۲ شخصیت ایرانی در فهرست جهانی؛
ثبت «بایزید بسطامی»
و «علامه طباطبایی» در یونسکو
دو چهره شاخص عرفان و فلسفه ایران در فهرست جهانی یونسکو قرار گرفتند. ثبتِ نام «بایزید بسطامی» و «علامه طباطبایی»، در فهرست بزرگداشت‌های یونسکو صورت گرفته است.
شخصیت‌های برجسته ایرانی «بایزید بسطامی» و «علامه طباطبایی» به پیشنهاد کمیسیون ملی یونسکو در ایران و تصویب کنفرانس عمومی، در فهرست بزرگداشت‌های یونسکو برای دوره ۲۰۲۶ ـ ۲۰۲۷ به ثبت رسیدند.
بر اساس مصوبه یونسکو، «هزار و صد و پنجاهمین سالگرد وفات بایزید بسطامی»، به‌عنوان معلم عرفان اسلامی، با حمایت ارمنستان، تاجیکستان و ترکیه و نیز صدمین سالگرد زندگی فعال علامه طباطبایی (با تأکید بر اثر ماندگار او، اصول فلسفه و روش رئالیسم) با حمایت جمهوری آذربایجان، عراق و پاکستان تصویب شد.
این تصمیم روز شنبه ۱۰ آبان‌ماه (برابر با اول نوامبر) در دومین جلسه کمیسیون روابط خارجی یونسکو (PAX) در چهل‌وسومین کنفرانس عمومی یونسکو گرفته شد. در برنامه‌های کنفرانس عمومی یونسکو در سمرقند، حسین سیمایی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس کمیسیون ملی یونسکو در ایران و حسن فرطوسی، دبیرکل کمیسیون ملی حضور داشتند.
کمیسیون ملی یونسکو در ایران اعلام کرد: برای این منظور در ادامه معرفی و تجلیل از این دو چهره ماندگار، رویدادهای فرهنگی و علمی در سطح ملی و بین‌المللی برگزار می‌شود.
در بخشی از طرح پیشنهادی کمیسیون ملی یونسکو در ایران آمده است:
«علامه طباطبایی با وجود پرورش در محیطی سنتی، در فلسفه بر عقل و استدلال تأکید داشت و با نگاهی خلاقانه و فراملی به فلسفه اسلامی پرداخت. اثر برجسته او، اصول فلسفه و روش رئالیسم، شامل ۱۴ مقاله فلسفی است که در آن میان فلسفه اسلامی و فلسفه جدید غربی پیوندی برقرار کرده است. این اثر یکی از مهم‌ترین گام‌ها در ایجاد گفت‌وگو میان اندیشه شرقی و غربی به‌شمار می‌آید.
در ادامه این طرح تأکید شده است که «علامه طباطبایی پلی میان فلسفه اسلامی و فلسفه غربی ساخت و با رویکردی تطبیقی و گفت‌وگومحور، زمینه فهم متقابل میان فرهنگ‌ها را فراهم کرد. دیدارها و گفت‌وگوهای او با فیلسوف فرانسوی هانری کربن نقشی تعیین‌کننده در شناساندن اندیشه‌های اسلامی در محافل فلسفی غرب داشت.»
«علامه طباطبایی نه تنها از بزرگ‌ترین مفسران قرآن کریم است، بلکه چهره‌ای جهانی و میان‌فرهنگی در فلسفه به‌شمار می‌آید که اندیشه‌اش بر گفت‌وگو، عقلانیت و پیوند فرهنگ‌ها استوار است؛ مفاهیمی که امروزه نیز در فلسفه و روابط فرهنگی بین‌الملل جایگاهی ویژه دارند.»
