گزارش
محبت علیزاده - شکاف دیجیتالی عبارت است از نبود ارتباط فیزیکی و دسترسی به شبکه و سخت افزار کامپیوتر و آموزش. شکاف دیجیتالی عبارت است از نبود کامپیوتر، دسترسی به کامپیوتر و آموزشهای لازم که به خاطر سیاستهای ناکارای دولت تشدید می گردد. شکاف دیجیتالی به معنای فرصت از دست رفته برای گروههای محدودی است که توانایی استفاده موثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای بهتر شدن زندگیشان را ندارند.شکاف دیجیتالی یعنی نبود کامپیوتر، آموزش و دسترسی، اما این مشکل با تجهیز سخت افزار کامپیوتر ودسترسی به شبکه حل شدنی است.شکاف دیجیتالی بازتاب فقر و کمبود سواد کافی و نبود بهداشت و سایر ضروریات اجتماعی است. شاخص های شکاف دیجیتالی جامع ترین شاخصی که برای مقایسه کشورها و شناخت این شکاف ارائه شده است شاخصی است که بانک جهانی به نام شاخص جامعه اطلاعاتی ارایه داده که شامل 23 متغیر است این متغیر ها در چهار زیر ساخت طبقه بندی شده اند: 1- زیر ساخت رایانه: سرانه رایانه شخصی نصب شده، تعداد رایانه شخصی حمل شده بر حسب خانوار، رایانه های شخصی حمل شده تجاری و دولتی برحسب نیروی کار حرفه ای، رایانه های حمل شده آموزشی بر حسب استاد و دانشجو، درصد رایانه های شبکه ای شده، مخارج نرم افزار، سخت افزار. 2- زیر ساخت اینترنت: حجم تجارت الکترونیکی، تعداد کاربران خانگی اینترنت، تعداد کاربران اینترنت در کسب و کار، تعداد کاربران اینترنت در سازمان های آموزشی. 3- زیر ساخت اجتماعی: تعداد دانش آموزان ابتدایی، تعداد دانش آموزان متوسطه، نرخ خواندن روزنامه، آزادی مطبوعات و آزادی های مدنی. 4- زیر ساخت ارتباطات: تعداد خطوط تلفن خانوار، هزینه تلفن های داخلی، سرانه مالکیت گیرنده تلویزیون، سرانه مالکیت گیرنده رادیو، سرانه مالکیت دستگاه نمابر، سرانه مالکیت تلفن سیار، مشترکان تلویزیون کابلی. پنج میلیون دانش‌آموز از وسایل هوشمند آموزش بی‌بهره هستند حتما خوانده اید که معاون وزیر آموزش و پرورش و رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور گفت: هم‌اینک افزون‌بر ۷۹درصد از دانش‌آموزان کشور بصورت مجازی آموزش می‌بینند. سید جواد حسینی ۱۸ دیماه در نشست هم اندیشی معاون اول رییس جمهوری با جمعی از خیران، فعالان اقتصادی، احزاب و سمن‌های سیستان و بلوچستان بیان کرد: با وجود اهمیت آموزش مجازی هم‌اینک ۳۰ درصد دانش آموزان یعنی حدود پنج میلیون دانش‌آموز از وسایل هوشمند آموزش بی‌بهره هستند. رییس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور اظهارکرد: طرح هدایت که به تازگی راه اندازی شده طرحی است که در آن وسایل کمک آموزشی از جمله تبلت به دانش آموزان توسط خیرین اهدا می‌شود. وی گفت: تا کنون در این طرح توانسته‌ایم ۱۳۵ هزار تبلت برای دانش‌آموزان فراهم کنیم که امروز ۵۰۰۰ تبلت به دانش آموزان سیستان و بلوجستان اهدا می‌شود. حسینی گفت: با توجه به شرایط کرونا و تاثیر آن بر روند آموزش سبب شده تا آموزش به صورت مجازی در حال پیگیری باشد. محرومیت ۴۰۰ هزار دانش‌آموز سیستان و بلوچستانی از آموزش مجازی شهریور ماه امسال بود که حمیدرضا