تاب‌آوری نظام سلامت برای کرونای انگلیسی تا کجاست؟

  مهدی فخیمی - موج جدید شیوع کرونا در استان خوزستان از حدود پنج هفته پیش آغاز شده و شدت آن به حدی است که به گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز، طی هشت روز شمار مبتلایان شناسایی‌شده دو برابر شده است.
خبرگزاری ها به نقل از فرهاد ابول‌نژادیان گزارش داند که در حال حاضر ۱۱ شهر خوزستان در وضعیت قرمز (بسیار پرخطر) و ۹ شهر در وضعیت نارنجی (پرخطر) کرونا قرار دارند.
مطابق شواهد، افزایش شدید موارد ابتلا در خوزستان بر اثر ورود گونه جهش‌یافته ویروس کرونا به این منطقه است که قدرت سرایت آن از گونه قبلی بسیار بیشتر است.
گونه‌های جهش‌یافته کرونا در برخی کشورها مانند بریتانیا و آفریقای جنوبی به شدت شیوع یافته و از آنجا به کشورهای دیگر از جمله ایران نیز سرایت کرده است.
در خوزستان مواردی از ابتلا به ویروس جهش‌یافته مشاهده شده که منشاء آن مسافری از هلند بوده است، اما اغلب موارد با رفت و آمدها به کشور عراق ارتباط داشته است.
  ۹ مورد ویروس جهش‌یافته در ۱۰ نمونه مشکوک
به گفته فرهاد ابول‌نژادیان، با افزایش نگرانی از شیوع ویروس جهش‌یافته ۱۰ نمونه مشکوک از شهرهای مختلف خوزستان برای تشخیص نهایی به انستیتو پاستور ارسال شد که در ۹ مورد آن «کرونای انگلیسی» تائید شده است.
او می‌گوید، روز شنبه هم نتیجه آزمایش نمونه‌هایی که از افراد مبتلا به کرونا در شهرهای اهواز، هویزه، دزفول، دشت آزادگان و چند نقطه دیگر به انستیتو پاستور فرستاده شده بود مشخص کرد که این نمونه‌ها نیز «کرونای انگلیسی» هستند.
بر پایه نقشه‌ای که کیانوش جهانپور، رئیس مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت منتشر کرده، تمام شهرهای خوزستان در وضعیت قرمز و نارنجی قرار دارند و تعداد مناطق در وضعیت پرخطر در سراسر ایران افزایش یافته است.
عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور و فرمانده قرارگاه عملیاتی ستاد ملی مقابله با کرونا، دوم اسفند اعلام کرد به منظور کنترل شیوع بیماری کووید۱۹ در استان خوزستان، مرز‌های ایران با عراق بسته و تردد به خوزستان ممنوع می‌شود.
  خرید و فروش برگه تست منفی در عراق
در مورد کارآمدی این تدبیر و اجرای دقیق آن تردیدهای جدی وجود دارد. رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز می‌گوید، شرط ترددهای مرزی داشتن یک تست PCR منفی بود اما در روزهای گذشته گزارش‌هایی درباره خرید و فروش برگه تست منفی بدون انجام آزمایش در «آن طرف مرزها» دریافت شده است.
قاسم سلیمانی دشتکی، استاندار خوزستان، در کنفرانس ویدئویی دوم اسفند ستاد ملی مقابله با کرونا احتمال داد که یکی از مهم‌ترین علت‌های افزایش شدید شیوع کرونا در این استان «تردد روزانه بیش از ۳۰۰ مسافر عراقی از مرزهای شلمچه و چذابه» باشد.
با توجه به این وضعیت و عدم موافقت با پیشنهاد دانشگاه پزشکی اهواز برای تعطیلی کامل دو هفته‌ای استان خوزستان نگرانی از سرایت ویروس جهش‌یافته به دیگر استان‌ها و آغاز موج چهارم و شدیدتر پاندمی کرونا در ایران افزایش یافته است.
