سبقت کارآمدی از جوانگرایی

 محمد کارگر- سخنگوی هیات رئیسه مجلس درباره جزئیات جلسه غیرعلنی مجلس گفت: در این جلسه بیان شد که احتمالا فهرست وزرای پیشنهادی دولت تا پایان هفته به مجلس معرفی می‌شود.
حجت الاسلام علیرضا سلیمی با اشاره به جلسه غیرعلنی دیروز مجلس اظهار داشت: در جلسه ا مباحثی درباره معرفی اعضای کابینه دولت چهاردهم برای رای اعتماد به مجلس مطرح شد.
سخنگوی هیات رئیسه مجلس با بیان این که احتمالا اعضای کابینه پیشنهادی تا پایان هفته به مجلس معرفی خواهند شد، بیان کرد: در جلسه امروز مباحثی هم درباره ترور شهید هنیه مطرح شد و جمع‌بندی جلسه این بود که این کار جنبه نظامی نداشته بلکه جنبه تروریستی داشته و بر پاسخ قاطع و محکم به این اقدام تروریستی تاکید شد و عنوان شد که این اقدام خللی در اراده جبهه مقاومت ایجاد نخواهد کرد.
از کابینه چهاردهم چه خبر؟
رئیس‌جمهور تاکنون چندین نفر از همکاران خود در هیات دولت را انتخاب کرده است و کمتر از دوهفته فرصت دارد تا هیأت وزیران خود را هم به مجلس معرفی کند.
مسعود پزشکیان تاکنون در احکامی جداگانه محمدرضا عارف را به عنوان معاون اول، محمدجعفر قائم‌پناه را به عنوان معاون اجرایی و سرپرست نهاد ریاست‌جمهوری، محمدجواد ظریف را به عنوان معاون راهبردی و رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری ، محسن حاجی میرزایی را به عنوان رئیس‌دفتر خود،  علی طیب نیا را به عنوان مشاور عالی ، حمید پورمحمدی گل سفیدی رییس سازمان برنامه و بودجه و شهرام دبیری بعنوان معاون امور مجلس رئیس جمهور انتخاب کرده است.
وظیفه عارف برای پیگیری تحقق امور دولت
در حکم رئیس‌جمهور برای عارف آمده است که اداره جلسات هیئت وزیران، ایجاد هماهنگی بین وزرا و مقامات اجرایی، ابلاغ مصوبات هیئت دولت و پیگیری تحقق نتایج در امور محوله بر پایه میثاق مشترک و منشور اخلاقی کارگزاران دولت چهاردهم مورد انتظار است.
قائم‌پناه معاون اجرایی رئیس‌جمهور قرار است با هماهنگی دفتر رئیس‌جمهور و تعامل با وزرا و معاونین رئیس جمهور با اتکال به خداوند متعال و در چهارچوب سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری «مدظله العالی» و قانون برنامه و با رعایت منشور اخلاقی کارگزاران دولت چهاردهم در تحقق اهداف دولت مجدانه بکوشد.
مسئولیت حاجی میرزایی برای برقراری هماهنگی ستادی
وظیفه حاجی‌میرزایی برقراری هماهنگی‌های ستادی و اهتمام شایسته به وظایف قانونی در چارچوب سند چشم‌انداز سیاست‌های کلی و برنامه هفتم و نیز وفاداری به منشور اخلاقی دولت چهاردهم مورد انتظار است.
مسئولیت مشورتی ظریف
براساس حکم رئیس‌جمهور، ظریف قرار است با بهره‌گیری از تجربه‌های انباشته مدیران ارشد کشور در دهه‌های گذشته و توانمندی‌های گسترده علمی تخصصی و کاربردی، نخبگان اندیشکده‌ها و نهادهای جامعه مدنی، تحولات کلان داخلی و بین‌المللی و میزان توفیق در دستیابی به اهداف قانون اساسی سند چشم انداز و سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری (مدظله العالی) را رصد نموده و نتایج را  مستقیماً به مسعود پزشکیان منعکس کند. ظریف در توضیح اینکه چرا مسئولیتی در دولت چهاردهم بر عهده گرفته است، بیان کرد که  مسئولیتش مشورتی است.
