انرژی
معاون سازمان انرژی اتمی گفت: در مجموع عملیات زیربنایی، روبنایی و واردات تجهیزات، آلمانی‌ها 40 درصد ساخت نیروگاه اتمی بوشهر را پیش بردند اما 70 درصد مبلغ قرارداد را از طرف ایرانی دریافت کرده بودند و مسأله این پول نیز تعیین تکلیف نشد. تصویر یک گنبد سفید در کنار آبی نیلگون خلیج همیشه فارس همیشه به عنوان نماد صنعت هستهای در کشور شناخته می‌شود. نیروگاه بوشهر که از سال 1392 به طور رسمی وارد مدار تولید برق کشور شد، یک تنه جور صنعت برق هستهای کشور را می‌کشد و خلاء بخش هستهای در سبد تولید انرژی برق را بر طرف می‌کند. در شرایط کنونی نیروگاه 1000 مگاواتی هستهای بوشهر 1.2 درصد از کل ظرفیت تولید برق کشور را به خود اختصاص داد است. این درحالی‌ست که فرانسه به عنوان کشوری که بیشترین سهم از انرژی برق مصرفی خود را با کمک انرژی هستهای تامین می‌کند و از قدیمی‌ترین سرمایه‌گذاران در این زمینه به حساب می‌آید، ۷۶ درصد برق خود را از انرژی هستهای تامین می‌کند. فرانسه برنامه راه‌اندازی 6 راکتور تولید برق هستهای دیگر را در دستور کار خود دارد. بقیه کشورهای پیشرفته هم بخش مهمی از سبد تامین برق خود را از نیروگاه‌هعای اتمی تامین می‌کنند. به طور قطع، صنعت برق هستهای در کشور ما فضای رشد بسیاری داشته و تلاش به منظور بومی‌سازی ساخت نیروگاه‌های هستهای باید در دستور کار نهادهای ذی‌ربط قرار گیرد. در همین راستا محمود جعفری، معاون سازمان انرژی اتمی و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی گفت و گویی انجام داده است که مشروح این گفتگو را در ادامه میخوانید: سراغ فاز یک نیروگاه اتمی بوشهر برویم، این نیروگاه پس از یک مدت زمان ساخت طولانی بالاخره در سال 1390 برق خود را به شبکه برق کشور وارد کرد، ممکن است مختصری پیرامون تولید fvr این نیروگاه صحبت کنید؟ جعفری: شروع بهره برداری واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر، از سال 1390 بوده و بهره برداری تجاری از مهرماه 1392 انجام شده است. بر اساس آمار فاز یکم نیروگاه اتمی بوشهر تا از ابتدای فعالیت تا انتهای دی ماه سال 1399 به میزان 47 هزار میلیون کیلووات ساعت برق تولید کرده و بیش از 43 هزار میلیون کیلوورات ساعت به شبکه برق سراسری تحویل داده است. با شرایطی که از نیروگاه در زمان انقلاب و پس از آن در جنگ تحمیلی وصف کردید، چگونه عملیات ساخت از سر گرفته شد؟ جعفری: سال 1371 رئیس جمهور وقت، آیت‌الله رفسنجانی در سفری که به روسیه داشت، موافقتنامه همکاری استفاده صلح آمیز از انرژی هستهای را بین دولت جمهوری اسلامی و روسیه امضا نمود. براساس مفاد موافقتنامه همکاری، قرارداد تکمیل واحد یکم نیروگاه اتمی بوشهر بین سازمان انرژی اتمی ایران، معاونت نیروگاه‌های اتمی و شرکت زاروبژاتم که بعدتر به شرکت اتم استروی اکسپورت تغییر نام یافت در سال 1373 مبادله و سال 1374 قرارداد نافذ شد؛ همچنین به موازات آن، قرارداد تأمین سوخت 10 ساله نیروگاه نیز با شرکت تنکس منعقد گردید، البته به دنبال آن شرکت تول جایگزین شرکت تنکس شد و تامین سوخت را بر عهده گرفت. طرفین این قرارداد، در سال 1377 شرایط قرارداد را بازنگری کرده و به منظور استفاده از تجهیزات آلمانی و نیز واگذاری مسئولیت کل موضوع قرارداد به طرف روسی به صورت کلید در دست توافق کردند. بر اساس مفاد این بازنگری طراحی، ساخت، نصب و راه اندازی به همراه آموزش پرسنل بهره بردار ایرانی، به تعهد طرف روسی اضافه شد و عملیات اجرایی آغاز گشت. توجه به این نکته حائز اهمیت است که عمده 40 درصد پیشرفت نیروگاه در زمان ساخت پیش از انقلاب مرتبط با مسئله تجهزات فنی بود و زیرساخت نیروگاه پیشرفت اندکی داشت، به علاوه اینکه بمباران هوایی رژیم بعث و همچنین تخریب نقاطی از سازه به دلیل تغییر نقشه راه اندازی به نحوی رقم خورد که ما ساخت سازه را نه از صفر بلکه از زیر صفر آغاز کنیم. با این تفاسیر 20 سال از 36 سال مدت زمان ساخت فاز یک نیروگاه بوشهر به علت توقف ناشی از عوامل غیر فنی بوده است؟ جعفری: بله و شما اگر نگاهی به عملیات اجرایی نیروگاه‌های اتمی در حد فاز یکم نیروگاه اتمی بوشهر بکنید، متوجه مدت مشابه بین 10 تا 13 سال زمان ساخت آن‌ها خواهید شد. این یعنی در مرحله دوم ساخت این نیروگاه پس از انقلاب، توقفی در پروژه وجود نداشته و سیر طبیعی ساخت طی شده است. عملیات ساخت دو فاز 2 و 3 نیروگاه اتمی بوشهر نیز در دستور کار شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران قرار گرفته است، ممکن است پیرامون این دو فاز نیز توضیح دهید؟ جعفری: در راستای برنامه بلندمدت توسعه نیروگاه‌های هستهای در کشور، مأموریت و اهداف ده ساله شرکت، قرارداد احداث 2 واحد نیروگاه اتمی 1057 مگاواتی در ساختگاه بوشهر بین دو شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه انرژی اتمی ایران به عنوان کارفرما و شرکت اتم استروی اکسپورت به عنوان پیمانکار امضا شد. اجرای واحدهای 2 و 3 از دی ماه 1395 شروع شده و مطالعات مهندسی در دو حوزه محدوده خشکی و محدوده دریا به عنوان اولین گام توسط شرکت‌های ایرانی انجام شده است.