آخرین فرصت بایدن برای تعامل با ایران

 شعیب میرزایی- رئیس‌جمهور یکشنبه یکم مهرماه به‌منظور حضور و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل عازم نیویورک خواهد شد.
موعد سخنرانی دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران در مجمع عمومی سازمان ملل سه‌شنبه سوم مهرماه خواهد بود که به بیان دیدگاه‌های ملت ایران خواهد پرداخت.
این سفر هرساله در اواخر شهریور و یا اوایل مهرماه صورت می‌گیرد و روسای جمهور کشورمان در ادوار مختلف به بیان نظرات و مسائل مورد نظر می‌پردازند.
سخنرانی در اجلاس جانبیِ مجمع عمومی به‌نام «سران برای آینده»، دیدار با ایرانیان مقیم آمریکا، گفت‌وگو با رهبران ادیان الهی، نشست با مدیران رسانه‌ها، اندیشکده‌ها و دیگر دیدارهای دوجانبه با برخی سران کشورهای اروپایی، آسیایی و جهان اسلام از جمله برنامه‌های احتمالیِ رئیس‌جمهور کشورمان است.
این در حالی است که عباس عراقچی وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی درباره احتمال آغاز گفتگوها در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل اظهار داشت در جریان نشست مجمع عمومی سازمان ملل برای مذاکرات در خصوص برجام آمادگی داریم؛ انجام این گفتگوها بستگی به این دارد که شرایط چگونه فراهم شود. به هر حال ما برای آغاز مذاکرات آمادگی داریم و در این رابطه به معاونت سیاسی و بین‌الملل مسئولیت‌هایی واگذار شده است.
در همین راستا مدیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور تصریح کرد: سفر رئیس‌جمهور و هیأت همراه به نیویورک با هدف شرکت در سخنرانی سالانه سران کشورها در مجمع عمومی سازمان ملل فرصت بسیار خوبی برای محکومیت و روشنگری جنایات رژیم صهیونیستی در فلسطین است.
مسعود پزشکیان نهمین رئیس جمهور منتخب مردم ایران پس از آخرین مناظره خود گفته بود: ما به همه دست دوستی خواهیم داد و از همه برای اعتلای کشور استفاده خواهیم کرد، رقبا هم برادران ما هستند.
مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری در بخشی از نشست خبری خود با خبرنگاران نیز با اشاره به سفر خود به نیویورک گفت: یک هفته به آمریکا می رویم و بعد از آن یک سفر استانی در پیش داریم، باید به آمریکا که می‌رویم از حقوق مردم و از باورهایمان دفاع کنیم. آنان از ما تصویری ساختند که خیال می کنند ما جنگ طلب هستیم اما صلح طلب هستیم. آنها با ما کاری می‌کنند مجبور باشیم از خودمان دفاع کنیم و ما سر خم نخواهیم کنیم.
وی درباره دیدار و صحبت با رئیس جمهوری آمریکا گفت: آمریکایی ها اول باید برادری خود را ثابت کنند و بعد از ما ارثیه بخواهند، چیزهایی را که نوشته‌ایم پاره نکنند، بگذارند ما زندگی کنیم، بعد با هم گفت و گو هم می‌کنیم، با آن‌ها دعوا نداریم.
پزشکیان گفت: همه راه ها را آنها بر روی ما بستند، با هرکسی که می‌خواهیم گفت و گو کنیم، می‌گویند اجازه نداریم. آمریکا اگر حقوق و ایران را رعایت کند با آن‌ها دعوا نداریم. آمریکا نشان بدهد با ما دشمنی ندارند، ما که نرفتیم دور آمریکایی ها پایگاه بزنیم، ما آنها را تحریم و تهدید نکردیم. آنان پایگاه زدند و تهدید می کنند.
وی گفت: ما با همه برداریم و با آنان نیز برادر هستیم.
عراقچی برنامه سفر پزشکیان به آمریکا را تشریح کرد
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: فرصت دکتر پزشکیان در نیویورک بسیار مغتنم است که دنیا تصویر بهتری از سیاست های دولت چهاردهم داشته باشند و می تواند راهگشای سیاست های خارجه ما باشد.
