جوانان و سرمایه اجتماعی

 مجید رفیع منش- رهبر معظم انقلاب بارها و بارها بر توجه به نقش جوانان در توسعه و فرهنگ کشور اشاره داشته اند. موضوعی که نیازمند و تحلیل و بررسی راههای تقویت آن است.
سرمایه اجتماعی بصورت کلی مجموعه ای از هنجارها و کارکردها برای رسیدن به هدف مشترک است و معمولاً جوامع توسعه یافته از سرمایه اجتماعی بیشتری نسبت به دیگر کشورها برخوردار هستند، در حقیقت هر چه در جامعه ای سرمایه اجتماعی بیشتر مورد توجه قرار گیرد آن جامعه در حوزه های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی عملکرد بهتری می تواند داشته باشد و به شکلی می توان گفت افراد این جامعه بهتر می توانند به اهداف و منافع مشترک خود برسند و راه توسعه را راحت‌تر می توانند طی کنند.
در بحث افزایش سرمایه اجتماعی گروه‌های زیادی تاثیرگذارند، گروه‌ها و قشرهای مختلفی که در سطح جامعه نقش آفرین هستند، قشرهای مختلفی چون جوانان، نخبگان، ورزشکاران، سازمان های مردم نهاد، دانشجویان، اساتید دانشگاه، هنرمندان، احزاب و همه این گروه‌ها هر کدام به اندازه خاصی در بحث ارتقای سرمایه های اجتماعی نقش دارند. اما دراین میان نقش جامعه جوان از اهمیت بسیار زیادی نسبت به دیگر گروه‌ها بیشتر است که شاید علت اصلی آن نقش جوانان در معادلات و هنجارهای اجتماعی است و از طرفی با توجه به اینکه بین ۳۰ تا ۴۰ درصد جمعیت هر جامعه ای را جوانان تشکیل می دهند معمولاً جوانان نقش مهم‌تر و تاثیرگذارتری در سرمایه های اجتماعی آن جامعه دارند. قشر جوان در هر جامعه‎ای به لحاظ برخورداری از توان ، انرژی و استعدادهای فراوان قادر است ، نقش تعیین کننده‎ای در آینده آن جامعه داشته باشد و جوانان در هر جامعه‎ای سرمایه اصلی آن جامعه‎ محسوب می‎گردند که می‎توانند زمینه‎های رشد و پیشرفت آن جامعه‎ را در عرصه‎های مختلف علمی ، فرهنگی ، اقتصادی ، سیاسی ، هنری ،‌ ورزشی و ... را فراهم نمایند . در کشور ما نیز نسل جوان ، سهم بزرگی از تحولات و پیشرفتهای کشور را بر عهده داشته و شاهد حضور جوانان در عرصه‎های مختلف از شکل‎گیری انقلاب گرفته تا پیروزی آن و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بوده و هستیم . نوشتار حاضر به اختصار به بررسی نقش جوانان در شکل‎گیری و پیروزی انقلاب اسلامی می پردازد . در کشور ما با توجه به ساختار سنی جمعیت (جوانگرایی) مشارکت جوانان در برنامه‌های مربوط به توسعه اهمیت و ضرورت دارد. همچنین شناخت نیازها و ویژگی‌های این گروه در جهت مشارکت در امور مربوط به توسعه و تصمیم‌گیری و فرایند برنامه‌ریزی مشخص است. سرمایه‌گذاری در امر آموزش و پرورش نسل جوان می‌تواند زمینه را برای توسعه همه جانبه فراهم کند.
بر اساس پژوهش‌ها عواملی از جمله عوامل فردی  روانشناختی (انگیزش، نیازها، پاداش‌ها، اعتقادات مذهبی و اعتماد عمومی)، عوامل اجتماعی  اقتصادی (پایگاه اجتماعی  اقتصادی، نوع خانواده، سواد و میزان تحصیلات، شغل) و حضور در سازمان‌های غیردولتی  و عوامل مکانی  فضایی (جغرافیایی)  بر مشارکت جوانان تاثیر گذار هستند. جوانان این مرزوبوم فعال، پرتلاش و با استعداد بوده و می‌توانند نقش موثری در پیشرفت کشور و تبدیل شدن به کشوری قدرتمند و توسعه یافته ایفا کنند، دستیابی به این امر مهم جز با تکیه بر عزم، اراده، توانایی، دانش علمی و پتانسیل‌های بالقوه جوانان مستعد کشور و تلاش برای رفع نیازها و تأمین خواسته‌های معقول و به حق آن‌ها، همچنین صیانت و حمایت جدی از آن‌ها در مقابل دسیسه‌های دشمنان و برنامه‌ریزی هدفمند در جهت رشد و شکوفایی استعدادها و توانمندی‌های این قشر فعال و مستعد ممکن نیست. جوانان هر جامعه از نشاط اجتماعی و انگیزه بالایی برای فعالیت برخوردار هستند و چه خوب است از این فرصت در جهت ارتقاء سرمایه های اجتماعی استفاده کرد تا گام اساسی در جهت توسعه کشور برداشته شود. امروز بعد از گذشت چهار دهه از انقلاب به نظر می رسد همه مدیران در هر جایگاهی که هستند باید بدانند ارتقای سرمایه اجتماعی با استفاده از ظرفیت جوانان یک نیاز اساسی است و باید حل مشکلات جوانان در اولویت قرار گیرد و جوانان را در فعالیت های مختلف جامعه مورد توجه قرار دهیم.