رخشانی، مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان اظهار داشت: امسال بهار تعلیم و تربیت به دلیل شیوع ویروس کرونا متفاوت‌تر از همه سال‌ها آغاز شده و امیدواریم با تعامل و همکاری همه مردم، اولیا، نهادها، سازمان‌ها و خیرین و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، محیطی آرام و سالم برای دانش آموزان استان در مدارس فراهم شود. او ادامه داد: بنا به تصمیم ستاد ملی مقابله با بیماری کرونا مبنی بر بازگشایی مدارس و حضور دانش آموزان در کلاس درس، مسئولان آموزش و پرورش و مدیران مدارس با وجود کمبود زیر ساخت‌های مخابراتی و فناوری و مشکلات عدیده‌ای که مردم استان سیستان و بلوچستان با آن مواجه هستند، تمام تلاش خود را به کار بسته‌اند تا سلامت دانش‌آموزان حفظ و آموزش تعطیل نشود. مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان گفت: از ۶ هزار و ۶۰۰ مدرسه در سطح این استان ۴ هزار و ۱۶۵ مدرسه روستایی و عشایری با جمعیت دانش آموزی ۶۰ نفر از نظر حضور در مدرسه مشکل و مانعی ندارند و باید مراقب شرایط مدارس حاشیه شهر و مناطقی که تراکم دانش آموزی در آن‌ها زیاد است، باشیم. او تصریح کرد: البته خانواده‌ها برای حضور یا عدم حضور فرزندان خود در مدرسه اختیار تام دارند و اگر به این نتیجه برسند که حضور در مدرسه برای سلامتی فرزندشان تهدید است و منجر به بیماری می‌شود می‌توانند در خانه و از آموزشهای مجازی بهره گیری کنند. شکاف دیجیتالی بین معلمان و دانش آموزان رخشانی با اشاره به اینکه دانش آموزان مناطق محروم و حاشیه شهر‌های استان سیستان و بلوچستان برای خرید ماسک مشکلاتی دارند، افزود: باید با سرانه‌ای که برای مدارس واریز می‌شود به این دانش آموزان کمک کرد. او با اشاره به اینکه تاکنون ۵ هزار بسته ماسک در مدارس مناطق محروم استان سیستان و بلوچستان توزیع شده است، گفت: همچنین از سوی سپاه سلمان نیز قرار است بسته‌هایی شامل ماسک و ماده ضدعفونی کننده در بین دانش آموزان مناطق حاشیه شهر‌های استان توزیع شود. مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان تصریح کرد: مدارس فنی و حرفه‌ای ما نیز آمادگی دارند تا به دوخت ماسک اقدام کنند و تلاش بر این است که ماسکی تولید شود که قابل شستشو باشد که در این راستا در خصوص تهیه پارچه نانو و کش مخصوص مشکل داریم که انتظار داریم خیرین در این بخش ورود کنند. او با اشاره به اینکه استفاده از شبکه «شاد» برای دانش آموزان رایگان است، افزود: در حال حاضر از مجموع حدود ۷۰۰ هزار دانش‌آموز سیستان و بلوچستانی تاکنون فقط ۳۰۰ هزار نفر در این سامانه نام‌نویسی کرده‌اند و بقیه به‌دلیل مشکلاتی همچون نبود زیرساخت‌های اینترنت، نداشتن موبایل هوشمند و تبلت و همچنین کم آگاهی و ناآشنایی والدین و دانش‌آموزان با کار در محیط مجازی نتوانسته‌اند در این سامانه آموزشی ثبت‌نام کنند. رخشانی ادامه داد: البته در بحث تبلت دانش آموزی در یک مرحله ۴۰۰ تبلت دانش آموزی به صورت رایگان در اختیار تعدادی از دانش آموزان استان سیستان و بلوچستان قرار گرفته است و ۳۰۰ تبلت دیگر نیز به زودی تهیه می‌شود، اما این تعداد گوشی