چهل سال گذشت

 ابوالفضل طاهایی- اکنون با گذشت چهار دهه از دوران دفاع مقدس، در بین بسیاری از گروه های جامعه از جمله بسجیان، رزمندگان، جانبازان،آزادگان، خانواده شهدا و سایر خانواده های مذهبی؛ شاهد نگرانی هایی در زمینه حفظ و پاسداری از ارزش های فرهنگی و معنوی دفاع مقدس در دو وجه هستیم، اول؛ حفظ، به نحوی که این نگرانی در زمان ما تبدیل به مسئله ای اجتماعی با دو وجه اساسی شده است؛ نخست چگونگی حفظ ارزش های فرهنگی پدید آمده در دوران دفاع مقدس و دیگری نحوه عملکرد حاملان این گونه ارزش ها، زیرا سرنوشت این گروه های بزرگ اجتماعی وابسته به دارایی ارزشمندی است که حامل آن هستند.بحث از ارزش ها بحثی فرهنگی است و به اعتقاد جامعه شناسان اصولافرهنگ قابل برنامه ریزی نیست، بنابراین سخن از چگونگی حفظ ارزش ها نیز بی معنا و دخالت در روند طبیعی تکامل فرهنگی جامعه است. گروهی دیگر معتقدند که چون فرهنگ، مقوله ای ساخته دست بشر است، لذا برنامه پذیر است و منظور از آن زمینه سازی و تسهیل حرکت فرهنگی جامعه به سوی اهداف معین است.در جامعه ما ارزش های معنوی و فرهنگی دفاع مقدس به سطح «ارزش اجتماعی» ارتقا یافته است.ارزش های دفاع مقدس مانند ایثار، شهادت طلبی و... هر چند ارزش هایی دینی و عاطفی هستند اما تبلور آنها از نوع ارزش اجتماعی است،
بخصوص در سال های میانی و پایانی دفاع مقدس که این ارزش ها شکل شفاف تری به خود گرفتند و تا اعماق لایه های اجتماعی و دورترین مناطق جغرافیایی حتی روستاها گسترش یافتند. از سوی دیگر این ارزش ها محصول مشارکت در حل مشکلی اجتماعی به نام جنگ هستند نه مشکلی فردی یا گروهی.ملت ایران تحقق ارزش های دفاع مقدس را در قالب انقلاب اسلامی می داند که این ارزشها دارای چند ویژگی هستند: ۱ - ارزش ها دارای جنبه عینی هستند.۲ - ارزش ها در تاریخ و تمدن دینی - ملی ریشه دارند۳ - ارزش ها در دوران جنگ تجسم یافتند۴ - ارزش ها در اقشاری که بیشترین ارتباط را با جنگ برقرار نمودند تبلور یافت۵ - ارزش ها همراه با ایمان و معرفت هستند. همان طور که اصول اخلاقی مانند عدالتخواهی، احترام به دیگران و خدمت به خلق جنبه عینی و عقلانی دارند و ارزش هایی نسبی نیستند، ارزش های دفاع مقدس نیز که از همین نوع هستند. البته این عینیت به معنای سلب کامل جنبه های ذهنی این ارزشها نیست.
آنچه ما را در دستیابی به شیوه ها و ابزارهای مناسب جهت حفظ و پاسداری از ارزش ها یاری می دهد نخست تامل در شناخت خصیصه های ساز و کار فرهنگ است و دیگری دقت و توجه به تعالیم ارزشمند اسلام درباره تعلیم و تربیت.لذا قبل از پرداختن به راهکارها و شیوه های اصلی در حفظ و ارتقای ارزش ها، به اصول کلی در نظام تربیتی اسلام اشاره می کنیم:
- برخورداری از حس کمال جویی و اعتماد به نفس- داشتن قدرت اختیار، شناخت و انتخاب- میل به حقیقت جویی و تعقل و تفقه.
با تکیه بر این سه اصل و به منظور گسترش و تعمیق ارزش های دفاع مقدس، راهکارهای اساسی و کلان فرهنگی- اجتماعی در حفظ و پاسداری از ارزش ها را می توان بیان کرد.