علی طیب نیا مشاور عالی
علی طیب نیا در تاریخ ۱۶ فروردین ماه سال ۱۳۳۹، در اصفهان به دنیا آمد.
او در دولت‌های آیت الله هاشمی رفسنجانی و حجت الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی به طور پیوسته دبیر و مشاور کمیسیون اقتصادی دولت بود. در سال ۱۳۷۶ طیب نیا به صورت همزمان به عنوان معاون طرح و بررسی (امور اقتصادی) به عنوان معاون رئیس جمهور وقت فعالیت می‌کرد، و همه مسئولیت‌های اقتصادی معاون اجرایی رئیس جمهور را برعهده داشت. پس از حذف مسئولیت معاونت رئیس جمهور در امور اجرایی در دولت دوم سیدمحمد خاتمی، طیب نیا با عنوان معاون هماهنگی امور اقتصادی و فنی معاون اول رئیس جمهور فعالیت خود در نهاد ریاست جمهوری را ادامه داد. او در این دوران همچنین عهده دار مسئولیت ستاد مدیریت بحران کشور بود. طیب نیا در سال ۱۳۸۴ به عنوان معاون امور اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی (سازمان برنامه و بودجه) منصوب و بودجه‌های سال ۱۳۸۵ و ۱۳۸۶ با نظارت او تدوین شد. از سوی دیگر، علی طیب نیا در سال‌های ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ نماینده رئیس جمهور در شورای پول و اعتبار بود و به صورت همزمان معاونت امور اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و عضو شورای اقتصاد کشور را بر عهده داشت.
طیب نیا در سال ۱۳۹۲ در دولت حسن روحانی توانست با رای قاطع ۲۷۴ رای از ۲۸۴ رای ماخوذه در مجلس شورای اسلامی تصدی وزارت اقتصاد و دارایی را به‌دست بیاورد.
سکان سیاستگذاری اقتصادی کشور در دستان چه کسی قرار دارد؟
حمید پورمحمدی با نام اصلی حمید پورمحمدی گل سفیدی رییس سازمان برنامه و بودجه شد .
این سازمان که مغز متفکر سیاستگذاری اقتصادی ایران است و تدوین و اجرای بودجه‌های سنواتی و البته برنامه‌های توسعه‌ای را عهده‌دار است، از نظر بسیاری از کارشناسان مهمترین دستگاه اجرایی کشور تلقی می‌شود.
 حمید پورمحمدی پیش از این نیز در سازمان برنامه و بودجه، وزارت امور اقتصادی و دارایی و حتی بانک مرکزی دارای سمت بوده است .
همکاران وی در سازمان برنامه و بودجه می‌گویند او نسبتی به حجت الاسلام مصطفی پورمحمدی ندارد . مصطفی پورمحمدی هر چند در قم متولد شده است اما اصالتا اهل رفسنجان است در حالی که حمید پورمحمدی گل سفیدی اهل استان چهارمحال و بختیاری است.
 حمید پورمحمدی کیست؟
سید حمید پورمحمدی گل‌سفیدی سال  ۱۳۴۶ در چهارمحال و بختیاری به دنیا آمده است و از سال 1368 فعالیت خود را به عنوان کارشناس حقوقی معاون اداره کل وزارت جهاد سازندگی (سازمان امور عشایر) اغاز کرد .  از اواسط دهه هشتاد پورمحمدی به سمت‌هایی بالاتر در سطح معاونت در وزارت امور اقتصادی و دارایی رسید و در زمان فعالیت دولت محمود احمدی‌نژاد تا قائم مقامی بانک مرکزی نیز پیش رفت. او در اوایل دهه هشتاد به عنوان معاون امور بانکی و بیمه‌ای وزارت امور اقتصادی و دارایی منصوب شد. در دولت اول محمود احمدی‌نژاد، پس از آنکه دانش جعفری از سمت خود به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی استعفا داد و حسین صمصامی به عنوان سرپرست به ین وزارتخانه رفت، طرحی تازه در دستور کار قرار گرفت که موقعیت پورمحمدی را در این وزارتخانه متزلزل ساخت.
