی و اجتماعی در شرایط کرونا به دلیل گستردگی بیکاری و فقر، آمار خودکشی را به خصوص در کودکان و نوجوانان به طور فزاینده‌ای بالا برده و امید به آینده را به پایین‌ترین سطح ممکن رسانده است؛ در حال حاضر اخبار خودکشی به پای ثابت وقایع روزانه در ایران تبدیل شده است. کاهش آمار خودکشی در ماه‌های اول ظهور کرونا در ایران هفته گذشته نشست بررسی سلامت روان و مسئولیت جامعه در قبال خودکشی در کلاب‌هاوس برگزار شد که بخش‌هایی از اظهارات میهمانان این نشست را بخوانید. حسین جلالی: اطلاعات خودکشی دقطره چکانی داده می شود، نگاه به امار خودکشی نگاه محدود و توام با پنهان کاری بوده است، همچنان نیازمند یک گشودگی در این حوزه هستیم. پنهان کردن خودکشی در رسانه‌ها مورد تایید نیست اما اجازه دهیم صحت خبر خودکشی تایید بشود و بعد خبر خودکشی منتشر شود. در عین حال اگر خودکشی موضوع مبتلا به و جدی جامعه است رسانه می تواند آن را به عنوان سرنخ بگیرد و از زوایای مختلف به آن بپردازد. مریم عباسی‌نژاد روانپزشک دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت در نقد اظهارات یکی از حاضران که گفت نظام دقیق و سیستماتیک برای ثبت آمار خودکشی وجود ندارد، گفت: نظام دقیقی در این باره وجود دارد، از سال ۹۴ به این طرف امار تقریبا رشد ۸ تا ۱۰ درصدی داشته است اما در فاصله سال ۹۷ به ۹۸ این افزایش دیگر ۷ یا ۸ درصد نبوده است بلکه ۲ درصد بوده است. علت کاهش این درصد؛ کاهش ناگهانی آمار خودکشی در اسفند ۹۸ بود و در فروردین و اردیبهشت ۹۹ هم کاهش امار خودکشی را داشتیم. شاید دلیل در این بود که کشور هنوز در شوک کرونا بود و همبستگی اجتماعی زیاد شده بود.