چرا لبنیات مجدد گران شد؟

 ستاد تنظیم بازار در یک هفته دو بار قیمت لبنیات را افزایش داد که همین امر منجر به سوء استفاده برخی از شرکت‌های تولید لبنیات شده است. علی رغم آنکه قیمت فرآورده های لبنی در ۴ تیر امسال بنابر مصوبه ستاد تنظیم بازار ۲۲ تا ۲۸ درصد افزایش یافت، قبل از پایان سال بار دیگر ۴۰ درصد گران شد که این افزایش های گاه بیگاه، دهک های ضعیف جامعه را در تأمین سبد مصرفی خود دچار مشکل کرده است و کار را به جایی رساند که بسیاری از خانوارها چاره ای جز حذف محصولات لبنی ندارند چراکه درآمدهای ناچیز جوابگوی رشد افسار گسیخته قیمت اقلام اساسی نیست.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود افزایش چندبرابری هزینه های تولید، کارخانه های لبنی چاره ای جز افزایش قیمت یا تعطیلی واحدهای لبنی خود نداشتند، اما با شرایط فعلی اقتصاد و کاهش قدرت خرید خانوار انتظار می رود که سیاست گذاران اقتصاد تدابیری برای رفع این بحران بیندیشند به طوریکه حداقل سه قلم اصلی فرآورده لبنی اعم از ماست، شیر و پنیر را باقیمت مناسب در اختیار ۴ دهک ضعیف جامعه قرار دهند. بررسی های میدانی از سطح فروشگاه ها نشان می دهد که اختلاف قیمت بطری شیر از یک برند به برند دیگر گاها به ۱۰ هزار تومان می رسد که این امر با واکنش شدید خانوارها روبروست، اما سخنگوی انجمن صنایع لبنی اذعان می کند که شرایط متفاوت تولید و ماندگاری بالا علت اصلی این اختلاف قیمت است چراکه سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار بر ۱۰ قلم کالای مشمول قیمت گذاری به طور مداوم نظارت می کند و در صورت تخلف، جرایم سنگینی برای واحدهای لبنی اعمال می کند. ماجرا تنها به این جا ختم نمی شود چراکه سرانه مصرف لبنیات طی سال های اخیر کاهش محسوسی داشته است که افزایش مجدد قیمت لبنیات در شرایط فعلی باوجود تورم بالا در تمامی اقلام سبد مصرفی، این موضوع را تشدید خواهد کرد، به همین خاطر بسیاری از مسئولان حذف قیمت گذاری دستوری و یارانه از ابتدای زنجیره تولید و پرداخت مابه التفاوت ارز دولتی و آزاد به خانوارها را راهی برای افزایش سرانه مصرف می دانند.
  عرضه شیر بطری با نرخ های متفاوت تحت اسم های عجیب و غریب
در همین زمینه علی احسان ظفری، مدیر عامل اتحادیه تعاونی های لبنی با اشاره به دلایل گرانی قیمت لبنیات در بازار اظهار کرد: با توجه به افزایش قیمت نهاده های دامی، شیرخام، حمل و نقل و سایر مواد اولیه قیمت محصولات لبنی به ناچار ۲۵ درصد افزایش‌یافته است.
وی با اشاره به تاثیرات سو افزایش قیمت لبنیات در بازار افزود: هرچه قدر قیمت لبنیات افزایش یابد، تقاضا برای خرید در بازار کاهش می یابد که این امر آسیب جدی به صنعت وارد می کند. ظفری ادامه داد: گرچه با افزایش هزینه های تولید، دولت نمی تواند به دنبال مهار قیمت ها باشد، اما برای قشر آسیب پذیر سه قلم کالا نظیر شیر، ماست و پنیر را باقیمت مناسب در تمامی فروشگاه ها باید عرضه شود تا اقشار ضعیف از جامعه لبنیات دور نشوند. مدیر عامل اتحادیه تعاونی های لبنی با اشاره به علت اختلاف قیمت شیربطری در برندهای مختلف بیان کرد: عرضه شیر بطری با نرخ های متفاوت تحت اسم های عجیب و غریب تخلف محسوب می شود، به همین خاطر انتظار داریم کارخانه های لبنی کمی به خود آیند چراکه خانوارها توان این قیمت ها را ندارند. به گفته وی، با وجود افزایش مجدد قیمت لبنیات، دولت به‌منظور حمایت از اقشار ضعیف جامعه اختلاف ارز ۴۲۰۰ تومانی و ارز آزاد را باید به سه قلم شیر، ماست و پنیر اختصاص دهند و قیمت سایر محصولات لبنی را آزاد کنند چراکه عمده نیاز دهک های پایین جامعه این سه قلم‌محصول لبنی است که متاسفانه دولت وارد نمی شود. این مقام مسئول بابیان اینکه مردم از لبنیات گریزان هستند، گفت: با افزایش قیمت لبنیات این پیشنهاد را به دولت داده ایم که اگر بستر را به گونه ای فراهم کنند که افراد ۳۰ درصد قیمت تمام شده را بابت سه قلم اصلی شیر، پنیر و ماست پرداخت کنند، تغییری در میزان مصرف نخواهیم داشت که علت مقابله با این موضوع را دولتی ها باید پاسخ دهند.