تا کنون موارد پراکنده‌ای از شناسایی ابتلا به ویروس جهش‌یافته در برخی شهرها گزارش شده، اما هنوز وضعیت خوزستان در مناطق دیگر تکرار نشده است.
  موج چهارم در راه است
نوید دانایی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی سمنان و دبیر ستاد استانی مقابله با کرونا، با اشاره به افزایش موارد ابتلا در این استان و استان‌های دیگر هشدار داده که موج چهارم شیوع بیماری کووید۱۹ در راه است.
وزیر بهداشت، سعید نمکی، به تازگی ابراز نگرانی کرده بود که «ساده‌انگاری و عادی‌پنداری اوضاع و بی‌توجهی به خطر بیماری» باعث وقوع خیز چهارم بیماری کووید۱۹ در ایران شود و هشدار داده اگر این خیز جدید رخ دهد «ارتفاعی به مراتب بیشتر از خیزهای قبلی خواهد داشت و سرعت انتشار آن به شدت بالاتر خواهد بود”.
با آغاز اسفند ماه و افزایش تردد به خاطر خریدهای نوروزی، که از اغلب کلانشهرها گزارش شده، نگرانی از شروع موج جدید پاندمی بالا گرفته و خطر شیوع ویروس جهش‌یافته این نگرانی‌ها را تشدید می‌کند. در همین حال تعلل مسئولان در تامین واکسن کرونا موضوع دیگری است که با واکنش‌های انتقادی زیادی در میان شهروندان و در فضای مجازی روبرو شده است.
واکسیناسیون در ایران ۲۱ بهمن با دریافت یک محموله ۲۰ هزار تایی واکسن روسی «اسپوتنیک وی» آغاز شد که برای واکسینه کردن ۱۰ هزار نفر کافی بود.
  شش هزار دوز واکسن سهم خوزستان تا کنون
محموله دوم هم شامل ۱۰۰ هزار دوز واکسن برای واکسینه کردن ۵۰ هزار نفر بود. این میزان با توجه به جمعیت حدود ۸۵ میلیون نفری ایران بسیار ناچیز است. سهم استان خوزستان با بیش از چهار میلیون و ۷۰۰ هزار جمعیت از این دو محموله شش هزار دوز بوده است.
مسئولان وزارت بهداشت از برنامه‌هایی برای واردات واکسن کرونا از کشورهایی مانند چین و هند خبر داده و ابراز امیدواری می‌کنند که واکسن داخلی هم تا اواخر بهار به تولید انبوه برسد.
عباس آقازاده، رئیس مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی، سوم اسفند در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا از مسئولان درخواست کرده تا زمانی که تولید داخلی به ثمر نرسیده «برای واردات واکسن معتبر هر تلاشی که می‌توانند، انجام دهند». او این کار را مهم‌ترین جنبه اداره‌ی کشور در حال حاضر خواند.
  چرا کرونای انگلیسی درخوزستان طغیان کرد؟
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز، علت طغیان کرونای انگلیسی در استان و ورود آن از کشورهای عراق و هلند به استان را تشریح کرد. ابول نژادیان شامگاه شنبه در نشست خبری با اصحاب رسانه در خصوص روند شیوع بیماری کرونا در استان خوزستان اظهار کرد: در پیک سوم بیماری قرار داریم و گزارشاتی از وضعیت این استان در جلسه ستاد کرونا خوزستان به استاندار ارائه شد.
وی با اشاره به اینکه بر اساس آخرین تغییرات ۱۱ شهر قرمز و هشت شهر نارنجی هستند، ادامه داد: پیک اول در استان خوزستان از اردیبهشت تا تیر ماه بود که در هفته‌های اول مرداد ماه به حالت عادی رسیده و شیب نزولی داشتیم؛ از اواسط شهریور ماه مجدداً بروز بیماری در استان شیب رو به بالایی گرفته که تا آبان و آذر ادامه پیدا کرد ولی تعداد فوتی‌ها نسبت به کشور خیلی کم و حداکثر سه تا چهار نفر بود.