صمصامی طرح ادغام همه بانک‌ها را در دستور کار قرار داد که با مخالفت برخی کارشناسان وزارت اقتصاد از جمله پورمحمدی مواجه شد. صمصامی بعد از ایستادگی پورمحمدی بر نظر خود وی را از وزارت اقتصاد اخراج کرد. پس از این اتفاق طهماسب مظاهری، رییس کل وقت بانک مرکزی  او را به عنوان مشاور عالی خود منصوب کرد. بعد از معرفی نشدن صمصامی به مجلس برای کسب سمت وزیر اقتصاد، پورمحمدی با دعوت و دستور رئیس‌جمهور و حکم وزیر جدید اقتصاد یعنی شمس الدین حسینی دوباره به وزارت اقتصاد برگشت. حمید پورمحمدی البته در سال 1390، در حالی که قائم مقام بانک مرکزی بود، پس از کشف سوء استفاده مالی موسوم به سه هزار میلیارد تومانی از سوی قوه قضاییه دستگیر شد و مدتی را در بازداشت گذراند. وی بنا بر اعلام رسانه‌های ان زمان با قرار وثیقه آزاد شد.  درست در همان روزهای داغ سال 1390، وقتی محمود بهمنی بر صندلی ریاست کلی بانک مرکزی تکیه زده بود، در همایش پولی و بانکی از سوی خبرنگاران با سئوالی در خصوص دستگیری قائم مقامش مواجه شد و ترجیح داد سئوال را با گلایه‌ای آشکار پاسخ دهد و فشارهای تحریمی بر بانک مرکزی را مورد استناد قرار دهد. وی در پاسخ به خبرنگاران از دستگیری پورمحمدی سخت اظهار تاثر و ناراحتی کرده بود و گفته بود: هجمه‌های وارده به بانک مرکزی بی‌انصافی است، بانک مرکزی نگران تحریم نیست بلکه نگران هجمه‌های داخلی است و این بانک را تحت فشار قرار دهند کل نظام با مشکل مواجه می شود.
وی با بیان اینکه فردی سیاسی نیستم ولی باید برخوردها با بانک مرکزی اصولی تر باشد و به دشمنان دست آویزی ندهیم، از رسانه ها در برخورد با اخلال در شبکه بانکی انتقاد کرد و گفت: ایران هم اکنون با محدودیت های بین المللی مواجه است و باید این امر را مد نظر قرارداد.
زمزمه‌ها درباره ریاست کلی پورمحمدی
 سال 1400، وقتی عبدالناصر همتی، با هدف حضور در رقابت‌های سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ، از سمت خود به عنوان رییس کل بانک مرکزی استعفا داد، زمزمه‌هایی در خصوص انتصاب پورمحمدی به ریاست کلی بانک مرکی به گوش رسید. در نهایت چنین اتفاقی رخ نداد. او خود در گفتگویی تاکید کرده بود که پیشنهاد برای حضور وی در جایگاه رییس کلی بانک مرکزی مطرح شده است اما شخصا این پیشنهاد را نپذیرفته است.
او در جایگاه معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه از جمله منتقدان تخصیص ارز 4200 تومانی بود و در نوزدهم دی ماه، یعنی چند ماه قبل از حذف ارز 4200 تومانی و همچنین اجرای برنامه موسوم به جراحی اقتصادی اعلام کرده بود:  با ادامه سیاست ارز ۴۲۰۰ تومانی دولت برای تامین ارز کالاهای اساسی اقدام به خرید از سامانه نیما می‌کند و این کار منجر به چاپ پول و تحمیل تورم به مردم می‌شود. حالا با حکم مسعود پزشکیان،پورمحمدی به عنوان رییس کل بانک مرکزی منصوب شد. پزشکیان در حکم انتصاب رئیس سازمان برنامه و بودجه، پورمحمدی را موظف به تحقق اهداف سند چشم انداز، سیاست های کلی مصوب مقام معظم رهبری و قانون برنامه توسعه کرده است.