، عباس عراقچی به برنامه‌های رئیس‌جمهور در سفر به نیویورک و حضور در مجمع عمومی سازمان ملل اشاره کرد و گفت: حضور ما در سازمان ملل همیشه مداوم بوده و جمهوری اسلامی ایران همواره از تریبون‌های بین‌المللی برای بیان مواضع خود و دفاع از منافع ملی استفاده کرده است. رئیس‌جمهور نیز از این فرصت برای بیان دیدگاه‌های خود استفاده خواهد کرد. این سفر اولین حضور رئیس‌جمهور در نیویورک است و فرصت بسیار مناسبی است که دنیا با دیدگاه‌ها و سیاست‌های ایشان آشنا شود.
وی ادامه داد: در مجمع عمومی سازمان ملل، سران کشورها و وزرای خارجه در یک مکان جمع می‌شوند و دیدارهای متعددی برگزار می‌شود. تریبون سازمان ملل فرصتی است که سران کشورها دیدگاه‌های خود را مطرح کنند. حضور آقای دکتر پزشکیان در این نشست می‌تواند فرصتی برای معرفی سیاست‌های دولت جدید ایران به دنیا باشد. علاوه بر سخنرانی ایشان در مجمع، ایشان در اجلاس سران برای آینده نیز شرکت خواهند کرد و در آنجا نیز سخنرانی خواهند داشت.
عراقچی افزود: دیدارهایی با ایرانیان مقیم نیویورک، مقامات ادیان الهی، مدیران رسانه‌ها و اندیشکده‌ها تنظیم شده است. همچنین، دیدارهای دوجانبه با کشورهای اروپایی، آسیایی و جهان اسلام نیز برگزار خواهد شد و از این فرصت به بهترین نحو استفاده خواهد شد.
تغییر نگاه جهان به ایران می‌تواند از اولویت‌های سفر پزشکیان به نیویورک باشد
لاسجردی درباره سفر رئیس جمهور به نیویورک نکاتی را مطرح کرد و گفت: همه کشور‌ها در تلاش هستند تا از فرصت مجمع عمومی سازمان ملل به‌نفع کشورشان استفاده کنند.
حسن لاسجردی، کارشناس سیاست خارجی درباره مجمع سالانه سازمان ملل گفت: مجمع عمومی سازمان ملل محل تضارب آراء، رایزنی و ارائه راهکار‌های جهانی است. به‌همین جهت، همه کشور‌ها سعی دارند تا در این مجمع حضور فعال داشته باشند.
او ادامه داد: در حاشیه این مجمع، رایزنی های دوجانبه و چندجانبه صورت می‌گیرد و در آنجا رؤسای جمهور، وزرای خارجه و همچنین نمایندگان سیاسی کشورها تلاش می‌کنند تا با اظهار نظر، رایزنی و گفتگو هم مشکلات کشور و هم مسائل مربوط به روابط دوجانبه و چند جانبه را طرح موضوع کنند و برای آنها راه‌حل پیدا کنند؛ لذا همه کشور‌ها در تلاش هستند تا از فرصت مجمع عمومی سازمان ملل به‌نفع کشورشان استفاده کنند و از رایزنی و دیپلماسی بهره‌مند شوند.
کارشناس سیاست خارجی درباره اولویت صحبت‌های آقای پزشکیان در سازمان ملل گفت: هر رئیس جمهوری در این مجمع می‌تواند موضوعات مهمی را مطرح کند. با توجه به‌اینکه سفر اول آقای رئیس جمهور به سازمان ملل است، به‌نظر من ارتقاء روابط ایران با دنیا از موضوعات مهمی است که در سخنرانی او دیده خواهد شد، همانطور که در شعار‌های انتخاباتی او نیز دیده شده بود. او در پاسخ به این پرسش که آیا این سفر می‌تواند فرصتی برای آغاز مذاکرات جدید با کشور‌های غربی در راستای لغو تحریم‌ها باشد، گفت: به‌طور حتم این موضوع هم از موضوعات مهمی است که جزو دغدغه‌های انتخاباتی آقای پزشکیان بوده است. بنده فکر می‌کنم که آقای پزشکیان در این سفر تلاش می‌کند تا با هیأت‌های کشور‌های مختلف غربی و غیرغربی دیدار کند، طرح موضوع کند و افق‌ها و دیدگاه‌های جدید دولت چهاردهم را در روابط جهانی مطرح کند و زمینه دیپلماسی، گفتگو و یافتن راه‌حل جدید برای ارتقاء روابط با کشور‌ها را فراهم کند.