همچنین در معرفی بایزید بسطامی معلم همزیستی، مدارا و صلح در طرح پیشنهادی کمیسیون ملی یونسکو در ایران آمده است:
«بایزید بسطامی (ابویزید طیفور بن عیسی، متولد حدود ۱۸۰ هجری/ ۸۰۳ میلادی در بسطام سمنان) از بزرگ‌ترین عارفان و پیشگامان تصوف ایرانی است که به سبب جایگاه والایش در عرفان اسلامی به لقب سلطان‌العارفین شهرت یافته است. او عمر خود را صرف گسترش دانش، اخلاق و سلوک معنوی کرد و شاگردان بسیاری از سرزمین‌های مختلف همچون ایران، عراق، هند، ترکیه و آسیای میانه تربیت کرد. بایزید در آموزه‌های خود بر عشق به انسان‌ها، احترام به طبیعت و ارزش علم و دانایی تأکید داشت. او دانش را زیباترین موهبت الهی می‌دانست و باور داشت که انسان باید در سراسر زندگی در حال آموختن یا آموزش دادن باشد. این دیدگاه با مفهوم «یادگیری مادام‌العمر» که امروزه از سوی یونسکو ترویج می‌شود، هم‌خوانی دارد.
اندیشه‌های بایزید الهام‌بخش بزرگانی، چون خواجه عبدالله انصاری، شیخ ابوالحسن خرقانی، عطار نیشابوری، مولانا، سعدی و حافظ بوده و در شکل‌گیری عرفان عاشقانه ایرانی نقشی اساسی ایفا کرده است.
اهمیت بایزید بسطامی نه‌تنها در پایه‌گذاری مکتب عرفان ایرانی، بلکه در نگاه انسانی و جهانی او به علم، صلح و همزیستی است. او علم و معرفت را راهی برای رشد درونی، توسعه انسانی و ایجاد جامعه‌ای عادل و آرام می‌دانست. دیدگاهش درباره هماهنگی انسان با طبیعت نیز با اصول توسعه پایدار در عصر حاضر هم‌راستا است.
به‌اختصار، بایزید بسطامی را می‌توان عارفی جهانی و پیشرو دانست که اندیشه‌هایش درباره عشق، دانش و همزیستی، حتی پس از بیش از هزار سال، همچنان برای جهان امروز الهام‌بخش است.»
همچنین جمهوری اسلامی ایران در ثبت بزرگداشت سه تن از مشاهیر جهان اسلام و ایران فرهنگی شامل «رابعه بلخی» به پیشنهاد مشترک تاجیکستان و ایران، «آیت‌الله محمدباقر صدر» از عراق و «باکی» (شاعر) از ترکیه نیز نقشی مؤثر و فعال ایفا کرد.
طبق مصوبه، هزار و پنجاهمین سالگرد تولد رابعه بلخی (۹۷۶ میلادی) به پیشنهاد مشترک تاجیکستان، افغانستان و ایران (با حمایت بلاروس و قرقیزستان)، پنجاهمین سالگرد کتاب «مبانی منطقی استقراء» اثر آیت‌الله العظمی سید محمدباقر صدر (۱۹۷۶) به پیشنهاد عراق و با حمایت کشورهای متعدد از جمله ایران، ژاپن، هند و روسیه و همچنین پانصدمین سالگرد تولد باکی، شاعر ترکیه‌ای (با حمایت مقدونیه شمالی و ایران) در فهرست بزرگداشت‌ها قرار گرفتند.
جاده‌ای در ترکیه که شگفتی‌ساز شد
جاده‌ای باستانی در ترکیه پس از کاهش سطح آب «دریاچه وان» آشکار شد.
با پایین رفتن سطح آب دریاچه وان در شرق ترکیه، یک جاده سنگی تاریخی که به جزیره «چارپاناک» منتهی می‌شود دوباره از زیر آب پدیدار شده است و اکنون حدود ۸۰ درصد از مسیر یک کیلومتری آن نمایان شده است.