وی افزود: تا انتهای دی وضعیت خوبی داشتیم ولی از ابتدای بهمن ماه آمار مراجعه بیماران و خصوصاً از ۱۰ بهمن ماه انتشار بیماری و مراجعات بیماران سرعت بیشتری به خود گرفت.
  مسافری از هلند
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به همکاری ۱۵ هزار نفر نیرو در اجرای طرح شهید سلیمانی با هدف افزایش بیماریابی و مهار موج جدید تصریح کرد: از ۱۵ بهمن به بعد شیب افزایشی شیوع داشتیم که همزمان بروز نوع انگلیسی ویروس در کشور اعلام شد؛ ابتدا زنی اهل منطقه کیان آباد اهواز که از کشور هلند آمده بود، به این ویروس مبتلا شد که با ردیابی مسافران ۹۲ نفر هم پروازی که ۹ نفر در اهواز و مابقی در تهران بودند، شناسایی شده ولی آن زن و خواهرش را در خانه قرنطینه کردیم.
  ورود از عراق به شادگان
ابول نژادیان با اشاره به اینکه از ۱۰ نمونه ارسالی تست ژنتیکی کرونا به تهران ۹ نمونه و حتی هر دو نمونه ارسالی از آبادان نیز کرونای انگلیسی بودند، اضافه کرد: از شهر شادگان میزان مراجعات سرپایی بالا رفت؛ در بررسی‌های شادگان نیز به یک زن ۴۰ ساله رسیدیم که خانواده‌ای ساکن انگلیس از طریق عراق به مهمانی خانه آنها آمده بودند.
وی با اشاره به اینکه یک مرد عراقی در اهواز ۲۵ دی ماه مورد مثبت اعلام شده که چهار نفر از پرسنل (با خانواده) هتل محل اقامت او نیز مبتلا شدند، گفت: حتی یک مورد سفر بانوی ایرانی به عراق داشتیم که بعد از برگشت خواهر، شوهر خواهر و فرزندانشان را نیز مبتلا کرده بود؛ طی چند روز اخیر نمونه‌هایی از شهرهای هویزه، دزفول، دشت آزادگان و اهواز را به انستیتو پاستور تهران فرستادیم که همه آنها از نوع انگلیسی بوده و متأسفانه این نمونه در سطح استان پخش شده ولی جنوب و غرب درگیر شده و شرق و شمال درگیر نیستند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به اینکه محدودیت‌ها برای منع تردد از جنوب و غرب به شرق و شمال استان اعمال شده و از مردم تقاضا داریم تا در خانه‌های خود بمانند که این موج نیز کنترل شود، بیان کرد: روزانه ۶ هزار تست انجام می‌دهیم که ظرف یک تا دو روز آینده آن را به ۱۰ هزار و شاید بیشتر افزایش می‌دهیم؛ در منطقه کیانپارس اهواز دو دستگاه اتوبوس آمبولانس و در خیابان نادری نیز یک دستگاه مستقر کردیم که هرکدام از پزشکان فردی را مشکوک تشخیص دهد، به آنها معرفی کنند.
  محدودیت‌های فعلی مؤثر نیست
ابول نژادیان انتقاد کرد: این محدودیت‌های اعمال شده دلخواه و مورد پسند دانشگاه نیست چون نمی‌تواند حلقه انتشار ویروس را بشکند؛ ارزیابی این است که محدودیت‌های فعلی نهایتاً ۵۰ درصد تأثیرگذاری دارد و برای کاهش سرعت انتقال باید اقدامات جدی تر انجام و شهروندان نیز همکاری لازم را داشته باشند.