وی که دارای دکترای علوم اقتصادی از دانشگاه تهران بوده و معاون امور اقتصادی و هماهنگی برنامه و بودجه و معاون امور تولیدی سازمان برنامه و بودجه، قائم مقام بانک مرکزی، معاون امور بانکی وزارت اقتصاد و معاون برنامه ریزی و اداری و مالی استانداری چهارمحال و بختیاری از جمله سوابق رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور است.
شهرام دبیری معاون امور مجلس رئیس جمهور
«مسعود پزشکیان» رئیس جمهور با صدور حکمی ضمن انتصاب دکتر شهرام دبیری به عنوان معاون امور مجلس رئیس جمهور تصریح کرد: امید است با همکاری حوزه امور مجلس دستگاه‌های اجرایی و تعامل با نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با اتکال به خداوند متعال و در چارچوب سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری مدظله العالی و قانون برنامه توسعه با رعایت منشور اخلاقی کارگزاران دولت چهاردهم در تحقق اهداف دولت مجدانه بکوشید.
در متن حکم رئیس‌جمهور آمده است: به استناد اصل یکصد و بیست و چهارم قانون اساسی و با توجه به مراتب شایستگی، تجارب ارزنده مدیریتی و سوابق اجرایی به موجب این حکم جناب‌عالی را به سمت «معاون امور مجلس رئیس جمهور» منصوب می‌نمایم.
امید است با همکاری حوزه امور مجلس دستگاه‌های اجرایی و تعامل با نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با اتکال به خداوند متعال و در چارچوب سند چشم‌انداز، سیاست‌های کلی مصوب مقام معظم رهبری مدظله العالی و قانون برنامه توسعه با رعایت منشور اخلاقی کارگزاران دولت چهاردهم در تحقق اهداف دولت مجدانه بکوشید.
نگاهی به زندگی‌‌نامه «شهرام دبیری» معاون امور مجلس رئیس جمهور
شهرام دبیری در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ متولد شد؛ پدر وی اصالتاً اهل شهر اسکو و سرهنگ ارتش بود که پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به عنوان رئیس رکن ۲ و رئیس ستاد پشتیبانی ارتش در تبریز و نیز به عنوان فرمانده مجتمع مهمات‌سازی پارچین خدمات شایسته‌ای از خود نشان داده بود.
شهرام دبیری پس از اخذ دکترای پزشکی از دانشگاه تبریز، به عنوان یکی از اولین دانشجویان کشور، دوره تخصصی پزشکی هسته‌ای را در دانشگاه تهران طی کرد و سپس برای طی دوره تکمیلی راهی کشور ژاپن شد. در سال ۱۹۹۱ نیز برای دوره تخصصی محافظت در برابر پرتوهای هسته‌ای از طرف سازمان انرژی اتمی ایران به کشور شوروی سابق اعزام می‌شود.
شهرام دبیری از سال ۱۳۶۸ به عنوان استادیار به عضویت هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز درآمد. وی در حال حاضر دارای عنوان استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مدیر گروه پزشکی هسته‌ای این دانشگاه است. از دبیری به عنوان بنیان‌گذار گروه پزشکی هسته‌ای دانشگاه علوم پزشکی تبریز یاد می‌شود. او عضو هیئت مدیره سازمان نظام پزشکی تبریز، نیز هست. دبیری رئیس «شرکت پزشکان ولیعصر تبریز» بوده و همچنین ایده پرداز، مؤسس اولیه و سهام‌دار اصلی بیمارستان ولیعصر تبریز است. دبیری در انتخابات دور سوم شورای شهر، با کسب ۶۳ هزار و ۳۴۲ رأی به عنوان نفر اول به شورای شهر راه یافت. در دور چهارم نیز با کسب ۱۰۵ هزار و ۱۵۷ رأی به عنوان نفر نخست به این شورا راه پیدا کرد. وی همچنین از سال ۱۳۹۱ تا سال ۱۳۹۶ از سوی اعضای شورای شهر تبریز، به عنوان رئیس این شورا برگزیده شده‌است.