لاسجردی در رابطه با دیدار پزشکیان با رؤسای جمهور سایر کشور‌ها در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل نیز اظهار داشت: به‌طور حتم این اتفاق خواهد افتاد. دیدار‌های هم‌سطح و هم‌تراز انجام خواهد شد و دیدار با رؤسای جمهور از جمله بدیهیات این سفر دیپلماتیک خواهد بود.
او درباره ملاقات با نمایندگان آمریکا نیز گفت: ما در رابطه با سیاست خارجی و همچنین قدرت‌های بزرگ نکات و همچنین مجموعه معذورات و محدودیت‌هایی داریم و این موضوع در رابطه با آمریکا برجسته‌تر است. در گذشته نیز طرح موضوع مذاکره با آمریکا به دلایل مختلف با نواسانات و فراز و نشیب‌های مختلفی همراه بوده است.
وی همچنین تصریح کرد: این حوزه به‌طور مشخص زیرنظر مقام معظم رهبری است، به‌طور حتم اگر قرار بر این اقدام باشد باید با هماهنگی ایشان صورت گیرد.
لاسجردی در پاسخ به این پرسش که آیا این سفر به بهبود روابط با غرب کمک خواهد کرد یا خیر، گفت: آقای پزشکیان به‌دنبال این است که موضوع ارتقاء روابط و تعامل با جهان و همچنین به قول خود او «تغییر نگاه جهان به ایران» را به عنوان پیام این سفر با خود به سازمان ملل ببرد. اینکه آیا این اتفاق خواهد افتاد یا خیر، به رایزنی‌ها، گفتگو‌ها و واکنش کشور‌های مختلف و همچنین حال‌وهوای مذاکرات بستگی دارد. باید در آن شرایط قرار گرفت تا بتوان اظهار نظر کرد، اما آقای پزشکیان به‌دنبال این است که این امر صورت بگیرد.
وی همچنین درباره انتظاراتی که می‌توان از سفر رئیس جمهور به سازمان ملل داشت، عنوان کرد: به‌نظر می‌رسد که اگر خواسته رئیس جمهور مبنی بر تغییر نگاه جهان به ایران و ارتقاء روابط و دادن یک پیام مناسب برای همکاری‌ها به‌طور حتم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
کارشناس سیاست خارجی همچنین در اظهارات پایانی خود درباره اولین سفر برون‌مرزی آقای پزشکیان به عراق تصریح کرد: اصل این موضوع که اولین سفر برون‌مرزی آقای پزشکیان به کشور همسایه بوده است، بسیار حائز اهمیت است. این سفر به‌لحاظ حوزه امنیت برای کشور بسیار مهم بوده و دارای منافعی است که در سال‌های آینده بیشتر خود را نشان خواهد داد.
آخرین فرصت غرب برای تعامل با ایران
ژئوپلتیکال المانیتور با انتشار یادداشتی به چالش‌های خودساخته واشنگتن در تعامل با ایران اشاره کرده و در این باره نوشته، یکی از مشکلات اصلی سیاست‌های آمریکا، تخریب کانال‌های دیپلماتیک بود. این گزاره که خروج ایالات متحده از توافق هسته‌ای 2015 - علیرغم پایبندی ایران به توافق به مدت دو سال و 15 بازرسی تایید شده - رد آشکار توافقنامه‌ها و هنجارهای بین‌المللی بود، اصلی است تایید شده، بدین معنا که ایالات متحده با این فعل ضمن نقض اشکار قوانین بین الملل به ایران فرصت داد تا در حوزه برنامه هسته‌ای خود پیشرفت‌هایی جدی داشته باشد. به ادعای این موسسه مطالعاتی، این اولین باری نیست که سیاست ایالات متحده دیپلماسی را تضعیف می‌کند. در سال 2001، ایران نقش سازنده‌ای در همکاری اطلاعاتی با ایالات متحده در مبارزه با طالبان ایفا و به تشکیل دولت افغانستان در جریان کنفرانس بن کمک بسیاری کرد. ایران همچنین در طول حمله آمریکا به عراق بی‌طرف ماند. در آن زمان، رئیس دولت اصلاحات که حامی تعامل سازنده با غرب بود، تلاش کرد تا بحران حاکم با آمریکا را به بهترین شکل مدیریت کند. با این حال، سخنرانی تند جورج دبلیو بوش در ارتباط با ایران تلاش‌های دیپلماتیک را از بین برد و پیشرفت‌های حاصل شده در دوران کلینتون و خاتمی را از مسیر اصلی خود خارج کرد. همین گزاره زمینه ساز تشدید تنش‌ها و عریان‌تر شدن رویارویی‌ها شد، به دنبال آن ایران در حوزه برنامه هسته‌ای‌اش پیشرفت‌هایی جدی را تجربه کرد و نفوذ و قدرتش را در منطقه افزایش داد.
