روزنامه کائنات
2

سیاست

1404 دوشنبه 5 خرداد - شماره 4837

ضرورت‌های همسایگی در شرق فلات ایران چرا همکاری تهران و اسلام‌آباد باید گسترش یابد

 «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان سفرهای منطقه‌ای خود به چهار کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران را آغاز کرد و ادیروزدر اولین مرحله عازم پایتخت ترکیه شد.جمهوری اسلامی ایران و پاکستان برای عبور از سطح کنونی روابط و ارتقا آن بیش از هر زمان دیگری به اراده‌ای متفاوت از اکنون نیاز دارند تا امنیت و اقتصاد در مرزهای دو کشور ضمن تامین منافع تهران و اسلام‌آباد راه را بر فشارها و دخالت‌های خارجی بسته و مانع اثرگذاری قدرت‌های فرامنطقه‌ای شود.
 میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان در شرق فلات ایران روابطی به قدمت تاریخ برقرار است. روابطی که هم ریشه در فرهنگ و تمدنی نزدیک و هم ضرورت‌های ژئوپلتیک دارد. سفر «محمد شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان به ایران و دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران تاکید مجددی بر این روابط و اهمیت تحکیم و گسترش آن است. شریف در این سفر با مقامات ایرانی دیدار و درباره روابط دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی گفت‌وگو خواهد کرد. برای ایران امنیت منطقه و کشور مهمی مانند پاکستان اهمیتی بیش از حد تصور دارد و به همین دلیل است که یکی از مهمترین دستورکارهای تعریف شده برای وزارت امور خارجه در هفته‌های گذشته و همزمان با افزایش تنش میان هند و پاکستان؛ نوعی میانجیگری میان دو کشور برای پایان دادن به مناقشه‌ای خطرآفرین بوده است. «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ۱۵ اردیبهشت سال جاری در سفر به پاکستان مقامات این کشور را دعوت به خویشتنداری کرد و درباره هرگونه نزاع میان دو کشور هند و پاکستان به عنوان دارندگان سلاح هسته‌ای در منطقه هشدار داد. هشداری که ۳ روز بعد و در سفر به هند هم تکرار شد تا یکی از مهمترین چالش‌های امنیتی در منطقه با کمترین آسیب ممکن به پایان رسد.
در بنیان روابط میان جمهوری اسلامی ایران و پاکستان گرچه موضوعات تاریخی و فرهنگی پررنگ است اما اقتصاد و تجارت هم جایگاه ویژه خود را دارد. این مهم با توجه به ظرفیت‌های قابل توجه دو طرف و موقعیت ژئوپلتیک ایران برای هر دو طرف مهم است و به نظر می‌رسد با وجود این ظرفیت‌ها، در میدان عمل هنوز دو طرف هنوز به میزان قابل قبولی در تجارت دو جانبه دست نیافته‌اند. اتفاقی که می‌تواند هم ریشه در تحریم‌های آمریکا علیه ایران و هم عدم شناسایی ظرفیت‌ها یا چالش‌های زیرساختی در به کارگیری آن‌ها داشته باشد. پاکستان در حال حاضر جزء پنج کشور دارای بیشترین واردات کالا از ایران بوده و تراز تجاری میان دو کشور همسایه همچنان به نفع تهران است. حجم تجارت ایران و پاکستان در چهار ماه ابتدایی سال ۱۴۰۳ بیش از یک میلیارد دلار اعلام شده است که گرچه با رقم هدف‌گذاری شده (۲میلیارد) تفاوت دارد اما دو کشور برای ارتقا آن برنامه‌هایی در دست اقدام دارند که به طور قطع یکی از مهمترین محورهای گفت‌وگوها و رایزنی‌های شریف در تهران این برنامه‌ریزی‌ها خواهد بود. یکی از مهمترین این برنامه‌ها پیگیری ایجاد و گسترش بازارچه‌های مرزی است. بازارچه‌های مرزی مانند پیشین–مند، ریمدان–گبد و کوهک–چدگی برای تقویت تجارت رسمی و کاهش قاچاق میان دو کشور از اهمیت ویژه‌ای برخودار هستند. برای مثال مرز ریمدان به دلیل موقعیت استراتژیک خود به صورت مستقیم با بنادی مهمی از پاکستان چون گوادر و کراچی، ارتباط داشته و ظرفیت ویژه‌ای برای افزایش صادرات، تسهیل واردات و جذب گردشگران خارجی دارد. اهمیت این بازارچه‌ها برای دو طرف آن اندازه است که برنامه‌ریزی‌ها برای ایجاد تعداد بیشتر آن‌ها در حال انجام است تا ضمن تسهیل تجارت با کشور همسایه در بهبود معیشت مرزنشینان هم اثرگذار باشد. تهران و اسلام‌آباد همچنین به منظور بی‌اثرسازی تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه ایران موضوع تجارت تهاتری را هم به منظور تسهیل مبادلات تجاری در دستور کار قرار می‌دهند. میان ایران و پاکستان همان اندازه که مسیر همراهی و همکاری گسترده است، چالش‌ها و مشکلات هم به همان اندازه در این مسیر وجود دارد، در حال حاضر اسلام‌آباد و تهران درگیر اجرای پروژه‌ای هستند که می‌تواند برای هر دو طرف بسیار سودمند تعریف شود؛ پروژه انتقال خط لوله گاز از ایران به پاکستان و پس از آن هند. این خط لوله موسوم به صلح با وجود تمام اهمیتی که برای هر دو کشور در زمینه تامین انرژی دارد به دلیل تحریم‌های آمریکا و فشار بین‌المللی همچنان با چالش‌هایی در حوزه اجرا مواجه است. ۱۶ سال پیش در چنین روزهایی (خرداد ۸۸) ایران و پاکستان پس از چندین سال بررسی سرانجام، تصمیم گرفتند قراردادی را امضا کنند که بتواند موضوع انرژی را در شبه‌قاره پرجمعیت هند تا حدود زیادی حل کرده و به نوعی نشانه دوستی و رفع تنش میان سه کشور و به ویژه هند و پاکستان باشد. کلنگ احداث این خط لوله در اسفند سال ۹۱ در حالی در مرز ایران و پاکستان زمین زده شد که قرار بود خط لوله ۱۱۰۰ کیلومتری را از عسلویه تا ایرانشهر احداث شود، جمهوری اسلامی ایران بر این عهد و قرارداد برقرار ماند اما پروژه درخاک پاکستان متوقف شد.

ارسال دیدگاه شما

عنوان صفحه‌ها
30 شماره آخر
بالای صفحه