 تفاوت قیمت شیر بطری در برندهای مختلف به نوع تولید مربوط می شود
محمد رضا بنی طبا سخنگوی انجمن صنایع لبنی با اشاره به اینکه کارخانه های لبنی چاره ای جز افزایش قیمت محصولات خود نداشتند، اظهار کرد: تولیدکنندگان در قبال افزایش قیمت ها شرمنده مردم هستند، اما به سبب افزایش هزینه های تولید چاره ای جز گرانی قیمت کالا یا تعطیلی کارخانه ها و بیکاری کارگران نداشتند و به عبارت دیگر این گرانی از طمع تولیدکننده نیست، بلکه واقعیت های تولید است‌ چراکه ثبات قیمت هابه نفع کارخانه های لبنی است.
وی افزود: کارخانه های لبنی مسئول تأمین کالای مورد نیاز کشور و تضمین کیفیت آن هستند تا هیچ فروشگاهی از کالاهای مورد نیاز خانوار خالی نباشد و مسئولیت حمایت و تأمین سبد معیشتی مردم بر عهده نظام سیاست گذاری کشور اعم از دولت، مجلس و سایر دستگاه های تصمیم گیر در سطح کلان کشور است‌ و نمی توان بیش از وظیفه اش انتظار داشت.
بنی طبا ادامه داد: دولتمردان، صنایع لبنی و مصرف کنندگان از افزایش هزینه های تولید مطلع هستند چراکه هزینه های تولید تابعی از شرایط اقتصاد کلان کشور و تصمیم گیری در سطح کلان است که طی ۱۵ سال اخیر تصمیمات اتخاذ شده، افزایش هزینه های تولید در تمامی صنایع را تحمیل کرده است که این افزایش هزینه های تمام شده تولید و به طبع آن نرخ کالا و خدمات، کاهش قدرت خرید خانوار را به همراه داشته است‌. سخنگوی صنایع لبنی با تأکید بر حذف قیمت گذاری دستوری بیان کرد: در سطح کلان تصمیماتی باید اتخاذ شود که نهاده های دامی، شیرخام، مواد پتروشیمی، خدمات، حمل و نقل و بسته بندی گران نشود و تورم ثابت بماند، همچنین حمایت دولت در قیمت گذاری حذف شود چراکه این امر بر هم زدن بازار و فساد را در بردارد و مصرف کننده از آن سودی نمی برد. وی با اشاره به اینکه یارانه نهاده دامی در ابتدای زنجیره تولید باید حذف شود، بیان کرد: حذف یارانه نهاده های دامی و پرداخت مابه التفاوت آن رقمی بالغ بر ۱۵ هزار میلیارد تومان است که با انتقال به مصرف کننده نفری ۲۰۰ هزار تومان امکان پرداخت یارانه به ۸۰ میلیون نفر جمعیت وجود دارد یا دولت طرح هایی در نظر بگیرد که مصرف کننده از آن سود برد چراکه با پرداخت یارانه سیاه به نهاده دامی، سودی عاید مصرف کننده نمی شود. به‌عنوان مثال سال گذشته به دولت پیشنهاد کردیم که اگر دخالتی در سطح بازار نشود، شرکت های لبنی یک سوم کل میزان شیرخامی که دریافت می کنند، پس از تبدیل به فرآورده های لبنی با ۳ درصد سود یا به طور رایگان برای ۴ دهک محروم جامعه در اختیار دولت قرار می دهند. بنی طبا افزود: علی رغم تغییر قیمت محصولات لبنی، مخالف هر گونه دخالت دولت در بازار هستیم چراکه به اعتقاد ما حمایت دولت از مصرف کننده به جای پرداخت یارانه در ابتدای زنجیره باید از مصرف کننده باشد، چنانچه بنابه هر دلیلی دولت این کار را نمی کند، در تمامی زنجیره اعم از نهاده، شیرخام و محصولات لبنی باید نظارت کند تا با نرخ مصوب عرضه شود چراکه با تغییر قیمت در هر یک از بخش های تولید، قیمت در کل زنجیره باید تغییر کند. سخنگوی انجمن صنایع لبنی درباره علت اختلاف چشمگیر ۱۰ هزار تومانی قیمت بطری شیر از یک برند به برند دیگر گفت: در کشورما برخلاف دیگر کشورها، مصرف کننده حساسیتی به برچسب ندارد، درحالیکه مشخصات تولید به طور کامل بر ان درج شده است. به‌عنوان مثال بطری شیری که ۱۵ هزار تومان عرضه می شود، شیر استریل دارای ماندگاری ۱۲ روزه است، درحالیکه بطری شیر ۵ هزار تومانی، شیر پاستوریزه است که فرآیند تولید، نحوه بسته بندی و کیفیت آن کاملا با یکدیگر متفاوت است. وی در پایان تصریح کرد: ۱۰ قلم کالای لبنی مشمول قیمت گذاری دولتی است که سازمان حمایت به طور مداوم بر آن نظارت می کند و در صورت کوچکترین اختلاف، جریمه های سنگینی را اعمال می کند‌.