هوشمند کافی نیست و حتی یک سوم جمعیت دانش آموزی ما را نیز پوشش نمی‌دهد. او تصریح کرد: در این راستا با تعداد ۱۱۰۰ خیر رایزنی شده است تا در زمینه تأمین تبلت دانش آموزی با ما همکاری کنند. مدیرکل آموزش و پرورش سیستان و بلوچستان بیان کرد: در سال تحصیلی گذشته برخی از کلاس‌ها در روستا‌ها با رعایت فاصله برگزار شد و جایی که نیاز بود نیز به صورت انفرادی امر آموزش و پرورش ادامه پیدا کرده است. او تصریح کرد: البته در برخی روستا‌ها که تعداد دانش آموزان کم‌تر است و ویروس کرونا نیز در آن مناطق وجود ندارد کلاس‌ها برگزار می‌شود و نیازی به تلفن همراه و اینترنت نیست. رخشانی افزود: همچنین به استناد تفاهم نامه منعقد شده بین دو وزارتخانه آموزش و پرورش و ارتباطات و فناوری اطلاعات با موضوع توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و فناوری در سیستان و بلوچستان از مجموع سه هزار و ۵۰۰ مدرسه شناسایی شده فاقد اینترنت تاکنون ۲ هزار مدرسه متصل به اینترنت و مابقی در ادامه این فرآیند از شبکه اینترنتی و فیبر نوری بهره‌مند خواهند شد. او با اشاره به اینکه حفظ سلامت جسم، روح و روان و تربیت شخصیت اجتماعی دانش آموزان از مهمترین اولویت‌های آموزش و پرورش است، افزود: مهمترین و تاثیرگذارترین الگو برای دانش آموزان معلمان هستند و حضور آن‌ها در فضای مدرسه با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و برقراری ارتباط با معلم و همسالان، نقش مهمی در کاهش استرس و نگرانی ناشی از بیماری کووید ۱۹ دارد. احتمال ترک‌تحصیل بیش از ۳ میلیون دانش‌آموز به‌دلیل نداشتن تبلت و گوشی هوشمند پیش از آغاز سال تحصیلی جدید بود که معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش گفت: در آستانه آغاز سال تحصیلی کماکان بیش از سه میلیون دانش‌آموز از قشر کم‌برخوردار بدون تبلت دانش آموزی مانده اند که این معضل احتمال ترک تحصیل این دانش اموزان را بالا می برد؛ لذا باید پویشی پویا در این حوزه شکل بگیرد. رضوان حکیم زاده معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش در خصوص تامین تبلت های مورد نیاز دانش‌آموزان کم‌برخوردار گفت: با توجه به شیوع کرونا و تعطیلی مدارس و لزوم استفاده از فضای فناوارانه در امر آموزش بررسی‌هایی انجام دادیم که مشخص شد دانش آموزانی هستند که در استان ها و مناطق مختلف کشور امکان پیوستن به «شبکه شاد» را ندارند. رضوان حکیم زاده در ادامه افزود: این دانش آموزان حدود 3 میلیون و 255 هزار نفر هستند که به دلیل نداشتن گوشی یا تبلت هوشمند امکان استفاده از فضای فناوری را ندارند. گرچه بخشی از این تبلت ها تهیه شده است اما هنوز نگران تهیه این تعداد تبلت هستیم که فاجعه ای به نام ترک تحصیل به وجود نیاید. حکیم زاده خطاب به مردم و خیرین حوزه آموزش گفت: نکته ای که باید روی آن تاکید کنم این است که در عین حال مشکل نداشتن گوشی هوشمند و یا تبلت برای این تعداد دانش‌آموز می تواند برای خیرین و افرادی که علاقه‌مند کمک به کودکان بازمانده از تحصیل بودند؛ یک فرصت باشد. حکیم زاده در ادامه این مبحث اظهار داشت: در گذشته خیرین برای ساخت