شبکه‌های اجتماعی در نقش پناهگاه زمان جنگ
جنگ در یک سال اخیر جنبه‌ای از زندگی مردم غزه و لبنان را در شبکه‌های اجتماعی به تصویر کشیده که نشان می‌دهد این مردم حتی در میانه جنگ‌های سنگین و طولانی هم زندگی را ادامه می‌دهند. روی دیگر این بیگانگی با ترس را می‌توان در رفتار مردم ایران در جریان دو عملیات وعده صادق ۱ و ۲ و در حمله اخیر رژیم صهیونیستی به کشور دید.
در حالی که در کشورهای دیگر و مناطقی مانند سرزمین‌های اشغالی، اولین و سریع‌ترین واکنش مردم به حملات جنگی، فرار و پناه بردن به پناهگاه‌ها و مناطق امن است، اما در نمونه‌های اخیر در میان مردم کشورهای منطقه خاورمیانه که درگیر جنگ با رژیم صهیونیستی هستند، واکنشی متفاوت را شاهد بودیم. برخلاف ساکنان سرزمین‌های اشغالی، مردم این کشورها در مواردی نه تنها به زیرزمین‌ها و نقاط امن نرفتند، بلکه با حضور روی پشت‌بام خانه‌هایشان به تماشای این حملات یا گرفتن عکس و فیلم از آن مشغول شدند.
۴ آبان ۱۴۰۳، شبی که رژیم اسرائیل به ایران حمله کرد برخی از مردم در زمان حمله تنها صدای پدافند را در بعضی از مناطق شنیدند و برخی دیگر حتی متوجه این صداها هم نشدند. فردای حمله هوایی به ایران هم زندگی عادی مردم ایران جریان داشت و حتی برخی بی‌خبر از حملات شب گذشته بودند. آرامش عمومی حاکم بر کشور هم‌زمان با حمله از چشم رسانه‌های خارجی هم دور نماند و برخی از آنها مثل آسوشیتدپرس و یورونیوز، تصاویری از مردم ایران در فردای شب حمله به ایران منتشر کردند و وضعیت عادی و آرام ایران را به تصویر کشیدند.
جنگ، سوژه شوخی‌های حقیقی و مجازی
رویکرد پربسامد بسیاری از ایرانیان به این درگیری‌ها، در فضای حقیقی و مجازی، طنز و شوخی بوده، در حالی که واکنش طبیعی به جنگ که در بسیاری از کشورها نیز دیده می شود، نگرانی و اندوه است. تصاویر واکنش‌های متفاوت به این عملیات و حملات در سکوهای مختلف شبکه‌های اجتماعی نیز منتشر شده و حتی به جمع کاربران غیر ایرانی هم راه پیدا کرد. برخی کاربران ایرانی این حملات را کوچک دانستند و برخی دیگر رهگیری موشک‌ها توسط پدافند هوایی ارتش ایران را کاری شجاعانه خوانده و آن را تحسین کردند. به صدا در نیامدن آژیر هشدار و مقایسه آن با موقعیت‌های مشابه در سرزمین‌های اشغالی هم از دیگر مواردی بود که مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. گرچه شوخی‌های کاربران فارسی زبان شبکه اجتماعی ایکس(توییتر سابق) با موضوع حمله رژیم صهیونیستی به ایران واکنش جریانات مختلف را به همراه داشت و برخی آن را مصداق کوچک‌نمایی یا غفلت از واقعیت می‌دانستند، اما از یک پدیده جالب حکایت داشت و آن هم «نوع مواجهه متفاوت مردم ایران و خاور میانه با مساله جنگ» بود. اما دلیل این رویکرد چیست؟ آیا دلیل اجتماعی دارد و به خلقیات مردم برمی‌گردد یا به خاطر اطمینان آنهاست و یا ناشی از موضع بی تفاوتی؟
قبلا داستان جنگ، روایت فاتحان بود
زادقناد که «پژوهشگر خلقیات ایرانیان» است، در ادامه درباره نوع مواجهه مردم دنیا با جنگ در واقعیت و در شبکه‌های اجتماعی به پژوهشگر ایرنا گفت: برای بررسی این موضوع باید به پیش از شکل‌گیری و به‌ویژه توسعه رسانه‌های ارتباط جمعی، بازگردیم و باز هم از تاریخ حرف بزنیم. آنچه ما از تاریخ می‌دانیم، مجموعه‌ای است مشتمل بر زندگی و عملکرد شاهان و صاحبان قدرت، که همین موضوع تاریخ اجتماعی و شناخت زیست عمومی پیشینیان را دشوار می‌کند.