به ادعای ژئوپلتیکال مانیتور، فعل و انفعال‌های تهران در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ برجسته تر شد، بالاخص آن که پس از سال‌ها رایزنی، ایالات متحده به طور ناگهانی و یکجانبه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد. همین گزاره صدای محافظه کاران در ایران که از مخالفان سرسخت تعامل با غرب هستند را بلندتر کرد، ایران را به سمت غنی‌سازی اورانیوم 60 درصد سوق داد و در عین حال زمینه ساز کاهش تعهدات امنیتی تهران در برابر غرب شد. به ادعای این موسسه مطالعاتی در شرایط کنونی و با تشکیل دولت چهاردهم به ریاست چهره‌ای میانه رو چون مسعود پزشکیان که تعامل سازنده با غرب را به عنوان یکی از اولویت‌های خود مطرح کرده، به نظر می‌رسد غرب برای تعامل با ایران، فرصتی جدید و شاید نهایی به دست آورده است. هرچند امروز دو موضوع مهم همچنان حیاتی است: سرانجام پرونده هسته‌ای ایران و بحران‌های جاری خاورمیانه. این دو گزاره آزمون‌های کلیدی برای دیپلماسی آمریکا با ایران است. تاکنون، آمریکایی‌ها موفق شده‌اند صدای مخالفان تعامل با غرب در ایران را بلندتر کنند. اما شرایط بین‌المللی اکنون متفاوت است.
هزینه تداوم سیاست فشار حداکثری علیه ایران
بازگشت احتمالی ترامپ به کاخ سفید، همراه با تشدید تنش‌ها بین واشنگتن و پکن و همچنین جنگ جاری اوکراین و تعمیق درگیری‌ها در خاورمیانه به واسطه تداوم جنگ اسرائیل با حماس، می‌تواند وضعیت را وخیم‌تر کند. اگر تحریم‌های اعمال شده بر ایران به واسطه برنامه هسته‌ای‌اش حل‌نشده باقی بماند، تحقق چندین سناریو محتمل است، تنش میان اسرائیل و لبنان، ایجاد اختلال در خطوط کشتیرانی در دریای سرخ و تنگه باب المندب، توسعه رقابت‌های هسته‌ای در خاورمیانه و برجسته شدن پایگاه‌های نظامی چین و روسیه در آبراه‌های استراتژیک منطقه‌ای خلیج فارس. به ادعای این موسسه مطالعاتی نقش بالقوه ایران در منطقه می‌تواند برای چین و روسیه فرصتی باشد تا با توسل بدان امنیت و ژئوپلیتیک جهانی را در راستای منافع خود بازتعریف کنند. از منظر ایالات متحده، اکنون زمان دور شدن از خاورمیانه و تمرکز بر بحران‌های استراتژیک و ژئوپلیتیک بزرگتر است. نتیجه جنگ اوکراین نیز می‌تواند با رسمی شدن یک پیمان امنیتی بین تهران و مسکو به طرز چشمگیری تغییر کند، اقدامی که عمیقاً بر غرب و اروپا تأثیر خواهد گذاشت.