مدرسه در مناطق محرم میلیاردها تومان خرج می‌کردند. اما در این شرایط می‌توان با یک‌ونیم میلیون تومان یک تبلت در اختیار دانش‌آموزی قرار داد و مطمئن شد که فرصت ادامه تحصیل برای آن دانش آموز فراهم شده؛ بنابراین انتظار می‌رود که یک پویش ملی در زمینه تهیه تبلت برای دانش آموزان کم برخوردار به درستی شکل بگیرد و مردم ، خیرین و شرکت‌هایی که در زمینه فناوری فعالیت دارند؛ در این پویش و مسئولیت اجتماعی و امر خیر شرکت داشته باشند هیچ دانش‌آموزی برای نداشتن تبلت و موبایل درفشار نیست اندکی بعد از شرو سال تحصیلی بود که وزیر آموزش و پرورش گفت: هیچ دانش‌آموزی برای نداشتن تبلت و موبایل در فشار نیست و هیچ مدرسه‌ای حق ندارد که دانش‌آموز را تحت فشار بگذارد. محسن حاجی میرزایی وزیر آموزش و پرورش در مراسم اختتامیه نهمین دوره مجلس دانش‌آموزی که به صورت نیمه حضوری و ویدئوکنفرانس برگزار شد، اظهار کرد: خیلی علاقه‌مند بودیم که این جلسه در یک اجتماع حضوری برگزار شود ولی در شرایط کرونا، میسر نشد؛ امیدواریم هرچه زودتر کرونا رخت بربندد و جامعه به شرایط قبلی برگردد و ما توفیق همراهی دیدار فعالان مختلف را داشته باشیم؛ البته این جلسه نیمه حضوری با این توفیق همراه شده است که جمعیت وسیعتری همراه باشند. وی با اشاره به تدوین سند مدرسه و سلامت روان، گفت: از مجلس دانش‌آموزی که به چنین موضوع بااهمیتی توجه کرده است، تشکر می‌کنم. سند را مطالعه کردم و از تلاش‌ها تشکر می‌کنم چرا که پیش نیاز اصلی موفقیت، سلامت جسمی و روانی است؛ اگر سلامت افراد به مخاطره بیفتد، نقش‌آفرینی با مشکل مواجه می‌شود. دسترسی به اینترنت و ابزار هوشمند در هیچ کشوری 100 درصدی نیست وزیر آموزش و پرورش با طرح پرسش‌هایی مانند «آیا ما نسبت به عدالت اجتماعی بی اعتنا هستیم؟» و «آیا به ترک تحصیل دانش‌آموزان بی‌توجه هستیم؟»، اظهار کرد: آنچه آموزش و پرورش از زمان شروع کرونا انجام داده است، این بوده که به تمام دانش‌آموزان صرف نظر از اینکه کجا زندگی می‌کنند، آموزش را برسانیم و این مسؤولیت ماست. وی در واکنش به این جمله در این برنامه که «آموزش و پرورش در مواجهه با پدیده کرونا ناتوان ظاهر شد»، گفت: تجربیات تمام دنیا را بررسی کنید چرا که این پدیده در دنیای پیرامون ما اتفاق افتاده است و 67 درصد ملعمان در تمام دنیا برای اولین بار آموزش الکترونیکی را تجربه می‌کنند و دسترسی به اینترنت و ابزار هوشمند در هیچ کشوری 100 درصدی نیست. وزیر آموزش و پرورش اظهار کرد: اینکه گفته شد دانش‌آموزی به خاطر نداشتن گوشی و تبلت خودکشی کرده است، واقعی نیست. دیشب هم در تلویزیون دیدید که با خانواده و معلم وی و مسؤولان صحبت شد. هنوز هیچ گزارش تایید شده‌ای مبنی بر اینکه عمل خودکشی اتفاق افتاده و به خاطر نبود تبلت بوده، وجود ندارد. وی تصریح کرد: بی جهت اخباری که اساسی ندارد را اشاعه ندهیم. هیچ فشاری را متوجه هیچ دانش‌آموزی نمی‌کنیم و قطعا بچه‌ها هیچ محیطی امن‌تر از محیط مدرسه پیدا نمی‌کنند و دانش‌آموز باید همان راحتی که در خانه دارد، در مدرسه داشته باشد. باید خانه را به مدرسه و مدرسه را به خانه تبدیل کنیم.