  تاب آوری نظام سلامت حدی دارد
وی با اشاره به اینکه در پیک دوم ۷۹ نفر بیمار در طول روز بستری می‌شد ولی حالا ۱۱۵ نفر در روز است، عنوان کرد: تاب آوری نظام بهداشت و درمان حدی دارد و در صورت عدم همراهی مردم اگر بیمارستان‌ها تکمیل ظرفیت شوند آن وقت دیگر بیماران باید در انتظار ورود به بخش عادی یا ویژه بماند که این موضوع منجر به افزایش تلفات می‌شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به اینکه از ۱۶ بهمن به بعد تعداد انجام تست افزایش و به همان میزان درصد موارد مثبت نیز بیشتر شده تصریح کرد: در این پیک هر علائمی از جمله سردرد، بی حالی و خستگی، تب و سرفه کروناست مگر خلاف آن ثابت شود؛ هرکسی یکی از علائم را هم داشت باید به سرعت خود را از خانواده جدا و به مراکز درمانی مراجعه کند چون حالا اصلاً زمان سرماخوردگی نیست.
وی با اشاره به اینکه از ۱۵ دی ماه میزان ابتلای سنین ۱۵ تا ۲۲ ساله در حال افزایش است، یادآور شد: کیانپارس بیشتر از دیگر مناطق آلوده هستند چون محلات پرتجمع هستند؛ در شادگان که ۴۰ درصد جمعیت شهری و ۶۰ درصد روستایی هستند و برعکس همه جای کشور که فقط ۳۵ درصد روستایی هستند، میزان رعایت پروتکل‌ها کاهش و در مقابل از ۹ بهمن آمار افزایشی بوده ولی اکثر جوانان بدون ماسک در حال پرسه زنی در شهر بودند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز عنوان کرد: در دزفول با اعلام سریع وضعیت قرمز آهنگ شیوع ویروس کنترل شد و ۵۸ درصد تماس با بستگان و دید و بازدیدهای خانوادگی و ۲۳ درصد هم حضور دفاتر قضائی، بانک‌ها و مراکز خدمات رسان این چنینی منجر به بروز بیماری شده بود.
  نیروها پای کار نمی آیند
وی با اشاره اینکه دانشگاه با همه ظرفیت‌های خود در حال فعالیت است، گفت: از این هفته قرار شده در تمام فرودگاه‌ها، ایستگاه‌های قطار و ترمینال‌های مسافربری تست رقیق از مسافران گرفته و بعد اجازه سفر بدهیم؛ از آموزش و پرورش و دانشگاه‌های وزارت علوم درخواست اعزام نیرو در ایام تعطیلات کاری پرسنل را داشتیم ولی پای کار نمی آیند.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز بیان کرد: از بسیج طلاب و دیگر نیروهای بسیجی که در بیمارستان‌ها به عنوان کمک پرستار مستقر شده‌اند، تقدیر و تشکر می‌کنیم؛ همچنین بسیج پزشکی و هلال احمر با ظرفیت خوبی پای کار آمده‌اند ولی هنوز هم برای غربالگری نیازمند همکاری هستیم.
ابول نژادیان در خصوص حضور خبرنگاران در ستاد کرونا گفت: با استاندار صحبت می‌کنم که برنامه مشخصی به دانشگاه ارائه دهد که تا چه حدود اجازه دعوت خبرنگاران را داریم چون به عنوان رئیس دانشگاه فقط دبیر و سخنگوی ستاد هستم.
  درخواست تعطیلی داریم
وی در پاسخ به این سوال که با چنین وضعیت خطرناکی که خوزستان در زمینه شیوع ویروس کرونای انگلیسی دارد چرا تعطیلی گسترده برای استان اعمال نمی‌شود، بیان کرد: نامه دانشگاه را داریم که دو هفته تعطیلی کامل خواستار شدیم چون با این عدد شیوع ویروس درخواست شرایط اضطراری برای قرنطینه لازم است ولی دانشگاه فقط پیشنهاددهنده است ولی تصمیم گیرنده نیست.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی اهواز با اشاره به تلاش برای استقرار آزمایشگاه پی سی آر در مرزهای زمینی ادامه داد: قبلاً قرار بود که افراد علامت دار به کشور خود برگشت داده شوند ولی بعد از انجام تست پی سی آر یا جواب تماس داده نمی‌شد و یا اینکه به شهرهای مختلف کشور وارد شده بودند.