با توجه پویایی‌ها در سطوح منطقه ای و جهان، ایالات متحده باید از فرصت ایجاد شده در فضای سیاسی ایران استفاده کند( مراد تعریف کابینه ای میانه رو که تعامل سازنده با غرب را در اولویت های خود تعریف کرده است) اگر دیپلماسی دوباره شکست بخورد، ایران به چرخش خود به سمت شرق ادامه خواهد داد و روابط خود را با چین و روسیه عمیق تر خواهد کرد - سناریویی که هزینه هایی بالا برای واشنگتن دارد.- با طولانی شدن رژیم تحریم‌ها، مخالفت خوانی‌ها علیه غرب برجسته‌تر شده و توسل به اهرم دیپلماسی دشوارتر. با توجه به تلاش‌های (ادعایی)ایالات متحده برای محدود کردن نفوذ و قدرت ایران در منطقه، توافق بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند به عنوان یک گام حیاتی در مسیر اعتماد سازی عمل کند. عدم پایبندی به تعهدات بین المللی احتمالاً موجب خواهد شد تا رایزنی‌های احتمالی در آینده درباره برنامه هسته ای ایران بدون نیل به نتیجه ای دلخواه برای غرب به بن بست برسد. این موسسه مطالعاتی در انتها آورده، اگر دیپلماسی واقعاً هنر مذاکره و پایبندی به توافقات است، اکنون زمان آن است که هر دو طرف اعتماد کرده و به جای رویارویی از الگوی همکاری پیروی و بحران خاورمیانه را در ریشه حل کنند.
موانع پیش روی احیای توافق هسته‌ای با ایران
تاکید دولت چهاردهم بر اصل تنش‌زدایی با غرب به عنوان یکی از اولویت های دستگاه دیپلماسی کشورمان به گمانه‌زنی‌ها در باب هدف تهران برای کاهش تنش‌ها با غرب دامن زده است. گروهی مدعی‌اند، فارغ از چرایی خواست تهران جهت گفت و گو با آمریکا و تروئیکای اروپایی، تحولات ژئوپلتیکی بالاخص تنش‌های حاصل از درگیری اسرائیل و حماس به یکی از موانع جدی در مسیر رایزنی های احتمالی تبدیل شده است.
 گروهی از ناظران مدعی‌‌اند ‌ایران در رویکرد سیاست خارجی خود تغییر چشم گیری ‌ایجاد کرده و نشان داده که خواهان تعامل با آمریکا و تروئیکای اروپایی درباره برنامه هسته‌ای‌اش است.‌این گروه به موضع گیری اخیر رهبری اشاره دارند که تاکید داشتند، مذاکره با دشمن ضرری ندارد. به اعای ‌این گروه از تحلیلگران، چنین رویکردی مسیری بالقوه را برای تیم دیپلماسی مسعود پزشکیان جهت آغاز رایزنی ‌ها با غرب هموار ‌می‌کند. هرچند در همین مسیر تهران خطوط قرمز اعلا‌می‌دارد و کماکان به واسطه رویکرد بازیگران غربی به‌این گروه از بازیگران بی اعتماد است.
ایران به دنبال مذاکره با غرب است؟
اوراسیاریویو با انتشار گزارش ادعایی درباره سیگنال ‌‌های ‌ایران در باب کاهش تنش ‌ها با جبهه غربی مدعی است، در شرایط کنونی گمانه‌زنی‌‌ها درباره احیای احتمالی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) مطرح است.‌ این احتمال وجود دارد تا ‌ایران گزینه بازگشت به میز مذاکره را مورد بررسی قرار دهد. به ادعای ‌این نشریه تغییر احتمالی مواضع ‌ایران با آنچه در سال 2015 رخ داد و زمینه‌ساز تحقق برجام شد مشابهت دارد؛ توافقی که‌ایران به واسطه اش موافقت کرد برنامه هسته‌ای  خود را در ازای کاهش قابل توجه تحریم‌‌ها محدود کند. به نوشته‌این نشریه، توانایی پزشکیان برای مدیریت ‌این وضعیت حساس نامشخص است، به ویژه در شرایطی که خاورمیانه به واسطه جنگ اسرائیل و حماس با تنش‌‌‌های  بی‌سابقه‌ای روبروست. علاوه بر‌این، انتخابات ریاست جمهوری‌ایالات متحده در ماه نوامبر معادلات را پیچیده‌تر کرده است. در چنین شرایطی‌این سوال مطرح است که آایا می‌توان به تفاهم جدیدی دست یافت که به نگرانی‌‌‌های  آمریکا و‌ایران پایان دهد؟
اوراسیا ریویو در ادامه ادعا کرد، شباهت‌‌‌های  پزشکیان و سلف او؛ حسن روحانی، چشمگیر است. هر دو به عنوان صدا‌‌های  میانه‌رو در داخل ‌ایران تلقی ‌می‌شوند که مایل به تعامل با غرب هستند.
