صفحه اول
بشير اسماعیلی کارشناس سیاست خارجی - ایران به عنوان سومین کشور جهان در تعدد همسایگان، در منطقه‌ای قرار گرفته که با کشور‌های زیادی همسایه و همجوار است؛ در این میان، عراق را شاید از جهات مختلفی بتوان یکی از مهمترین همسایگان ایران در نظر گرفت. از یک منظر، عراق تنها کشوری است که در دوران معاصر به ایران حمله نظامی کرده و از منظری دیگر، پس از سقوط صدام به یکی از نزدیک‌ترین دوستان برای ایران بدل گردیده است. در عین حال امنیت عراق برای ایران و منطقه غرب آسیا اهمیت بسزایی دارد و در دوران داعش، تلاش جمهوری اسلامی ایران و گروه‌های مقاومت برای حفظ یکپارچگی و ثبات عراق، این کشور را از سیطره داعش نجات داد. از نظر فرهنگی، عراق و ایران، دارای سابقه طولانی مراودات فرهنگی هستند و به ویژه در مذهب تشیع، وجود حوزه علمیه نجف اشرف، عتبات عالیات و جمعیت شیعیان که اکثریت شهروندان عراقی را تشکیل می‌دهند، موجب برقراری پیوند‌های مستحکمی بین دو کشور شده است. بنابراین بی دلیل نیست که دکتر پزشکیان اولین سفر خارجی خود را به عنوان رییس جمهوری ایران، به مقصد عراق در نظر گرفته است. با وجود نزدیکی مواضع عراق به جمهوری اسلامی ایران و مشارکت آن در محور مقاومت، عراق را به لحاظ سیاسی نمی‌توان کشوری یکدست تلقی کرد. رقابت ایران و عربستان سعودی در این کشور که با وجود کاهش دامنه آن هنوز پابرجاست، حضور رژیم صهیونسیتی در اقلیم کردستان، پایگاه‌های فعال نظامی آمریکا و اختلاف نظر بین برخی از جریانات شیعه، موجب گردیده است که جمهوری اسلامی ایران همواره تحولات عراق را از نزدیک رصد کرده و سیاست خارجی پویایی در قبال این کشور اتخاذ نماید. عراق در سال‌های گذشته کوشیده است تا نقشی میانجی بین ایران و کشور‌های منطقه ایفا کند که با دستاوردها و ناکامی های توامان همراه گردیده است. تجربه سال‌های گذشته دولت‌های پس از انقلاب اسلامی نشان داده است که آنان در سه حوزه منطقه گرایی، غرب گرایی و شرق گرایی، به درجات مختلفی گرایش نشان می‌دادند. سفر رییس جمهور به عراق را می‌توان در راستای اهمیت قائل شدن دولت چهاردهم نسبت به امر منطقه‌گرایی تلقی کرد. به ویژه که علاوه بر مسایل سیاسی و منطقه‌ای، مراودات ایران و عراق در زمینه های اقتصادی و انرژی برای دو طرف بسیار حایز اهمیت است و این دیدار می‌تواند زمینه ساز مذاکرات آتی در این زمینه‌ها قرار گیرد. از دیگر موضوعاتی که می‌توان انتظار داشت در این سفر به آن پرداخته شود، آخرین تحولات در سرزمین‌های اشغالی، امضای توافقنامه های امنیتی، دیدار با مقامات کردستان عراق و رایزنی‌های امنیتی با آنها و ارتقا امنیتی مرزهای مشترک خواهند بود.