در چنين شرايطي و با طي گامهاي فوق حتي اگر رقيب (دشمن) از طريق فشارهاي تبليغاتي و سياسي و اقتصادي جريان اشاعه فرهنگي را دستكاري و تبديل به تهاجم فرهنگي كند مي‌توان به قوت و قدرت بنيانهاي فرهنگي خودي اعتماد كرد. جالب اينجاست كه در چنين حالتي نيز تنها داراي ما براي مقابله با تهاجم فرهنگي همان ارزشهاي ملي و مذهبي خواهد بود. اين وضعيت اگر رقيب(دشمن) ارزش  را ارائه نمايد ما بايد ارزش  را به ميدان بياوريم و چنانچه ارزش  طرح كند ما ارزش  را ارائه خواهيم نمود. در اين وضعيت نيز نه تنها اشكال انفعالي برخورد اجتماعي(انزوا- پرخاشگري) مثمر ثمر نخواهد بود بلكه نيروهاي خودي بايد صحنه تعامل فرهنگي را با طرح پي‌در‌پي سرمايه‌ها و آموزه‌هاي فرهنگي خودي به بيرون از نظام ارزشي خود بكشانند. به تعبير حضرت علي(ع) فوالله ما غزي قوم قط في عقر اردهم الا ذلوا ...
بخدا سوگند هيچ قومي در درون سرزمين خود با دشمن رو در رو نشد مگر اينكه خوار و ذليل گرديد.

ضرورت ثبت فداکاری جامعه پزشکی در دوران پاندمی کرونا
 معاون امور اجتماعی و مجلس سازمان نظام پزشکی ثبت لحظه های ناب فداکاری و ایثار جامعه پزشکی را نقطه قوتی برای آینده دانست و تاکید کرد: وظیفه داریم این فداکاری ها را ثبت و به نسل های آینده معرفی کنیم تا آیندگان نیز بر پایه این ایثارگری ها، آینده کشور را با افتخار رقم بزنند.
همزمان با هفته دفاع مقدس، از نخستین کتاب کرونا روایت به روایت تصویر، در مراسم "روایت طبیبانه فتح " در باغ موزه دفاع مقدس رونمایی شد. دکتر مسعود حبیبی ضمن تقدیر از ایثارگری جامعه پزشکی در دوران دفاع مقدس، گفت: از سردار قالبیاف نقل است که اگر پزشکان در جبهه حضور فعال و موثری نداشتند، تعداد کشته های دفاع مقدس به چندین برابر می رسید به گونه ای که اکنون نمی توانستیم از افتخارات آن نام ببریم این در حالیست که حتی تا نزدیکی خط مقدم نیز بیمارستان داشتیم.
وی ایثار و فداکاری را در تنگناها و زمان سختی، پرمعنا و مفهوم خواند و تصریح کرد: امروز نیز جامعه پزشکی در خط مقدم مقابله با کرونا حضور یافتند و وظیفه ماست که این حضور را ثبت و به آیندگان معرفی کنیم.
حبیبی با اشاره به آمار بالای کشته شدگان کرونا در آمریکا علی رغم دسترسی به آخرین تجهیزات و امکانات گفت: این در حالی است که ایران در شرایط سخت تحریم توانست با حضور و جانفشانی جامعه پزشکی و همدلی مردم بر این مشکل غلبه کند و با کمترین آسیب ها کار را ادامه دهد.
وی  ثبت لحظه های ناب فداکاری و ایثار جامعه پزشکی را نقطه قوتی برای آینده دانست و تاکید کرد: وظیفه داریم این فداکاری ها را ثبت و به نسل های آینده معرفی کنیم تا آیندگان نیز بر پایه این ایثارگری ها، آینده کشور را با افتخار رقم بزنند.
در ادامه دکتر مصطفی معین - رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی-  با قدردانی از سازمان نظام پزشکی برای تدارک این برنامه گفت: امروز جای دکتر ظفرقندی خالی است چرا که او از سرآمدان دفاع مقدس بود و اکنون نیز از پیشتازان دفاع از سلامت مردم در پاندمی کرونا است و متاسفانه خود در صف اول مقابله با بیماری به ان مبتلا و بستری شده است.
وی با یادآوری خاطرات دوران دفاع مقدس گفت: من در پادگان ارتش در قصر فیروزه شاهد فداکاری های عجیبی از نیروهای ارتش در پایگاه بوشهر بودم. ما دوره های مختلفی را در این سال ها دیدیم. شاهد حماسه ها و هم شاهد مصیبت های بزرگ بودیم. وقایع مختلفی در این دوران برای از بین بردن کشور رخ داد و کشورهای مختلفی در آن دخالت داشتند. اگر آن حماسه ۸ ساله مظلومیت این ملت نبود و ابهت این انقلاب در دل دشمن نیفتاده بود، چندباره ایران را به سرنوشت عراق مبتلا می کردند.