در زمان ریاست جمهوری حسن روحانی، توافق هست‌‌های  2015 که باعث تقویت گفت‌وگو و بهبود روابط با واشنگتن و اتحادیه اروپا شد، محقق گشت. اکنون، با پیروزی پزشکیان، گمانه‌زنی‌‌‌ها  در باب آمادگی‌ایران برای دور تازه‌ای از فعالیت ‌‌های  دیپلماتیک افزایش یافته است.
به ادعای ناظران، سه عامل ‌می‌تواند تغییر رویکرد ‌ایران را توضیح دهد. اول، تغییر رویکرد ‌ایران ‌می‌تواند ترفندی استراتژیک برای خرید زمان باشد. مشارکت در مذاکرات ممکن است به تهران ‌این امکان را بدهد که مداخله بین المللی را به به تعویق بیاندازد تا برنامه هسته‌ای خود را تا نقطه‌ای بی‌بازگشت پیش ببرد.
اگر‌ایران از آستانه گریز هسته‌ای عبور کند، گزینه‌‌‌های غرب برای واکنش به شدت محدود ‌می‌شود. بنابراین، تمایل ‌ایران برای مذاکره ممکن است بیش از آن که به دیپلماسی واقعی مرتبط گردد، در قاب تلاش‌‌ها برای حفظ موقعیت ‌این کشور در صحنه جهانی قابل تبیین باشد.
دولت بایدن ریسک نمی کند!
اوراسیا ریویو در ادامه با فشار تحریم ‌ها بر اقتصاد ‌ایران و و پس‌لرزه‌‌‌های  حاصل از آن اشاره کرده و مدعی است، چشم‌‌انداز رایزنی‌های  دوباره با‌ایالات متحده ‌می‌تواند راه نجاتی باشد و به طور بالقوه به‌ایران کمک کند تا جایی که امکان دارد به آثار مخرب تحریم بر اقتصاد ‌ایران پایان دهد.
از همین رو گشودن در‌‌های  دیپلماسی و به طبع آن لغو بالقوه تحریم‌‌‌های  بین‌المللی ممکن است زمینه را برای بازگشت ثبات به ‌‌اقتصاد ‌ایران فراهم کند .در همین راستا تعامل با غرب ممکن است تلاشی عمل‌گرایانه برای کاهش تنش قلمداد شود.گروهی دیگر از منظری متفاوت رویکرد‌ ایران را بررسی کرده و ‌می‌گویند که تشدید تنش ‌ها میان‌ایران و اسرائیل نگرانی‌‌ها در باب رویارویی تمام عیار میان دو بازیگر را افزایش داده است. تهران تا به امروز ثابت کرده که خواهان تنش‌زدایی در جهان است و در همین مسیر، ‌این احتمال بالاست که ‌ایران علیرغم بی‌اعتمادی عمیق به غرب، در موضع‌گیری خود تجدید نظر کرده و فعلا گزینه تعامل را برگزیده باشد.
با‌این حال گروهی مدعی‌‌اند، حتی اگر‌ایران در مسیر تعامل با غرب ثابت قدم باشد، چشم‌انداز ژئوپلیتیک کنونی چنین نتیج‌‌های  را بسیار غیرممکن می‌کند. وضعیت از زمان توافق هسته‌ای 2015 به طرز چشمگیری تغییر کرده است.‌
ایران اکنون عمیقاً درگیر تنش با اسرائیل است. از منظری دیگر،  مقام‌‌‌های آمریکایی تصور ‌می‌کنند هرگونه تلاش برای مذاکره در ‌این شرایط نوعی خیانت به متحدان منطقه‌ای، به ویژه اسرائیل خواهد بود.‌
ایالات متحده مدت‌هاست که خود را به‌عنوان مدافع سرسخت امنیت اسرائیل معرفی کرده و بر‌این باور است که  نشستن پشت میز مذاکره با ‌ایران در حالی که خصومت‌‌ها ادامه دارد، سیگنال‌‌‌های  متناقضی را ارسال می‌کند و به‌طور بالقوه دیگر متحدان کلیدی را از واشنگتن دور کرده و رقبا را جسور می‌کند. علاوه بر‌این، دولت بایدن با فشار داخلی شدیدی علیه تعامل با‌ ایران مواجه است. به واسطه بدبینی دو حزب نسبت به ‌ایران و فعالیت لابی قوی طرفدار اسرائیل، هرگونه پیشروی رایزنی‌‌ها با تهران برای دولت بایدن ریسک بالای سیاسی را به دنبال دارد.