 گرانی چشمگیر قیمت محصولات لبنی ارتباطی به دامدار ندارد
سعید سلطانی سروستانی، مدیر عامل اتحادیه دامداران از افزایش قیمت شیرخام خبر داد و گفت: بنابر آنالیز هزینه تمام شده تولید، قیمت هر کیلو شیرخام بدون احتساب سود برای دامدار ۴ هزار و ۴۰۰ تومان است که در جلسه سازمان حمایت با در نظرگرفتن مسائل و مشکلات مصرف کننده، نرخ ۴ هزار و ۱۵۰ تومان با چربی ۳.۲ درصد درب دامداری مصوب شده بود و به ازای هر دهم درصد چربی مازاد ۶۰ تومان بر این قیمت افزوده می شد. وی افزود: با توجه به نرخ مصوب ۴ هزار و ۱۵۰ تومان، دامدار سود چندانی نمی برد، اما در هر حال امیدواریم دولت به تعهدات خود عمل کند و ۴ قلم سبوس، جو، ذرت و کنجاله سویا را ۱۰۰ درصد با نرخ مصوب در اختیار دامدار قرار دهد. سلطانی درباره تأثیر افزایش قیمت لبنیات در خرید سبد خانوار بیان کرد: افزایش قیمت برای برخی اقلام‌خوراکی که کالای استراتژیک محسوب می شود و در پیشگیری از بیماری ها و رشد فکری و جسمی کودکان نقش بسزایی دارد، دولت باید به اقشار آسیب پذیر جامعه کمک کند تا این اقلام در سبد مصرفی حفظ شود. مدیر عامل اتحادیه دامداران ادامه داد: با وجود آنکه شیرخام ماده اصلی تولید محصولات لبنی است، اما متاسفانه اختلاف قیمت شیرخام با محصولات لبنی بسیار چشمگیر است که این موضوع هیچ ارتباطی به دامدار ندارد. وی در پایان تصریح کرد: در شرایط فعلی شیر ارزانترین کالا در مقایسه با سبزیجات، حبوبات و سایر کالاهای مصرفی سبد خانوار محسوب می شود که دولت برای حفظ این‌محصول در سبد مصرفی باید از اقشار اسیب پذیر و دهک های ضعیف جامعه حمایت کند.
 شیر خام به علت کمبود نهاده های دامی گران شد
در همین زمینه معاون وزیر جهاد کشاورزی در امور تولیدات دامی گفت: کمبود نهاده های دامی ازجمله کنجاله سویا، جو و ذرت علت افزایش ۵۵ درصدی قیمت شیر خام بوده است.
مرتضی رضایی کمبود نهاده های دامی ازجمله کنجاله سویا، جو و ذرت را علت افزایش قیمت شیر خام دانست و گفت: قیمت اعلامی چند روز پیش، رسمی نبود و با مصاحبه انجمن صنایع لبنی، در رسانه های عمومی منتشر شد. وی ادامه داد: قیمت 4 هزار و 150 تومان اعلام شده قبلی، بر اساس تأمین 100 درصدی نهاده ها برای دامداران، اعلام شده بود و افزایش قیمت فعلی به این علت است که این نهاده ها به اندازه کافی در اختیار دامداران قرار نگرفته است. رضایی بابیان اینکه کنجاله سویا حدود 35 تا 36 درصد، جو حدود 60 درصد و ذرت حدود 50 درصد مورد نیاز دامداران، تأمین شده است، اضافه کرد: دامداران مجبورند بقیه نیاز غذایی دام هایشان را از نهاده های جایگزین در بازار و باقیمت های بالاتر تأمین کنند و بر این اساس، قیمت شیرخام در درب دامداری، 4500 تومان تعیین شده است. معاون وزیر جهاد کشاورزی در پایان گفت: قیمت مصوب شیر خام 4500 تومان است و در ستاد تنظیم بازار هم مصوب شده است. در پایان گفتنی است؛ با افزایش نرخ شیر خام از ۴ هزار و ۱۵۰ تومان به ۴ هزار و ۵۰۰ تومان، اگر نظارت بر خرید شیرخام و تحویل آن از کارخانجات تولیدی به دست مصرف کننده نباشد هر روز شاهد قیمت های عجیب و غریب توسط تولیدکنندگان خواهیم بود.