معین آثار به جا مانده از فرهنگ ایثار و فداکاری در دوران دفاع مقدس را موجب ایستادگی و مقاومت ایران در دشواری های مختلف دانست و گفت:  ملت ما و کادر پزشکی توانستند از شرف و ناموس این ملت دفاع کنند و اگر ایران هنوز سرپا ایستاده، به دلیل فرهنگ عمیقی است که مردم پیدا کردند.
وی با بیان اینکه کادر درمان و جامعه پزشکی در دفاع مقدس حدود  ۴۰۰۰ شهید و در دوره پاندمی کرونا نیز در طی چند ماه ۲۰۰ شهید داده است، اظهارکرد: این یک وفای عهد و پیمانی بود که جامعه پزشکی با خدای خود بسته تا نسبت به سرنوشت همنوعان خود بی تفاوت نباشد. هنوز آن وفاداری جامعه پزشکی ادامه دارد و اکنون خود را در دوران شیوع کرونا به خوبی نشان داد.
معین، ضمن ابراز تاسف از برخی تهمت ها و جو سازی های خاص علیه پزشکان در سال های گذشته گفت: علی رغم این جوسازی ها آنان نجیبانه مسئولیت خود را انجام دادند و در هر شرایطی سلامت جامعه را نسبت به حقوق خود ارجح دانستند.  مردم نیز قدرشناس هستند و بیشترین اعتماد را نسبت به جامعه پزشکی دارند.
در ادامه این مراسم با اهدای نشان ایثار و شهادت از خدمات دکتر اکبری، دکتر نوربالا، دکتر جلیل عرب خردمند، دکتر امیری مقدم، دکتر کیهانی دوست، دکتر سیم فروش، دکتر مهرسای، دکتر سالاری فر و مرحوم دکتر غفوری (که فرزند ایشان نشان را دریافت کرد) در دوران  دفاع مقدس قدردانی شد.
همچنین، پیام تصویری دکتر ظفرقندی - رییس سازمان نظام پزشکی - که به دلیل ابتلا به کرونا نتوانست در مراسم حضور یابد، پخش شد. ظفرقندی هدف سازمان نظام پزشکی از کرونا روایت را ثبت ابعاد مختلف جانفشانی ها و خدمات جامعه پزشکی در دوران پاندمی کرونا در قالب کتاب خواند و از زحمات دکتر مسعود حبیبی و دکتر محمد کیاسالار و شورای سیاستگذاری قدردانی کرد. وی ابراز امیدواری کرد که ما بقی مجلدات کرونا روایت نیز اثرات نفیسی در تاریخ پزشکی کشور به یادگار بگذارد.
دکتر سیما سادات لاری - سخنگوی وزارت بهداشت و معاون فرهنگی وزیر بهداشت - از دیگر سخنرانان این مراسم بود که نصب تصاویر شهدای مدافع سلامت و شهدای دفاع مقدس در سالن مراسم را بسیار تاثیرگذار ارزیابی کرد و گفت:  به دلیل از دست دادن این عزیزان بسیار غمگین و ناراحتیم اما هر بحران، دشواری های خود را دارد و از سوی دیگر فرصت هایی را ایجاد می کند تا به نقاط ضعف و چالش ها بیاندیشیم.
وی با اشاره به فضای ایثار و اخلاصی که در زمان دفاع مقدس وجود داشت، گفت: شاید تصور بر این بود که اگر مشکلی برای کشور رخ دهد، جوانان فعلی هرگز وارد صحنه نشوند و خود را درگیر این چالش ها نکنند اما کرونا فرصتی را ایجاد کرد تا بدانیم که اینترن ها، کارورزان، پرستاران جوان، رزیدنت ها، پزشکان، بهیاران و تمامی دست اندرکاران حوزه سلامت، همگی پا در عرصه گذاشتند و غیرت مندی خود را فارغ از همه دلخوری هایی که داشتند نشان دادند.
لاری این حضور را موجب دلگرمی خواند و تاکید کرد: کرونا دوباره به ما ثابت کرد که ملت ایران فارغ از هرگونه مطالبات و چالش هایی که وجود دارد، پیوسته در مشکلات حضور می یابند و برای دفاع از سلامت کشور، جوانمردانه پا به میدان می گذارند و این برای ما موجب افتخار است.