اوراسیا ریویو در ادامه یادداشت ادعایی‌اش آورده، پویایی سیاسی در تهران و واشنگتن از زمان دولت روحانی دستخوش تغییرات عمیقی شده است. در آن زمان، تمایل هر دو طرف برای دستیابی به توافق محسوس بود. دولت اوباما به تعامل متعهد بود، همزمان روحانی و جناح میانه‌روتر، توافق را با قدرت دنبال کردند.
امروز اما اگرچه مواضع مقامات ایران درباره مذاکرات احتمالی بازتاب مواضع دولت روحانی است، اما شرایط کاملاً متفاوت است. تشدید تنش‌‌ها با اسرائیل، در کنار وضعیت پیچیده برنامه هسته‌ای‌ایران، چشم‌‌انداز یک توافق جدید را به طور فزاینده‌ای دور از ذهن جلوه‌گر ‌می‌کند. در‌این محیط پرتنش، شانس تکرار موفقیت سال 2015 ‌‌اندک به نظر ‌می‌رسد، زیرا شرایط اساسی که آن توافق را ممکن ‌می‌کرد دیگر وجود ندارد.
غرب بر سر دوراهی سرنوشت ساز
به ادعای ناظران دولت پزشکیان اولویت خود را تعامل سازنده با غرب با هدف برداشتن تحریم ها عنوان کرده است. با این همه تحقق این گزاره در شرایطی که نظم جهانی فصل تازه و در عین حال پرتنشی را تجربه می‌کند می‌تواند با چالش‌هایی همراه باشد.
عباس عراقچی وزیر امور خارجه جدید ایران در مصاحبه با خبرگزاری کیودو ژاپن در تاریخ 22 اوت، قطب نمای سیاست خارجی در دوره ریاست جمهوری مسعود پزشکیان را تبیین و به اولویت‌های دولت چهاردهم در دستگاه دیپلماسی پرداخت. عراقچی گفت: «وزارت امور خارجه در راستای رفع تحریم‌های اعمالی علیه اقتصاد ایران و عادی‌سازی تجارت با جامعه بین‌المللی، به دنبال مدیریت تنش‌ها با واشنگتن و بازسازی روابط با کشورهای اروپایی خواهد بود.» او خواستار «مذاکرات جدی، متمرکز و محدود به زمان» شد.
با این همه به گفته عراقچی «ماموریت اصلی دستگاه دیپلماسی» «پایان دادن به تحریم‌ها» علیه اقتصاد ایران است. هر چند وزیر امور خارجه در ادامه تاکید داشت که اولویت نخست دستگاه دیپلماسی دولت پزشکیان «تعامل با همسایگان»‌ است. اولویت دوم «گسترش حوزه دیپلماسی به آفریقا و شرق آسیاست». اولویت سوم «تداوم تعامل با بازیگرانی است که در شرایط دشوار کنار ایران قرار داشتند.» با این همه پزشکیان چهار روز بعد، در مراسم تکریم و معارفه عراقچی در وزارت امور خارجه ایران در 6 مرداد ماه نیز تاکید کرد که اولویت دولت او جست‌وجوی راه‌هایی برای رفع تحریم‌هاست.
برجام منهای چین و روسیه؟
اوراسیا ریویو با انتشار یادداشتی در این باره مدعی شد، با اشاره به موضع گیری مقامات ایران می‌توان گفت که تهران در مسیر طولانی و دشوار خود از زمان انقلاب اسلامی در سال 1979 امروز بر سر دوراهی تاریخی قرار گرفته است. به ادعای این موسسه مطالعاتی آنچه از تهران می‌شنویم حول محور مذاکره مستقیم با آمریکا به عنوان اولویت نخست و ابزاری برای پایان دادن به تحریم‌های غرب است که برای شتاب بخشیدن به اقتصاد ضروری است. همسایگان ایران فعلا در حال رصد کردن تحولات هستند. از همین رو می‌توان گفت، خاورمیانه در آستانه تغییر است در همین راستا عراقچی در تماس تلفنی با وزرای خارجه فرانسه و آلمان، وزیر امور خارجه انگلیس و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا ضمن اعلام آمادگی برای مذاکرات هسته‌ای، ضمن اشاره به این تحولات بر تعامل سازنده با غرب تاکید داشت.
