رقص دلاری!

 مجید مکانی- دلار با عبور از مرز ۱۰۰ هزار تومان، وارد فاز جدیدی از حیات خود شده است؛ فازی که بیش از هر زمان دیگر به اخبار سیاسی، انتظارات تورمی و رفتار روانی معامله‌گران گره خورده است. نوسانات دلار ،ریشه اقتصادی ندارد و بیش از هر چیز ناشی از جو روانی، بازی‌های شبکه‌ای سوداگران و عوامل سیاسی داخلی و خارجی است. در روزهای اخیر شاهد افزایش قیمت دلار بوده‌ایم و برخی گمانه‌زنی می‌کنند که نرخ بالا می‌رود، اما این افزایش قیمت دلیلی غیر اقتصادی داشته و موقتی است. در واقع نگرانی‌ها از فعال شدن مکانیسم ماشه و اثرات آن بر کشور موجب شده تا قیمت دلار به شکل غیرمنطقی افزایش یابد و این درحالیست که افزایش تقاضای واقعی در بازار ارز رخ نداده و ارز مورد نیاز فعالان اقتصادی در بازار رسمی کشور درحال تامین است. در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه نیز کشور دچار دگرگونی شدید نخواهد شد، چرا که ایران سال‌هاست تحریم شده، اما با اتکا به ظرفیت داخل و دیپلماسی فعال در حال پیش برد اهداف خود است.
تجربه کشورهای متعددی مثل کوبا، ونزوئلا و لبنان نشان داده که نظام چند نرخی نه‌تنها به هدف اصلی خود یعنی حمایت از اقشار ضعیف نمی‌رسد، بلکه بستر مناسبی برای رانت، فساد و ناکارآمدی فراهم می‌کند. در ایران نیز این شکاف روزبه‌روز خود را آشکارتر می‌سازد: گروهی محدود از دسترسی به ارز ارزان‌قیمت سود می‌برند، در حالی‌که هزینه آن بر دوش کل جامعه گذاشته می‌شود.وزیر اقتصاد هم به‌تازگی به این نکته اذعان کرده که «تا زمانی که ارز چند نرخی وجود دارد، نوسانات ارزی در سطح بالایی در اقتصاد کشور ادامه خواهد داشت.» بازار ارز ایران امروز با همین تناقض دست به گریبان است: از یک‌سو نرخ رسمی که قرار بود سپر حمایتی باشد، و از سوی دیگر نرخ آزاد که هر روز بیشتر از دیپلماسی و مذاکرات سیگنال می‌گیرد.
اگر دیپلماسی در روزهای پیش‌رو به نتیجه‌ای ملموس برسد، حتی یک سیگنال مثبت می‌تواند دلار را به محدوده حمایتی ۹۱ تا ۹۲ هزار تومان بازگرداند و بخشی از التهاب را تخلیه کند. اما اگر مکانیسم ماشه فعال شود، عبور از مقاومت ۱۰۰ هزار نه تنها محتمل، بلکه آغازگر موج تازه‌ای از بی‌ثباتی خواهد بود.در این میان، نظام چندنرخی ارز همچنان به‌عنوان زخمی کهنه بر پیکر اقتصاد ایران باقی است؛ زخمی که هر تصمیم سیاسی را پرهزینه‌تر و هر نوسان قیمتی را پرشتاب‌تر می‌کند. آینده کوتاه‌مدت دلار آزاد در گرو تصمیماتی است که نه در میدان فردوسی، بلکه پشت درهای بسته دیپلماسی گرفته می‌شود.
اگر بازار لحظه‌ای از این التهاب فاصله بگیرد و اخبار سیاسی اندکی آرام شوند، تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که دلار ممکن است به سمت سطوح پایین‌تری حرکت کند. محدوده ۹۵ هزار تومان، که پیش‌تر به‌عنوان سقف مقاومتی بازار شناخته می‌شد، حالا می‌تواند نقش یک حمایت کلیدی را ایفا کند. در سناریویی عمیق‌تر، محدوده ۹۱ تا ۹۲ هزار تومان همچنان به‌عنوان یک کف مستحکم در نظر گرفته می‌شود که بازگشت به زیر آن، در شرایط کنونی، چندان محتمل به نظر نمی‌رسد.
با این حال، قدرت تقاضا و فضای انتظاری بازار به‌قدری قوی است که هر اصلاحی، احتمالاً کوتاه‌مدت و موقتی خواهد بود. تا زمانی که سایه اخبار سیاسی و انتظارات تورمی بر بازار سنگینی می‌کند، دلار انگیزه کافی برای حفظ سطوح بالای خود خواهد داشت. این صعود تاریخی، هم فرصتی برای سودهای کلان است و هم هشداری برای ریسک‌های بزرگ. معامله‌گرانی که بتوانند در این طوفان هیجانی، تعادل خود را حفظ کنند و با چشمانی باز تصمیم بگیرند، شانس بیشتری برای موفقیت خواهند داشت. روزهای آینده، پاسخگوی این پرسش خواهد بود که آیا دلار در این ارتفاع جدید ماندگار می‌شود یا موجی از اصلاح، مسیر آن را تغییر خواهد داد.