در چنین شرایطی، داستان جنگ نیز روایت فاتحان بوده است، آن هم به سبکی که خود می‌پسندیده‌اند و قلم مورخانشان آنها را یاری کرده است. بنابراین روایت جنگ در فتح‌نامه‌ها و متون تاریخی گنجانده می‌شد که خاستگاهی حکومتی داشتند و اصولاً مردم عادی در روایت‌گری جنگ بی‌نقش بوده‌اند.
با توسعه رسانه‌های جمعی در دوره معاصر، معادلات روزبه‌روز بیشتر تغییر کرد و نقش مردم در روایت و واکنش نسبت به جنگ و جنگاوری تغییر کرد و تعبیر «رسانه، پیام است» از مک‌لوهان، که پیام را به شکل رسانه نسبت می‌دهد نه محتوای آن، معنا پیدا کرد. این رویه با ظهور رسانه‌های اجتماعی بیشتر متحول شد و وقتی افراد خود را به مانند «شهروند ـ خبرنگار» درک می‌کنند، این سیل اخبار است که در بحران‌هایی مانند جنگ، سیل، زلزله و نظایر آنها جاری می‌شود که به طور طبیعی اخبار جعلی و محتواهای دستکاری‌کننده افکار عمومی هم در این جریان سیل‌آسا حضور دارد.
از سوی دیگر شبکه‌های اجتماعی، جایگاهی برای تظاهرات اجتماعی کاربران نیز هستند و آنها در بحران‌هایی مانند جنگ، احساسی را تجربه می‌کنند که افراد در پشت جبهه‌های کلاسیک جنگ داشتند. رسانه‌های اجتماعی واقعیت عریان‌تری از جنگ را عیان می‌کنند و جنگ مانند گذشته صرفاً سنگر و سرباز و اسلحه‌ای نیست که پیروزی فردای عملیاتی شبانه را نوید می‌دهند.
روایت دیروز از جنگ، شهید یا کشته‌ایست که تیر می‌خورد و در راه وطنش می‌میرد و جاودانه می‌شود، مرگی بدون روایت تصویری، آرمان‌گرایانه و اشتیاق‌بخش برای آنهایی که تصوری از جان دادن و تسلیم شدن در مقابل مرگ ندارند، اما روایت امروز جنگ که رسانه‌های اجتماعی به‌طور گسترده آن را به نمایش می‌گذارند، پهپادی است که تا آخرین لحظه، قربانی خود را تعقیب می‌کند و به التماس‌های او برای زنده ماندن توجهی ندارد.
وجه جدیدی از روایت‌های جنگی نیز در حال شکل‌گیری‌ست که فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی آن را خلق می‌کند و به‌صورت وسیع در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌شود، روایت‌هایی که گاه آنقدر به حقیقت شباهت دارند که خود تبدیل به بهترین ابزار برای جعل حقیقت شده‌اند و جالب آنکه بسیار جلوتر از سواد رسانه‌ای مخاطبان عامه حرکت می‌کنند.
به نظر می‌رسد فضای طنز حاکم بر شبکه‌های اجتماعی در اوج حملات دشمن، نه وطن‌فروشی و نه بی‌تفاوتی، بلکه فرآیندی روانی برای ایجاد نوعی آرامش و بقای اجتماعی است
شبکه‌های اجتماعی در نقش پناهگاه زمان جنگ
در کنار این موضوعات، به نقش مهم دیگری از شبکه‌های اجتماعی نیز می‌توان اشاره کرد و آن نقش پناهگاهی این رسانه‌هاست.