وزرای پیشنهادی چه زمانی معرفی می شوند؟
شورای راهبری به ریاست ظریف که مسئولیت معرفی وزیران به رئیس‌جمهور را بر عهده داشت نیز کار خود را در روز ۸ مرداد به پایان رسانده و پیشنهادات به پزشکیان ارائه شده است. ظریف در خصوص نتیجه عملکرد شورای راهبری گفت:«به لطف خدا خروجی نهایی فرآیند پیشنهاد کابینه به رئیس جمهور در مجموع قابل دفاع و افتخار و همسو با راهبرد توافق‌گرا و عدالت‌خواهانه دکتر پزشکیان شد و شورای راهبری از سلامت و کارآمدی گزینه‌های پیشنهادی به رئیس جمهور رضایت داشت. من و سایر اعضا همچنین بسیار خوشحال شدیم از این‌که در این فرآیند مشارکتی برای اغلب مسدولیت‌های هیئت دولت، نیروهای جوان توانا و زنان باصلاحیت متعددی شناسایی و معرفی شدند که بدون این سازوکار مشارکتی کشف نمی‌شدند.» وی افزود:«مفتخریم که در پیشنهادهای ارائه‌شده به رئیس جمهور شماری از این جوانان و زنان توانا و شایستگانِ اقوام و مذاهب حضور دارند. بخشی از سرمایه‌های انسانیِ شناسایی‌شده در این فرآیند می‌توانند در مدیریت‌های دیگر نقش‌آفرینی کنند. به زودی گزارش جامع‌تری از فرآیند تقدیم خواهم کرد.»
شورای راهبری
معاون اول رئیس‌جمهور در گفت وگویی در پاسخ به این پرسش که آیا ترور و شهادت اسماعیل هنیه در روند انتخاب کابینه دولت چهاردهم اثر می‌گذارد؟ گفت:«خوشبختانه ظرفیت نظام ما خیلی بالا است. رئیس جمهور ما شهید شد و اتفاقی رخ نداد و کارها ادامه پیدا کرد. حتی اوایل انقلاب ۷۲ نفر از مسئولین ارشد نظام را شهید کردند و اتفاقی رخ نداد. این حادثه هم خیلی دردناک بود ولی روی کار ما و مسائل کشور اثری نگذاشت. ما جلسه عادی دولت را داشتیم و تصمیمات لازم را گرفتیم و ادامه خواهیم داد.» عارف درباره زمان معرفی وزرای پیشنهادی به مجس شورای اسلامی بیان کرد:«این کار در حال انجام است و ان شاء الله امیدوار هستیم قبل از اینکه به ضرب الاجل قانونی برسیم، آقای رئیس جمهور کابینه را که از افراد شایسته خواهند بود، معرفی کند و در این بین شایستگی افراد اولویت اصلی است.» علیرضا سلیمی سخنگوی هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی درباره مهلت قانونی رئیس‌جمهور برای معرفی وزرای پیشنهادی گفت:«رئیس جمهور از روز تحلیف ۲ هفته فرصت دارد تا هیأت وزیران خود را به مجلس معرفی کند و سپس مجلس نیز یک هفته فرصت دارد تا در کمیسیون های تخصصی برنامه ها و صلاحیت وزرای پیشنهادی را بررسی کرده و در نهایت جلسات رای اعتماد به وزرا در صحن مجلس برگزار شود.» مراسم تحلیف در روز ۹ مرداد برگزار شد و براین اساس پزشکیان تا روز ۲۳ مرداد فرصت معرفی کابینه را دارد.
