برنامه ای که محمد تهامی نژاد را به گریه انداخت
مستندسازی که نشان عالی خورشید گرفت
اهدای نشان عالی خورشید به استاد محمد تهامی نژاد مستندساز و پژوهشگر پیشکسوت، با حضور اهالی سینما و دو شگفتانه برای این هنرمند همراه بود.
پنجمین دوره مراسم اهدای نشان عالی خورشید، روز گذشته پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت با حضور جمعی از اهالی سینما و با اجرای منصور ضابطیان در موزه سینما برگزار شد.
بخش هایی از برنامه که استاد را به گریه انداخت
این مراسم با دو بخش ویژه برای استاد تهامی نژاد همراه بود. یکی پخش پیام ویدیویی ناصر فکوهی انسان شناس از دوستان قدیمی ایشان که خارج از کشور زندگی می کند و تماشای این ویدیو مستندساز پیشکسوت را به گریه انداخت.
فکوهی در پیام ویدیویی خود گفته بود: دوستی من با آقای تهامی‌نژاد، به نزدیک بیست سال پیش بازمی‌گردد؛ از زمانی که با دوستانم مؤسسه انسان‌شناسی و فرهنگ را راه‌اندازی کردیم. از همان زمان، ایشان علی‌رغم مشغله‌های فراوان، دعوت‌های ما را برای شرکت در جلسات مختلف، کلاس‌ها، تألیف کتاب‌ها و دیگر فعالیت‌ها پذیرفتند. با وجود گرفتاری‌های زیاد، هر بار با گشاده‌رویی همکاری کردند. در طول این دو دهه، آنچه از ایشان دیدم، پیش از هر چیز، اخلاق بسیار والایشان بود که واقعاً مثال‌زدنی است.
فروتنی و متانت تهامی نژاد کم‌نظیر است
وی افزود: به‌نظر من، چه نسل جوان‌تر و چه باتجربه‌ترهای حوزه فرهنگ، باید ایشان را الگویی برای خود قرار دهند. خصوصاً فروتنی ایشان که گاهی آدم واقعاً نمی‌داند در برابرش چگونه باید رفتار کند. این‌همه فروتنی و متانت، کم‌نظیر است. ایشان هیچ‌گاه تجربه‌های ارزشمندشان را برای خود نگه نداشتند؛ آن‌ها را در اختیار دیگران گذاشتند، جوانان را پذیرفتند، همیشه شاگرد داشتند، همیشه اطرافشان پر بود و هرگز از هیچ کمکی دریغ نکردند. این‌ها واقعاً کم‌نظیر است. این وجه شخصیتی ایشان، به نظر من حتی از وجه علمی‌شان مهم‌تر است. فکوهی در پایان گفت: از نظر علمی نیز ایشان سهم بزرگی در گسترش سینمای مستند ایران دارند؛ چه به‌عنوان فیلم‌ساز، با آثار درخشانی که خلق کردند، به‌ویژه درباره مسائل بحرانی کشور مثل مسکن، بحران آب و...، چه درباره مناطق مختلفی از ایران، به‌ویژه بلوچستان و چه درباره شخصیت‌های تاریخی ایران و همچنین تاریخ مستندسازی در ایران. آثارشان در این زمینه‌ها، چه تألیفی و چه تحلیلی، واقعاً درخشان‌اند.
همچنین در بخش دیگری بخش هایی از مستند «زکریای رازی» ساخته تهامی نژاد در سال ۱۳۷۱ که نوار آن گم شده بود، پخش شد. نوار قدیمی این فیلم توسط برگزارکنندگان مراسم و با همراهی تهیه کننده فیلم آقای پدرام اکبری پیدا و تبدیل به نسخه دیجیتال شده بود و پخش آن، شگفت زدگی و اشکهای استاد را در پی داشت.
