وحدت امت اسلامی

 منوچهر باقری- دغدغه‌ی رهبر معظّم انقلاب اسلامی در زمینه‌ی «اتّحاد و یکپارچگی دنیای اسلام»، آنچنان که دیروز بیان فرمودند، دغدغه‌ای باسابقه و دیرپا است و بیراه نیست اگر بگوییم این یکی از دغدغه‌های اصلی و همیشگی ایشان بوده است.
تشکیل امت اسلامی نیازمند وحدت و همبستگی بین مسلمانان است، البته یکی از راهکارهای زمینه‌ساز وحدت مسلمانان و شکل‌گیری امت اسلامی، آگاهی‌بخشی و بیدارسازی مسلمانان نسبت به آرمان‌ها، اهداف و وظایف اسلامی آن‌ها است. رمز اتحاد ملل مسلمان در تحقق اسلام و پایبندی واقعی مردم و زمامداران آن‌ها به دین مبین اسلام نهفته است تا به دور از هر عامل تفرقه‌برانگیزی، مسیر اتحاد و همبستگی امت در پرتو مکتب توحید، هموار و مهیا شود و در این میان یکی از آفات جریان بیداری اسلامی را می‌توان عملکرد تفرقه‌انگیز جریان‌های افراطی سلفی وهابی عنوان کرد و مبارزه با چنین جریانی، اولین اقدام راهبردی در راستای تحقق آرمان وحدت امت اسلامی است. به حکم بسیاری از آیات قرآنی، مسلمانان یک امت هستند و منظور از امت یعنی همه کسانی که به دنبال تحقق توحید، عدالت و کرامت انسان خواهند بود. این ید واحده باید رهبری واحد حاضر داشته باشد و به‌تبع آن وحدت در برابر دشمنان مشترک را می‌توان عناصر و اجزای امت از لحاظ هویتی قلمداد کرد. اما فرقه‌گرایی و تفرقه موجب شده امت اسلامی به شکل واقعی وجود نداشته باشد، بنابراین می‌توان گفت مسلمانان هنوز ید واحده نشده‌اند که بتوانند امت اسلامی را تشکیل دهند. نتیجه این تفرقه سلطه دشمنان اسلام بر مسلمانان است که خود را به اشکال گوناگونی نمایان می‌کند؛ به‌طوری که ملاحظه می‌شود نسل‌کشی بی‌سابقه مردم مظلوم غزه به دست رژیم جنایت‌کار صهیونیستی در سایه حمایت کشورهای غربی و بی‌عملی مجامع بین‌المللی در حال انجام است و بی‌پناهی مردم غزه را می‌توان تنها یکی از تبعات خسارت‌بار فقدان «امت اسلامی» دانست.
از ويژگي هايي كه قرآن براي امت نمونه و شاهد بيان مي كند، اين است كه در كارهاي يك ديگر نظارت مي كنند و امر به معروف و نهي از منكر مي كنند (آل عمران آيه 104)، تعاون بر خير و تقوا در ميان ايشان اصالت دارد: تعاونوا علي البر و التقوي)، برادري ايماني در ميان ايشان در آن حد و اندازه است كه از خود مي گذرند و ايثار مي كنند. در جستجوي وضعيت يك ديگري به تجسس و جاسوسي اقدام نمي كنند، غيبت و تهمت و افترا در ميانشان نيست، اختلافات جزيي و كلي را با حكميت و يا رجوع به قانون حل و فصل مي كنند و در ميانشان شمشير قضاوت نمي كند، جان و مال و عرض يك ديگر را محترم مي شمارند و امنيت اقتصادي، سياسي، اجتماعي را براي يكد يگر و جامعه فراهم مي آورند و عوامل ايجادي آرامش و آسايش در جامعه را تقويت مي كنند. در همه امور اصل بر تقوا و عدالت و قسط نهاده مي شود و عفو و گذشت را حتي نسبت به قاتل در نظر مي گيرند و اصالت را به قصاص و قتل نمي دهند هرچند كه قصاص و امور ديگري از اين دست حق ايشان است. به يك معنا از حق خويش براي تقويت همبستگي مي گذرند و اصول همدلي و همراهي را در خود تقويت مي كنند. از يك ديگر انتقام نمي گيرند و ... بسياري ديگر از مسايلي كه در قرآن بدان پرداخته و به تفصيل توضيح داده شده است.
برای ساخت امت اسلامی نیاز به چهار رکن وجود دارد؛ اول امر به معروف و نهی از منکر و به طور خاص امر به اسلام و وحدت اسلامی و پیروی از رهبری یکپارچه است. دومین رکن ایمان راسخ است که بر مبنای مبارزه با طاغوت، برادری اسلامی، مقاومت و پیروی از رهبری امت اسلامی شکل خواهد گرفت. سومین رکن اتصال به حبل‌الله و پرهیز از تفرقه و چهارمین رکن مقابله با عقب‌ماندگی و تلاش برای پیشرفت مسلمانان است.
قانون اساسی جمهوری اسلامی اساساً تشکیل امت واحده را یک وظیفه می‌داند و به حکم آیه «إِنَّ هٰذِهِ امت کُم أُمَّةً واحِدَةً وَأَنا رَبُّکُم فَاعبُدونِ» تاکید شده است که همه مسلمانان یک امت هستند و دولت جمهوری اسلامی موظف است که در زمینه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و دیگر ابعاد، امت را به یکدیگر نزدیک کند.