شیوه رای نمایندگان مجلس به وزرای پیشنهادی مسعود پزشکیان چگونه خواهد بود؟
محسن زنگنه گفت: زمانی که آقای عارف به عنوان معاون اول انتخاب می‌شوند. افرادی که قرار است با این معاون اول کار کنند، اگر از لحاظ فکری و راهبردهای مدنظر هم افق نباشند، قطعا دولت دچار مشکل می‌شود.
بخش‌های مهم این گفت‌وگوی محسن زنگنه نماینده مجلس را در ادامه می‌خوانید:
در بررسی وزرا برای کابینه چهاردهم ۳ معیار مهم برای مجلس وجود دارد. یک معیار همان معیارهای چندگانه‌ای است که رهبر انقلاب فرموده‌اند و هم از رییس جمهور خواستند که در انتخابات وزرا دقت کنند و هم از مجلس به‌طور ویژه خواستند که این معیارها را بررسی کرده و به تکلیف قانونی خود عمل کند. موضوعاتی چون پاکدستی، صداقت، جهادی کار کردن و مومن بودن از جمله این موارد است.
نکته دومی که برای مجلس مهم است، انسجام فکری و هماهنگی نظری بین وزرای معرفی شده است. یکی از معضلات مهم دولت‌ها در دوره‌های قبل، عدم افق فکری مشترک بین وزرا با دولت و با هم است. مثلا در حوزه اقتصاد شاهد بودیم که معاون اقتصادی رییس‌جمهور یک دیدگاه اقتصادی خاص داشته، معاون اول یک دیدگاه دیگر داشته و زیر اقتصاد یک دیدگاه و رییس کل بانک مرکزی یک رویکرد متفاوت و نهایتا وزرای صمت و کشاورزی و… هر کدام دیدگاه‌های متفاوتی با هم داشتند. این تجربه نشان داده که در کنار داشتن ویژگی‌ها و شاخص‌های درنظر گرفته شده، ترکیب کلی کابینه باید از یک هماهنگی و هارمونی هماهنگ برخوردار باشند. زمانی که آقای عارف به عنوان معاون اول انتخاب می‌شوند. افرادی که قرار است با این معاون اول کار کنند، اگر از لحاظ فکری و راهبردهای مدنظر هم افق نباشند، قطعا دولت دچار مشکل می‌شود. هدف ما هم به عنوان نماینده ملت، کمک به دولت است. نکته سوم هم که برای ما مهم است و برای آقای پزشکیان هم مهم است و به آن بارها اشاره کرده‌اند، بحث میزان اعتماد وزرا به برنامه هفتم و سیاست‌های کلان کشور است. اگر فردی وزیر اقتصاد شود اما اعتقادی به وظیفه دولت برای کنترل تورم یا انضباط بخشی به بانک‌ها و موارد اینچنینی که در برنامه هفتم بازتاب پیدا کرده، نداشته باشد، مجلس هم به او رای اعتماد نخواهد داد.
 سیاست خارجی دولت پزشکیان
اندیشکده آمریکایی استیمسون سیاست خارجی دولت مسعود پزشکیان را تحلیل کرده است. طبق ارزیابی این نهاد، دولت چهاردهم سیاست‌های منطقه‌ای را تغییر نمی‌دهد و تحولی جدی در حوزه دیپلماسی ایران در دوران او روی نخواهد داد.
در دوره رقابت های انتخاباتی، بسیاری از کارشناسان غربی به اشتباه تصور می‌کردند، با روی کار آمدن فردی از جناح اصلاحات، ممکن است سیاست‌های کلان جمهوری اسلامی در حوزه سیاست خارجی، دچار دگرگونی شود. اما نه مسعود پزشکیان در مدت کوتاهی که از انتخابات گذشت نشان داد که تمایلی به این کار دارد، و نه این‌که ساختار حاکم بر جمهوری اسلامی، اجازه چنین کاری به فرد یا گروهی می‌دهد. ثبات و پیشبرد سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، مرهون ساختار آن است که با تغییر دولت‌ها، دستخوش تغییر و تحول جدی نمی‌شود.
