نیاز ایرانیان به مداخله هوشمند

 مهرسام نیکومنش- بی‌تردید، جامعه ایرانی در دوران کنونی حیات تاریخی خود بیش از هر عصر و دوران دیگری، مستعد شگفتن «شکافها و ناسازه‌ها» و روییدن «نهالهای هویتی و اندیشگی» گوناگون است. در سالیان اخیر، انسان ایرانی یک‌بار دیگر به تجربه پروسه و پروژه‌گذار دیگر فراخوانده شده است. چهره زیرین این تغییر و تبدّل، از یکسو، درگذار از یک گفتمان انقلابی به یک گفتمان اصلاحی؛ از تمرکز قدرت به توزیع قدرت؛ از انجمن‌ها و احزاب حقیقی به انجمن‌ها و احزاب مجازی؛ از نخبه‌سالاری به مردم‌سالاری تجلّی یافته است.
جامعه‌ ایران، پارادوکسیکال و متناقض‌نماست
رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: جامعه ایران، جامعه‌ای است که آکاهی اجتماعی بالایی دارد اما در عین حال در ایجاد تغییرات اجتماعی با وجود ساختارهای غیرانعطاف‌پذیر، ناتوان است.
علی اکبر تاج مزینانی؛ رییس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه  طباطبایی در آیین افتتاحیه دومین همایش ملی وضعیت اجتماعی ایران به میزبانی دانشکده‌ علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: چکیده مقالات ارسال شده برای این دوره و دوره‌‌های قبل همایش، نشان‌دهنده‌ این است که جامعه‌ ایران، جامعه‌‌ای پارادوکسیکال و متناقض‌نما است. جامعه ایران جامعه‌ای است که آکاهی اجتماعی بالایی دارد اما در عین حال در ایجاد تغییرات اجتماعی با وجود ساختارهای غیرانعطاف‌پذیر، ناتوان است.
وی افزود: پارادوکس دیگر، شکاف بین نوسازی جامعه و حکمرانی سنتی است. پارادوکس بین بحران اعتماد در کنار همدلی اجتماعی نیز از دیگر تناقض‌های جامعه‌ی ایران است. همچنین جامعه‌ی ایران در کنار رکود اقتصادی دارای پویایی اقتصادی و خلاقیت‌های معیشتی برای حفظ زیست اقتصادی خود است‌.
او در ادامه گفت: فشار سیاسی و از طرفی دیگر رشد گفت‌وگوی اجتماعی جامعه با وجود محدودیت‌های سیاسی، پارادوکس دیگری است که جامعه راه گفت‌وگو پنهانی خود را پیدا کرده است. در مجموع از این مقالات، یاس نتیجه می‌شود که در جامعه هم جریان دارد. با این حال کنش‌هایی ناشی از امید هم می‌بینیم.
جامعه ایران پویا و پیچیده است
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور گفت: دانشگاه فقط محل آموزش نیست، بلکه کانون خردورزی و تربیت نیروی انسانی متعهد است.
سید محمد  بطحایی در این آیین افتتاحیه، جهان امروز را «آشوبناک» توصیف کرد و گفت: غیرقطعی بودن روندها و مسیرهای غیراستاندارد فرهنگی، موجب اسباب‌کشی جوامع از وضعیتی معلوم به وضعیتی نامعلوم شده است.
رئیس سازمان امور اجتماعی کشور جامعه ایران را «پویا و پیچیده» خواند و افزود: درک این واقعیت‌های چندبعدی نیازمند نگاه چندبعدی و تحلیلی است.
بطحایی با اشاره به چالش‌های فعلی به «کاهش سرمایه اجتماعی در همه سطوح» و همچنین «فاصله بین ادراک و انتظارات نسل» جدید به عنوان عوامل عمقی این پیچیدگی اشاره کرد.
بطحایی در ادامه تغییر رویکرد در مواجهه با آسیب‌های اجتماعی را کلیدی دانست و تصریح کرد: برای مقابله با آسیب‌های اجتماعی، باید از مداخله درمانی به سمت پیشگیری حرکت کنیم.
 وی تغییرات وضعیت کنونی را دلیلی بر افزایش نیاز به «مداخله هوشمند» عنوان کرد.
معاون وزیر کشور در بخش دیگری از سخنانش به نقش دانشگاه‌ها پرداخت و اظهار داشت: دانشگاه فقط محل آموزش نیست، بلکه کانون خردورزی و تربیت نیروی انسانی متعهد است.
 وی افزود: دانشگاه می‌تواند در تحلیل داده‌ها و ارائه راهبردهای نوین نقش مهمی ایفا کند.
بطحایی از پیگیری وزارت کشور برای ورود دانشگاه‌ها به این عرصه خبر داد و گفت: گام‌های اولیه برداشته شده، اما هنوز فاصله زیادی وجود دارد.
وی با تعریف مأموریت سنتی وزارت کشور یعنی «برقراری نظم و امنیت»، خاطرنشان کرد: این مأموریت در بطن جامعه معنا می‌شود و برای حل مسائل اجتماعی، نیازمند راهکارهای اجتماعی هستیم.
بطحایی در پایان ارتقای وضعیت اجتماعی را منوط به همکاری نهادهای مختلف دانست و نتیجه‌گیری کرد: ارتقا وضعیت اجتماعی جامعه نیازمند همکاری مستحکم و مستمر میان  دولت، دانشگاه و مردم است.