مدیریت بحران در کرونا

 میثم یزدی- امدادگر- مدیریت بحران مجموعه‌ای از چاره جویی‌ها و تصمیماتی است که در مقابله با بحران انجام می‌گیرد و هدف آن کاهش روند بحران، کنترل بحران و کاهش و رفع بحران است. کلیه اقدامات مربوط به پیشگیری و مدیریت ریسک، سازماندهی و مدیریت منابع مورد نیاز در پاسخ به بحران می‌باشد. مدیریت بحران شامل: برنامه‌ها، ایجاد ساختارها و تدوین مقرراتی است که منجر به کمک و یاری رسانی به دولت و سازمان‌های غیردولتی در برخورد با حوادث می‌شود. در تعریفی دیگر می توان گفت مدیریت بحران عبارتست از فرآیند پیش بینی و پیشگیری از وقوع بحران برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران.
شیوع ویروس کرونا و خطراتی که برای مردم جهان به وجود آورده ؛جامعه راملتهب و مضطرب نموده است . در حال حاضر وضع به گونه ای است که نه تنها مردم را نگران ساخته است بلکه بر روی اقتصاد ، کسب و کار ، مارکت و ..اثرات نامطلوبی گذاشته است . همه از هم می پرسند که این وضعیت تا کی ادامه خواهد داشت و این بحران چه زمان به پایان خواهد رسید ؟ چشم امید مردم
به دولتها و متخصصان دوخته شده و انتظار دارند دولتها اقداماتی نمایند تا ریشه این ویروس بر کنده شود و التهاب از بین رود . آنچه این روز ها مطرح است مساله « مدیریت بحران » است . بعضی از کشور ها در این مورد موفق بوده و به منظور رهائی از این ویروس خطرناک تدابیری اندیشیده اند و برخی اندر خم یک کوچه اند و نه گروهی ازمردم کشورشان و نه دولتشان به این پدیده به صورت جدی برخورد نکرد ه و اقدام عاجل ننموده اند !بحران در حقیقت یک فشار زایی روانی – اجتماعی بزرگ و ویژه است که باعث در هم شکسته شدن انگاره های متعارف زندگی و واکنش های اجتماعی می شود و با آسیب های جانی و مالی ، تهدیدها ،خطرها و نیازهای تازه ای به وجود می آور ، که سابقه نداشته است . فرهنگ ها بحران را به معنای آشفتگی و تغییر حالت تعریف کرده اند .
مدیریت بحران از اصطلاحات حوزه مدیریت است که به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها، چاره‌جویی‌ها و دستورالعمل‌هایی اطلاق می‌شود، که مدیریت یک سازمان در چالش با بحران انجام می‌دهد و هدف آن کاهش روند، کنترل و رفع بحران است. به‌طور کلّی، مدیریت بحران به معنای سوق دادن هدفمند جریانِ پیشرفتِ امور به روالی قابل کنترل و انتظار بازگشت امور در اَسرع وقت به شرایط قبل از بحران است.
برخلاف مدیریت ریسک، که شامل ارزیابی تهدیدهای احتمالی و پیدا کردن بهترین راه جلوگیری از وقوع آن است، مدیریت بحران شامل برخورد با تهدیدها قبل، درحین و پس از وقع تهدید است.
داشتن بینش بحران محور، به توانایی فکر کردن در مورد سناریوی بدترین حالت‌های قابل وقوع و در عین حال ارائه راه حل‌های بیشمار نیاز دارد. از آنجایی که اولین روش، ممکن است جوابگو نباشد، سعی و خطا یک روش پذیرفته شده‌است. لازم است که همیشه طرح مقابله با تهدیدهای احتمالی موجود بوده و هوشیار بود. سازمان‌ها و افراد باید دارای یک برنامه پاسخ سریع برای مواقع اضطراری بوده و با مانور و تمرین، آمادگی کافی داشته باشند.
فرآیند پیش‌بینی و پیشگیری از وقوع بحران، برخورد و مداخله در بحران و سالم سازی بعد از وقوع بحران را مدیریت بحران گویند.