پناهگاه‌ها هنگام جنگ و اردوگاه‌ها زمان سیل و زلزله، جمعیتی را در کنار هم نگه می‌دارند که همگی در حال تجربه مصیبتی مشترکند و انسان‌ها در سوگ جمعی، بهتر با غم خود کنار می‌آیند و شاید در همان لحظات غمبار، روزنه‌های به شادی نیز باز کنند. این مساله را می‌توان در بحران‌های اخیر کشورمان در شبکه‌های اجتماعی شاهد باشیم. به عنوان مثال فضای طنز حاکم بر این شبکه‌ها در اوج حملات دشمن، نه وطن‌فروشی است و نه بی‌تفاوتی، بلکه فرآیندی روانی برای ایجاد نوعی آرامش و بقای اجتماعی است.
ابراز تأسف آیت الله سیستانی از ناتوانی جامعه بین‌الملل در مقابله با تجاوزات رژیم صهیونیستی
براساس بیانیه دفترآیت الله العظمی سیستانی، این مرجع عالیقدر در دفتر خود پذیرای «محمد الحسان» رئیس جدید هیات کمک های سازمان ملل در عراق «یونامی» و نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در این کشور و هیات همراه وی بود.
رئیس جدید یونامی در عراق در این دیدار توضیحات مختصری را در خصوص وظایف و مأموریت بین‌المللی این نهاد و نحوه ایفای نقش آن در آینده ارائه کرد.
در همین حال، آیت الله العظمی سیستانی نیز با استقبال از حضور سازمان ملل متحد در عراق، برای نماینده این سازمان در انجام مأموریت‌ها و وظایف محوله آرزوی موفقیت کرد.
این مرجع عالیقدر با اشاره به چالش‌های بزرگ پیش روی مردم عراق و رنج‌هایی که با آن مواجهند، تصریح کرد: عراقی‌ها به‌ویژه نخبگان هوشیار، باید از تجربیاتی که پشت سر گذاشته‌اند درس بگیرند و تمام تلاش خود را برای غلبه بر موانع و ناکامی‌ها بکار بندند و با جدیت برای دستیابی به آینده‌ای بهتر برای کشورشان به گونه‌ای که همگان در آن از امنیت، ثبات، پیشرفت و رفاه بهره‌مند باشند، تلاش کنند.
آیت الله العظمی سیستانی تاکید کرد این امر بدون تهیه برنامه‌های علمی و عملی برای مدیریت کشور بر اساس اصل کارآمدی و شفافیت در عهده‌دار شدن مناصب و مسئولیت‌ها امکان‌پذیر نخواهد بود.
وی همچنین بر ضرورت جلوگیری از مداخله خارجی در جنبه‌های مختلف، تثبیت حاکمیت قانون، منحصر کردن سلاح در دستان دولت و مبارزه با فساد در همه سطوح تاکید و با توجه به راه دور و درازی که پیش روی عراقی‌ها برای رسیدن به اهداف خود قرار دارد، از خداوند متعال برای آنها درخواست کمک کرد.
آیت الله العظمی سیستانی در خصوص اوضاع ملتهب منطقه نیز ضمن اظهار تألم عمیق از فجایع کنونی در لبنان و نوار غزه، از عجز و ناتوانی جامعه بین‌الملل و نهادهای آن در تحمیل کردن راه حل‌های موثر برای توقف این فجایع یا لااقل دور نگه داشتن غیر نظامیان از مصیبت‌های تجاوزات وحشیانه رژیم اسرائیل به شدت ابراز تاسف کرد.
اجرای عکسبرداری هوایی
در رزمایش مرکب امداد و نجات دریای خزر
امیر دریادار دوم محسن رزاقی سخنگوی رزمایش مرکب امداد و نجات دریای خزر گفت: در این مرحله از رزمایش مرکب امداد و نجات دریای خزر یگان‌های شناور نیروی دریایی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان تمرین عکسبرداری هوایی(Photo Ex) و صورت‌بندی و آرایش آفندی را انجام دادند.
دریادار دوم رزاقی گفت: تمام مراحل رزمایش با نظارت و پایش هوایی منطقه توسط بالگردهای نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی انجام می‌شود.
وی تصریح کرد: برقراری امنیت در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی برای جمهوری اسلامی ایران بسیار حائز اهمیت است و بر همین اساس نیروهای دریایی جمهوری اسلامی ایران اجازه هیچ‌گونه تعدی را در حوزه دریا نخواهند داد.