موتور محرک اقتصاد

 سپیده اولیا- ایران با برخورداری از سواحل طولانی در دریای خزر و خلیج فارس و دریای عمان، پتانسیل‌های عظیمی برای توسعه دریامحور دارد. این توسعه می‌تواند به عنوان یک موتور محرک برای رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال پایدار، تقویت امنیت ملی و بهبود کیفیت زندگی مردم عمل کند. با این حال، تحقق این پتانسیل‌ها با چالش‌های جدی روبرو است.
اقتصاد دریا محور به‌عنوان یکی از ارکان مهم توسعه پایدار، نقش کلیدی در رشد اقتصادی کشورها ایفا می‌کند؛ ایران با دسترسی به دریای خزر در شمال و خلیج فارس و دریای عمان در جنوب، از موقعیت استراتژیک بی‌نظیری در این حوزه برخوردار است.ایران با برخورداری از بیش از ۵۸۰۰ کیلومتر مرز آبی در شمال و جنوب، ظرفیت‌های بی نظیری برای توسعه اقتصاد دریا محور دارد؛ این ظرفیت‌ها شامل صنایع شیلات، کشتیرانی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر و بندری هستند. با این حال، تحقق کامل این پتانسیل نیازمند رفع چالش‌های زیرساختی، قانونی و زیست‌محیطی است. اقتصاد دریامحور سهمی حداکثر ۱۰ درصدی از تولید ناخالص ملی ایران را به خود اختصاص می دهد؛ این در حالی است که در بسیاری از کشورها که ساحل حرفه ای دارند مانند کشورهای اروپایی و چین این سهم به ۵۰ درصد تولید ناخالص ملی کشورها می رسد. دبیر علمی این همایش گفت: هدف از توسعه اقتصاد دریامحور در کشور رشد درآمد ملی است؛ اگر توسعه اقتصاد دریامحور نتواند به رشد درآمد ملی منجر شود، تمامی اقدامات عبث و بی نتیجه بوده است.
در همه کشورهای جهان، بخش اعظمی از جمعیت در کنار دریا شکل می گیرد و شهرها در نوار ساحلی توسعه می یابند، اما در ایران تنها ۱۰ درصد جمعیت کشور ما در سواحل دریا و نوار ساحلی مستقر شده است. بخش بزرگی از این جمعیت نیز در سواحل شمالی کشور قرار دارد.در ۲ هزار و ۵۰۰ کیلومتر نوار ساحلی هرمزگان، تنها یک درصد جمعیت ایران، جذب شده، یا در منطقه جاسک به ازای هر ۴ کیلومترمربع، تنها یک نفر ساکن است. اعداد و ارقام یادشده حکایت از کم توجهی سیاست گذار به توسعه مناطق ساحلی دارد. درواقع باید اقرار کرد؛ در این سال ها توسعه دریامحور، عملا مغفول مانده است. برای سال های طولانی از ظرفیت سواحل مکران یاد می شود و صحبت به میان می آید، اما هنوز شناخت دقیقی از این مناطق نداریم و اقدام سازنده ای برای بهره مندی از این ظرفیت انجام نگرفته است. کمبود یادشده در حالی است که بسیاری از کشورها، اقتصاد خود را با اتکا به ظرفیت های دریایی تنظیم کرده و توسعه داده اند. به بیانی دیگر دریا سهم اثرگذاری از اقتصاد این کشورها دارد.
توسعه صنعتی در نوار ساحلی این کشورها نیز به توسعه جمعیتی در این مناطق منتج شده است. کمااینکه جمعیت بندرعباس پس از احداث بندر شهید رجایی، دوبرابر شد. بعد از احداث صنایع سیمان و فولاد و… در این منطقه، جمعیت بندرعباس به ۵ برابر افزایش یافت. در واقع باید این طور اقرار کرد؛ مناطق یادشده از ظرفیت توسعه برخوردار هستند، بنابراین انتظار می رود اقتصاد دریامحور در اولویت سیاست گذاران باشد. ایران با برخورداری از ظرفیت های دریایی و استراتژیک در منطقه، می تواند به یکی از مراکز مهم تعمیر و نگهداری کشتی ها در خاورمیانه تبدیل شود. توجه به این بخش از اقتصاد دریامحور نه تنها می تواند ارزش افزوده اقتصادی برای کشور ایجاد کند، بلکه به حفظ منابع ارزی و کاهش وابستگی به خارج نیز کمک خواهد کرد.
توسعه دریامحور در ایران، با وجود پتانسیل‌های فراوان، با چالش‌های جدی مواجه است. برای رفع این چالش‌ها، نیازمند یک رویکرد جامع و هماهنگ هستیم که شامل سرمایه‌گذاری‌های کلان، اصلاح قوانین و مقررات، توسعه زیرساخت‌ها، تربیت نیروی انسانی متخصص و توجه به مسائل زیست محیطی باشد. همچنین، همکاری بین‌المللی و بهره‌گیری از تجربیات سایر کشورها در این زمینه، می‌تواند به تسریع روند توسعه دریامحور در ایران کمک کند.