تهامی نژاد: نمی دانستم به امروز می رسم یا نه
در ادامه تهامی نژاد خود روی صحنه آمد و در سخنانی گفت: احساس می‌کنم شباهتی بین سینما و زمان هست، هر دو مثل یک طومار باز می‌شوند، اما برای من، از دیشب این طومار انگار منجمد شده بود. هیچ حرکتی نمی‌کرد. انگار در یک زمان متوقف شده بودم. نمی‌دانستم امروز چه می‌شود. آیا به امروز می‌رسم؟ نمی‌دانستم. ولی به هر صورت، این زمان متوقف است، مثل همان زمان سینما، که در طومار خودش چرخید و چرخید و چرخید تا به بالا رسید.
این مستندساز و پژوهشگر پیشکسوت با نام بردن اسامی برخی حاضران که از شهرهای دیگر به مراسم آمده اند، بیان کرد: از اعضای محترم هیئت مؤسس نشان عالی خورشید سپاسگزارم، از انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند نیز قدردانی می‌کنم. از جناب آقای محمد صوفی، دبیر پنجمین دوره برای برنامه‌ریزی دقیق و سنجیده ایشان، بسیار قدردانم. این مراسم، درست در شصتمین سال ورود من به مدرسه عالی روزنامه‌نگاری و پنجاه‌وهشتمین سال پس از نخستین پژوهش من درباره سینمای ایران برگزار می‌شود. در این مدت، من شاهد رشد کیفی سینمای مستند ایران بوده‌ام؛ به‌ویژه قرار گرفتن دوربین در دستان مستندسازان در سراسر کشور.
وی ادامه داد: زمانی که مستندسازی را شروع کردم، اگر می‌خواستیم مثلاً در بندرعباس فیلم بسازیم، باید از تهران دوربین می‌بردیم. اما امروز، در دورافتاده‌ترین روستاهای کشور، خودِ جوانان همان منطقه، از مراسمی مانند «پیر شالیار» فیلم‌برداری می‌کنند. در آن زمان آقای فرهاد ورهرام در آن منطقه فیلم ساختند و شاید تنها دوربین در اختیارشان بود، اما امروز، در منطقه اورامانات، وقتی مراسمی برگزار می‌شود، شاید صد تا دویست دوربین در صحنه حضور داشته باشد.
تهامی نژاد افزود: ظهور شخصیت‌های کاریزماتیک بسیار، گنجاندن واحد مستندسازی در دروس دانشگاهی و ترجمه‌ها و نوشته‌های بسیار در زمینه‌های نظری، همه و همه سبب شدند که سینمای مستند ایران، ارزشی فوق‌العاده پیدا کند. رخدادهای مهمی در مسیر تاریخ سینمای ایران اتفاق افتاد که تأثیر زیادی بر سینمای ما گذاشت؛ مانند اکران عمومی فیلم‌های مستند در اواخر دهه شصت و پنجاه که موجب فرو ریختن تصور محدودیت اکران مستند شد.
طرح تأسیس فرهنگستان سینما را به دولت ارائه دادیم
وی تاکید کرد: جشن خانه سینما در دوره‌ای، یکی از اهدافش را ایجاد رقابت در تجربه‌ی زبان سینمایی قرار داد. زبان سینما و معرفی دستاوردهای نو، محور اصلی این رویکرد بود. در دوره آقای مسعود جعفری جوزانی، جشن خانه سینما به‌صورت آکادمی و با داوری پنجاه‌نفره برگزار شد و یک شورای پنج‌نفره، که من هم عضو آن بودم، طرح تأسیس فرهنگستان سینما را به دولت ارائه داد. اگرچه این طرح به نتیجه‌ی فوری نرسید، اما فعالیت‌های خانه سینما متوقف نشد. این هنرمند ۸۲ ساله با اشاره به اینکه نشان عالی خورشید برایش تنها یادآور یک تاریخ شخصی نیست، گفت: گویی اسباب و وقایع با نور این نشان، چون خورشید، روشن می‌شوند. در عمق این نشان، یادهایی نهفته است از روزهای تحقیق در کتابخانه‌ی مجلس، در دوران جوانی‌ام و همچنین در کتابخانه‌ی ملی ایران. تهامی نژاد که همسرش نیز او را روی سن همراهی می کرد، یادآور شد: این نشان، به خانه ما، به خورشیدهای خانه ما افزوده خواهد شد. همسرم فریده که از روزگار جوانی همراه و هم‌سفر این مسیر پرفراز و نشیب بوده است. امروز، فرزندانم شادی و آرش، و عروسم بهار. واقعاً زندگی اینقدر کوتاه بود که دیگر فرصتی برای «در آن ماندن» نمانده بود.