مدیریت بحران علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحران‌ها و تجزیه و تحلیل آن‌ها در جستجوی یافتن ابزاری است که بوسیله آن‌ها بتوان از بروز بحران‌ها، پیشگیری نمود و یا در صورت بروز آن در خصوص کاهش اثرات آن آمادگی لازم امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود.
امروزه عمده‌ترین نقاط ضعف مدیریت بحران عدم هماهنگی و همکاری سازمان‌ها، کمبود ضوابط و مقررات جامع و مانع و پراکندگی و نا کافی بودن قوانین و مقررات موجود، محدودیت منابع مالی است، اما خوشبختانه نقاط قوت بسیاری نیز وجود دارد که خود شامل تجارب مفید در مدیریت‌ها بحران و روحیه تعاون و نوعدوستی در جامعه و مشارکت خوب و ارزشمند مردم و سازمان‌های NGO همچون جمعیت هلال احمر است که می‌توان با مرتفع نمودن نقاط ضعف و توجه بیشتر به نقاط قوت راه را برای عملکرد هر چه بهتر و قویتر در امر مدیریت بحران هموار نمود. باید تهدید‌ها و فرصت‌ها را به خوبی شناخت و خود را برای مقابله با تهدید‌ها و استفاده از فرصت‌ها آماده ساخت.
کشف سویه جدیدی از ویروس کرونا در ژاپن
 ژاپن یک سویه جدید از ویروس کرونا را در چهار مسافری که از برزیل وارد توکیو شده‌اند، شناسایی کرده است که از انواع شناسایی شده در انگلیس و آفریقا متمایز است.
وزارت بهداشت ژاپن اعلام کرده است که نوع جدیدی از ویروس کرونا را در این کشور شناسایی کرده است.
این سویه جدید از کووید-۱۹ در چهار زن و مرد نوجوان تا ۴۰ ساله که از برزیل وارد توکیو شده بودند، شناسایی شده است و در حالی که شباهت‌هایی با ویروس‌های انگلیسی و آفریقایی دارد، اما به نظر نمی‌رسد قبلاً دیده شده باشد.
با شناسایی این ۴ نفر، تعداد مبتلایان تایید شده به ویروس‌های جهش یافته کرونا در ژاپن به ۳۴ مورد رسید. وزارت بهداشت، کار و رفاه ژاپن این نوع جدید ویروس کرونا را به سازمان بهداشت جهانی گزارش داده است.
مسافران آلوده در تاریخ دوم ژانویه وارد فرودگاه «هاندا» در توکیو شده‌اند. پس از مثبت شدن آزمایش آنها در فرودگاه، انستیتوی ملی بیماری‌های عفونی ژاپن نمونه‌های آنها را تجزیه و تحلیل کرد و شناسایی نوع جدید کووید-۱۹ را در آنها تأیید کرد. سه نفر از این چهار نفر علائمی مانند مشکل تنفس، تب و گلودرد داشتند.
انستیتوی ملی بیماری‌های عفونی ژاپن ضمن تایید شناسایی یک نوع جدید جهش یافته از ویروس کرونا اعلام کرد که در حال حاضر قضاوت در مورد میزان سرایت بخشی این ویروس، خطر ایجاد علائم جدی و اثربخشی واکسن‌ها در مقابل آن دشوار است.
تاکنون مشخص شده است که انواع جدید موجود در انگلیس و آفریقای جنوبی نسبت به سویه‌های شناسایی شده در اوایل همه‌گیری به راحتی شیوع و گسترش می‌یابند. این در حالی است که ژاپن در میان بدترین موج ویروس کرونا قرار دارد.

تاثیر «خنده های اَلَکی» بر احساس رضایت از زندگی
 یک روانشناس همزمان با روز جهانی خنده گفت: پژوهشگران دریافته اند که خندیدن بدون دلیل «به اصطلاح الکی خندیدن» منجر به افزایش هورمون دوپامین و اندورفین و موجب احساس رضایت از زندگی و تاب اوری و شادکامی افراد می‌شود. مغز تفاوت میان خنده با دلیل و بدن دلیل را تشخیص نمی‌دهد و در نتیجه فرد دچار نوعی سرخوشی و احساس لذت می‌شود. از سوی دیگر خنده و شادی جزئی از عوامل بهبود دهنده خلق و سلامت روان است ولی نمی توان با یک جزء به بهبود کلیت اختلالات روانی پرداخت.
