تثبیت امنیت انرژی جهان

 خلج مومنیان- ایران با توجه به جایگاه ژئوپلیتیکش می‌تواند گذرگاه و چهارراهی مناسب برای تبادلات و ترانزیت انرژی در منطقه باشد و نقش یک قطب را بازی کند. امنیت انرژی ارتباط بین امنیت ملی و در دسترس بودن منابع طبیعی برای مصرف انرژی است. دسترسی به انرژی ارزان برای کار کردن اقتصادهای مدرن حیاتی شده‌است. به هر روی، توزیع نابرابر منابع انرژی بین کشورهای منجر به آسیب‌پذیری‌های شایان توجهی شده‌است. : گاز طبیعی یک منبع انرژی چند منظوره است که می‌تواند به‌عنوان مکمل انرژی‌های تجدیدپذیر در انتقال به منابع انرژی پاک‌‌‌‌‌‌تر نقش کلیدی داشته‌باشد. سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گازی علاوه‌بر افزایش امنیت انرژی و توسعه اقتصادی با درنظرگرفتن نگرانی‌های زیست‌محیطی، می‌تواند نقش حیاتی در تامین انرژی پایدار در جهان و ایجاد پل انتقالی به‌سوی منابع انرژی سبز‌‌‌‌‌‌تر داشته‌باشد.بر خلاف منابع دیگر که در کشورهای محدودی موجودند، منابع انرژی تجدیدپذیر و فرصت‌های شایان توجه برای بهینه‌سازی انرژی در مناطق گسترده جغرافیایی موجود است.
مفهوم و تعاریف امنیت انرژی در طول زمان گسترش یافته و دست‌خوش تغییر شده است. در تعاریف امروزی چهار عنصر اصلی در وجود فیزیکی، دسترسی، مقرون‌به‌صرفه بودن یا متغیرهای اقتصادی و مقبولیت منابع انرژی قابل شناسایی است که این عناصر در طیف امنیت انرژی پیشنهادشده از سوی مرکز تحقیقات انرژی آسیا و اقیانوسیه ارائه و شاخص‌های امنیت انرژی بر مبنای آن از سوی آژانس بین‌المللی انرژی تعریف شده است. این شاخص‌ها شامل دو دسته شاخص‌های ساده و تجمیعی معرفی شده که بر اساس آنها هر کشور می‌تواند سناریوهای مختلف را در اهداف بلندمدت دنبال و امنیت انرژی خود را اندازه‌گیری کند.
شاخص‌های ساده شامل برآورد منابع، نسبت ذخایر به تولید، تنوع، وابستگی وارداتی، ثبات سیاسی، قیمت انرژی، نظریه پورتفولیو واریانس میانگین، سهم سوخت‌های کربن صفر، نقدینگی بازار و شاخص‌های سمت تقاضا، شاخص‌های تجمیعی به‌صورت ترکیبی از شاخص‌های ساده و تحت عنوان شاخص شانون، شاخص امنیت انرژی آژانس بین‌المللی انرژی، شاخص عرضه و تقاضا، تمایل به پرداخت و شاخص آسیب‌پذیری نفت تعریف شده است.
شاخص دیگری که از سوی شورای جهانی انرژی با عنوان سه‌گانه انرژی به‌صورت ترکیبی از سه شاخص امنیت انرژی، برابری دسترسی به انرژی و پایداری زیست‌محیطی ارائه شده است که عملکرد ۱۲۷ کشور عضو این شورا را با توجه به متغیرهای یادشده به‌صورت سالانه ارزیابی و منتشر می‌کند.
بر اساس این گزارش، امنیت انرژی به‌صورت مدیریت مؤثر در عرضه انرژی برای مصارف داخلی و صادرات، کیفیت زیرساخت‌های انرژی و قابلیت اطمینان آنها و توانایی تأمین تقاضای کنونی و آتی انرژی، برابری دسترسی به انرژی به‌صورت در دسترس بودن و مقرون‌به‌صرفه بودن تأمین انرژی از سوی مردم جامعه و پایداری زیست‌محیطی به‌صورت دستیابی به بهره‌وری انرژی طرف عرضه و تقاضا و توسعه تأمین انرژی از منابع تجدیدپذیر و سایر منابع کم‌کربن با آلایندگی کم تعریف می‌شود. متغیر دیگری با عنوان عملکرد کشور با مفهوم مقدار توسعه و اجرای مؤثر سیاست‌های مرتبط با انرژی و شرایط زیربنایی اقتصاد کلان و حاکمیتی، قدرت و ثبات اقتصاد ملی و دولت، جذابیت کشور برای سرمایه‌گذاران و ظرفیت کشور برای نوآوری تعریف شده که به ارزیابی واقعی‌ هر کشور کمک می‌کند. با توجه به موارد یادشده وضعیت کشور ایران در سه‌گانه انرژی بررسی و به رتبه اکتسابی آن توجه می‌شود.
اگر سرمایه‌گذاری کافی در پروژه‌های گاز طبیعی انجام نشود، پیامد و چالش‌های بالقوه‌ای ایجاد خواهد شد که مهم‌ترین آنها عبارتند از کمبود انرژی و کند‌شدن سرعت در حرکت به‌سوی منابع تجدیدپذیر. علاوه‌بر این گاز طبیعی می‌تواند به‌عنوان یک ترکیب انرژی پایدار عمل کند. اگر سرمایه‌گذاری در این زمینه کافی نباشد، انتقال به منابع انرژی پایدارتر احتمالا به‌تعویق می‌افتد و مانع از تلاش‌ برای مبارزه با تغییرات آب‌و‌هوایی می‌شود. در غیاب گاز طبیعی، برخی مناطق ممکن است برای تامین نیازهای انرژی خود به منابع کربن فشرده مانند زغال‌سنگ و نفت روی آورند. این امر منجر به انتشار گازهای گلخانه‌ای بیشتر شده و تغییرات آب‌و‌هوایی را تشدید می‌کند.
اتکای بیش از حد به یک منبع انرژی یا مجموعه کوچکی از منابع انرژی می‌تواند امنیت انرژی را به‌خطر بیندازد. تنوع منابع برای کاهش آسیب‌پذیری در‌برابر اختلالات عرضه ضروری است. صنعت گاز طبیعی فرصت‌های اقتصادی قابل‌توجهی از جمله ایجاد شغل و رشد اقتصادی را ایجاد می‌کند. عدم‌سرمایه‌گذاری در این بخش ممکن است منجر به ازدست‌رفتن منافع اقتصادی شود.