اوراسیا ریویو در ادامه مدعی است: قالب مذاکرات باید مشخص شود. تردیدی وجود ندارد که قدرت‌های غربی - ایالات متحده و تروئیکای اروپایی - فرمت برجام که شامل روسیه نیز می‌شود را نمی‌خواهند. جنگ در اوکراین یک واقعیت ژئوپلیتیکی است که باعث فروپاشی روابط غرب و روسیه شده است. با این همه ذهنیت غرب در باب چین به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متفاوت است؛ بالاخص در شرایطی که ایالات متحده تلاش دارد تا تنش‌ها با پکن را به حداقل برساند. سفر سه روزه جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی بایدن به پکن و رایزنی‌های گسترده‌اش با وانگ یی، وزیر امور خارجه چین به مدت 14 ساعت، “عمیق، صریح، اساسی و سازنده” توصیف شده است. نکته مهم این است که شی جین پینگ از سالیوان در تالار بزرگ مردم در پکن پذیرایی کرد. همزمان مقام‌های چینی در یک حرکت استثنایی، زمینه را برای دیدار سالیوان با یکی از معاونان کمیسیون نظامی مرکزی چین، ژنرال ژانگ یوشیا که معاون شی است، فراهم کردند. در واقع، ایالات متحده و چین توافق کردند تا برای تماس تلفنی بین شی و بایدن در هفته‌های آینده مقدمه سازی کنند. همزمان سالیوان نشان داد که این دو می‌توانند شخصاً در اجلاس همکاری‌های اقتصادی آسیا-اقیانوسیه یا گروه 20 اواخر امسال دیدار داشته باشند.
بازگشت معماران برجام؟
می‌توان تصور کرد که رایزنی‌های سالیوان با وانگ یی تنش‌ها در خاورمیانه را تحت تأثیر قرار دهد؛ تنش‌هایی که پایان دادن به آن‌ها اولویت اصلی سیاست خارجی بایدن است، به ویژه به دلیل تأثیر بحران حاکم بر انتخابات 5 نوامبر در ایالات متحده. در قرائت چینی، شی به سالیوان گفته: «چین و ایالات متحده به عنوان دو کشور بزرگ، باید منبع ثبات برای صلح و توسعه جهانی باشند».
در همین راستا گروهی مدعی‌اند، زمانی که صحبت از برجام می‌شود، مقامات آمریکا می‌گویند که این توافق، توافقی مرده و از دستور کار خارج شده است. این بدان معناست که باید در مورد قالب جدید مذاکرات و یک دستور کار جدید توافق شود. در این پس‌زمینه کلی، بازگشت محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه پیشین ایران به عرصه دیپلماسی قابل توجه است. او در دولت جدید سمت معاونت راهبردی رئیس جمهور را برعهده خواهد داشت. عراقچی در دولت حسن روحانی معاون ظریف به عنوان مذاکره کننده هسته ای بود. به ادعای اوراسیا ریویو معماران برجام بازگشته‌اند، چهره‌هایی که هر دو در پایتخت‌های غربی بسیار مورد توجه هستند. به ویژه، ظریف با نخبگان فعال در سیاست خارجی آمریکا از جمله اتاق‌های فکر و صاحب نظران تعاملاتی جدی دارد.
اوراسیا ریو در بخش دیگری از یادداشت ادعایی‌اش آورده، در شرایط کنونی ایران با افزایش درصد غنی سازی خود، در آستانه گریز هسته‌ای و بازدارندگی فعال قرار دارد، در چنین شرایطی شاید آغاز رایزنی‌های هسته‌ای بیش از هر زمان دیگر فوریت پیدا کند. با این همه اما یکی دیگر از اهداف واشنگتن تعامل مستمر با تهران در زمینه مسائل امنیتی منطقه‌ای خواهد بود. قدرت‌های غربی به ویژه بر تعاملات و همکاری‌های نظامی ادعایی ایران از روسیه در جنگ اوکراین متمرکز هستند. البته در طرح آمریکا، تمایل بایدن برای موافقت با هرگونه کاهش تحریم‌ها به طور قابل توجهی به همکاری ایران در مسائل امنیتی منوط شده، با دور نگه داشتن روسیه، آمریکایی‌ها احتمالا امیدوارند که دست بالا را داشته باشند، اما ظریف و عراقچی نیز مذاکره‌کنندگان ماهری هستند.