«حریت دیلی نیوز» نوشت، در سال‌های اخیر، کاهش سطح آب دریاچه بخش‌هایی از گذشته‌ی پنهان آن را آشکار کرده و این مسیر باستانی بار دیگر در نزدیکی ناحیه‌ی «توشبا» سر برآورده است. این جزیره، که از نزدیک‌ترین جزایر به خشکی است، اکنون فقط با ۲۰۰ تا ۳۰۰ متر آب کم‌عمق از ساحل جدا شده است. «مصطفی آق‌قوش»، دانشیار دانشگاه «وان یوزونجو ییل» گفت: «سه تا پنج سال پیش، این منطقه کاملا زیر آب بود. به‌دلیل کاهش بارش در زمستان‌ها و افزایش دمای تابستان نسبت به میانگین، دریاچه وان با کاهش چشمگیر سطح آب روبه‌رو شده است. خط ساحلی هر سال بیشتر عقب‌نشینی می‌کند.»
دریاچه‌ی «وان»، با وسعتی حدود ۳۷۱۲ کیلومتر مربع، تقریبا یک‌سوم اندازه «دریای مرمره»، بزرگ‌ترین پهنه آبی داخل ترکیه به شمار می‌رود. «آق‌قوش» هشدار داد که اگر این شرایط خشک ادامه پیدا کند، فاصله میان جزیره و خشکی می‌تواند باز هم کمتر شود. او افزود: «اگر سال ۲۰۲۶ نیز فصلی گرم و خشک داشته باشد، ممکن است مردم بتوانند ظرف چند سال آینده تا جزیره پیاده بروند. با این حال، امیدواریم بارش‌های سنگین سطح آب دریاچه را دوباره بالا بیاورد و جزیره چارپاناک بار دیگر توسط آب‌های آبی و ژرف آن احاطه شود.»
آسیب‌دیدگی ۲۵ بنای تاریخی اردستان
در پی زلزله‌های اخیر
رئیس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی اردستان از آسیب‌دیدگی ۲۵ بنای تاریخی و قدیمی این شهرستان در پی زلزله‌های اخیر خبر داد. مجتبی پورشفیع با اشاره به برخی از بناهای شاخص و تاریخی آسیب‌دیده اظهار کرد: مسجد جامع و مسجد خسرو در اردستان، کاروانسرا و مسجد جامع زواره، خانه هشت‌بهشت، قلعه سنگ‌بست در زواره، همچنین خانه‌های ارباب حسین و آیابیگی و بافت تاریخی شهر مهاباد از مهم‌ترین آثار آسیب‌دیده هستند.
وی افزود: تلاش می‌کنیم اعتبارات لازم برای رفع خطر و حفظ شاکله این بناها جذب شود تا از تخریب بیشتر آن‌ها جلوگیری کنیم.
رئیس اداره گردشگری اردستان بیان کرد: برای مرمت و بازسازی بناهای تاریخی آسیب‌دیده از زلزله، بیش از ۲۵۰ میلیارد ریال اعتبار درخواست کرده‌ایم و تأکید داریم این اعتبار پیش از آغاز فصل بارش‌ها به اداره تزریق شود، چرا که در حال حاضر هیچ‌گونه اعتباری برای مرمت در اختیار نداریم.
پورشفیع با اشاره به بازدیدهای انجام‌شده از آثار تاریخی شهرستان توضیح داد: ممکن است بخشی از ترک‌خوردگی‌ها از گذشته وجود داشته باشد، اما میراث‌فرهنگی موظف است بناهای ارزشمند و ثبت‌شده را مرمت و بازسازی کند.
وی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت بحرانی برخی بناها گفت: مسجد جامع تاریخی اردستان در وضعیت بسیار نامناسبی قرار دارد و آسیب جدی دیده است؛ بنابراین باید هرچه سریع‌تر عملیات مرمت و بازسازی بخش‌های مختلف آن آغاز شود. رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری اردستان اضافه کرد: قلعه سنگ‌بست و کاروانسرای زواره نیز شرایط خوبی ندارند و احتمال ریزش در برخی بخش‌ها وجود دارد که می‌تواند خطرساز باشد.