برای نخستین‌بار در شرق استان کرمان
فستیوال بالن‌سواری بم کلید خورد
صبح روز جمعه نخستین فستیوال بالن سواری شرق استان کرمان با عنوان ارگ تا ارگ با شعار «بم برافراز» در منطقه گردشگری دِهبَکری این شهرستان افتتاح شد.
منطقه دهبکری از مناطق بکر و خوش آب و هوای استان و شرق کرمان محسوب می شود که به علت قرار گرفتن در شهرستان گرمسیری و در مسیر ارتباطی بم - جیرفت از اهمیت ویژه ای برای مردم این مناطق برخوردار است.
دو مسیر برای این بالن سواری در نظر گرفته شده و قرار بود طی چند روز گذشته در مسیر نخست (ارگ قدیم) افتتاح شود که به علت شرایط جوی، اجرای برنامه و بلند شدن بالن میسر نبود و این مهم امروز از منطقه دهبکری کلید خورد.
انتظار می رود که بالن سواری در این منطقه به برنامه ای مستمر و پایدار تبدیل شود و بخش خصوصی در اجرای این برنامه مشارکت کرده است. بم دارای ارگ تاریخی ثبت جهانی است که به همراه منظر این شهر به ثبت یونسکو رسیده است؛ دو قنات بم نیز ثبت جهانی است. استان کرمان به واسطه شرایط اقلیمی دارای اقلیم چهارفصل در هر زمان از سال است؛ به طور مثال در یک بازه زمانی در شهرستان بم، شاهد برداشت میوه خرما و نیز پسته در شرایطی هستیم که بخش هایی از آن در ارتفاعات منتهی به شمال جیرفت، انواع میوه های سردسیری مثل گردو و .... نیز به دست می آید.
جزییات فستیوال
دبیر اجرایی فستیوال ارگ تا ارگ شهرستان بم در حاشیه این افتتاحیه طی روز جمعه هدف از برگزاری این فستیوال را ایجاد سایتی موقت در ابتدا عنوان کرد تا بعد از آن سایت فصلی یا دایمی بالن سواری راه اندازی کنند.
محسن فکری با بیان اینکه بایستی ابتدا سایت موقت ایجاد شود تا بتوانیم آزمایش های لازم را انجام بدیم اظهارداشت: اگر در سایت موقت موفق شدیم می توانیم سایت فصلی یا سایت دائم را ایجاد کنیم. وی ادامه داد: با رایزنی های مختلف قرار شد این آزمایش ها را به مدت سه روز در بم انجام دهیم؛ آغاز این فستیوال از روز چهارشنبه بود که بالن با توجه به نامساعد بودن جو هوا نتوانست در موقعیت نخست پرواز کند تا اینکه امروز در موقعیت دوم که منطقه گردشگری دهبکری بود، توانست به پرواز درآید. فکری با اشاره به نام گذاری این فستیوال به نام ارگ تا ارگ برای ارگ قدیم و نیز ارگ جدید بم گفت: استقبال خیلی خوب بمی ها را برای خرید بلیت بالن سواری شاهد بودیم.
به گفته وی هم اکنون با تخفیف ۲۰ درصدی حامی مالی نرخ بلیت به مبلغ ٢ میلیون و ١٠٠ هزار تومان به فروش رسیده است.
تقویت گردشگری و نشاط اجتماعی
وحدت عیدی سرپرست فرمانداری بم نیز در این زمینه گفت: امروز برای نخستین بار در شرق استان کرمان شاهد راه اندازی فستیوال بالن سواری در بم هستیم که این یک کار خوب برای جوانان و نوجوانان باهدف شادی، نشاط و امید آفرینی است.
این فستیوال با همکاری فرمانداری بم، میراث فرهنگی و اعضای شورای ورزش شهرستان راه اندازی شده است.
مرکز شهرستان بم در ۱۹۵ کیلومتری شرق شهر کرمان قرار دارد.