سامان آسیابانی اظهار کرد: خنده از جمله علائم مهم سلامت روان است که می تواند مسیر های عصبی مغز مربوط به شادی مانند دوپامین و اندورفین را فعال کرده و سرانجام موجب ایجاد احساس شادی شده و همچنین به تنفس بهتر، کاهش فشار خون، بهبود ایمنی بدن و همچنین کاهش استرس و اضطراب کمک کند. این روانشناس افزود: در بیماری هایی همچون افسردگی و اضطراب معمولا توانایی خنده از بین می رود و تدریجا خمودگی و سستی بدن و خلق شدت می گیرد که می توان با تقویت حس خوش طبعی و خنده در فرد به پیشگیری از این اختلالات کمک شایانی کرد. قرار گرفتن فرد در کانون گرم و صمیمی خانواده، تماشای برنامه های تلویزیونی طنز و مفرح و همچنین برگزاری  مراسمات آئینی و فرهنگی، شرکت در مراسمات خیریه می تواند به ایجاد حس خنده و سرخوشی و همچنین بهبود خلق افراد کمک کند. وی ادامه داد: شهرنشینی، پیچیدگی های اقتصادی و اجتماعی جوامع امروزی و همچنین شیوع بیماری کرونا موجب کاهش ارتباط خانوادگی و دوستانه و همچنین کاهش  حس شادی و سرخوشی در جوامع شده است از این رو به طور کلی در راستای تقویت و کمک به نیاز های روانی افراد، تولید و پخش محتوا های طنز و شاد  به عنوان یک عامل تقویت کننده مطرح شده است و می تواند در جهت تقویت سلامت عمومی جامعه  مفید باشد. این روانشناس در پاسخ به این سوال که آیا خنده درمانی را می‌توان به عنوان رویکردی درمانی برای اختلالات روان در نظر گرفت، تصریح کرد: البته که تاثیرات خنده  بر سلامت جسمی و روانی افراد پوشیده نیست ولی با توجه به جامعیت رویکرد های اصیل روان درمانی، رویکردی همچون خنده درمانی به عنوان درمان اختلالات روانی مطرح نیست ولی به عنوان یک جزئی از تمرینات و یا پاسخ های حاصل از انجام بعضی از رویکرد های روان درمانی همچون ذهن آگاهی و روان درمانی حمایتی مطرح است.  آسیابانی درباره علت خندیدن برخی افراد در شرایط عصبانیت تصریح کرد: خنده در هنگام عصبانیت به عنوان  مکانیسم های دفاعی فرد در مقابل استرس و خشم درونی افراد مطرح است و با توجه به نظر ژات روان کاوی نوعی دفاع ناخودآگاه نسبت به شرایط پراسترس و پر خطر است. این روانشناس همچنین در بخش دیگر سخنان خود گفت: خنده در مقابل فردی که سرشار از مشکلات روحی و افسردگی است را می توان به عنوان یک حس خشم درونی نسبت به شرایط روحی و روانی فرد تعبیر کرد به این صورت که فرد با ایجاد احساس خنده و شادی در مقابل فرد خموده موجب تغییر در وضعیت خلقی فرد شود. در تعبیر دوم این رفتار همچو حس حسد ورزی پنهانیست که در مقابل ناراحتی و غم فردی که همچون یک رقیب شغلی یا زندگی فرد نمایان شده است، بروز می کند. آسیابانی در پایان توصیه کرد: با توجه به شرایط فعلی و پاندمی کووید ۱۹ که غالبا افراد در خانه هستند و گاها احساس افسردگی می کنند، می توانند با شرکت در برنامه های مجازی مهیج همچون کنسرت های آنلاین، همچنین تماشای فیلم و برنامه های طنزآمیز و استفاده از بازی های مهیج، مرور عکس های قدیمی و بازگویی وقایع طنز، آن مقطع زمانی را مد نظر قرار دهند.