«محمد ع. صالح»، کارشناس و محقق مستقر در ویرجینیا که نزدیک به دو دهه در مورد امور خاورمیانه برای اتاق‌های فکر و نشریات دانشگاهی مطلب نوشته است، طی گزارشی که در اندیشکده آمریکایی «استیمسون» منتشر شد، به نقش و تاثیرگذاری دولت پزشکیان بر سیاست منطقه‌ای ایران می‌پردازد. ترجمه این گزارش، طی دو شماره منتشر خواهد شد. سیاست منطقه‌ای ایران در دوره ریاست جمهوری مسعود پزشکیان به جای تغییر، تداوم خواهد داشت. پزشکیان تعهد و حمایت خود را به اعضای محور مقاومت، اولویت‌های منطقه‌ای مستمر جمهوری اسلامی و ابزار اصلی حضور منطقه‌ای ایران، نشان داده است.
سیاست منطقه‌ای ایران به طور عمده توسط مقام معظم رهبری و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مدیریت می‌شود و رئیس‌جمهور، بیشتر بر کارکردهای رسمی دیپلماتیک، به ویژه در توسعه روابط تجاری و سرمایه‌گذاری با کشورهای منطقه تمرکز می‌کند. ایران احتمالاً موضع خود را در قبال نقش ایالات متحده در منطقه؛ به ویژه نسبت به حضور نظامی این کشور در عراق و سوریه حفظ خواهد کرد، تا نیروهای آمریکایی از طریق یک کمپین فرسایشی حساب شده، مجبور به خروج نهایی شوند. انتخاب مسعود پزشکیان به ‌عنوان رئیس‌جمهور ایران، گمانه‌زنی‌هایی را درباره آینده سیاست خارجی ایران برانگیخته، به ‌ویژه که وعده انتخاباتی او مبنی بر «تعامل سازنده با جهان خارج»، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. پزشکیان، وزیر بهداشت و نماینده سابق مجلس پیش از اینکه در انتخابات ریاست جمهوری که پس از درگذشت ابراهیم رئیسی در سانحه سقوط هلیکوپتر در اردیبهشت ماه برگزار شد، پیروز شود، در داخل و خارج ایران نسبتاً ناشناخته بود. او در انتخابات اخیر توانست سعید جلیلی، نماینده جناح اصولگرا را با کسب 53 درصد آرا شکست دهد.
پزشکیان در فضای سیاسی قطبی شده، رویکردی آشتی‌جویانه اتخاذ کرده و حتی خود را به نوعی، اصول‌گرا می‌خواند. با این حال، دیدگاه‌های سیاسی او بیشتر به اردوگاه‌های اصلاح‌طلب و میانه‌رو، به‌ ویژه در مورد بهبود روابط با غرب و دولت‌های منطقه، تمایل دارد. او به طور آشکار از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین که یکی از مدافعان کلیدی تعامل با غرب بود، برای رقابت‌های انتخاباتی خود دعوت کرد. در حالی که پزشکیان آماده آغاز فعالیت‌های خود در خیابان پاستور تهران می‌شود، بسیاری می‌خواهند بدانند که آیا او تغییرات معناداری را در سیاست منطقه‌ای ایران ایجاد خواهد کرد. تا آنجا که به سیاست منطقه‌ای مربوط می‌شود، چشم‌انداز دولت پزشکیان به جای تغییر، نوید تداوم می‌دهد. زیرا تهران برای تحکیم دستاوردهای خود در منطقه تلاش کرده و به طور کلی، موضع خود را در قبال حضور آمریکا و متحدانش در منطقه حفظ خواهد کرد.
نقش رئیس‌جمهور در سیاست خارجی و به ‌ویژه در مسائل منطقه‌ای، با سختگیری‌های ساختاری یا نظامی از سوی ارکان قدرتمند جمهوری اسلامی ایران، یعنی دفتر مقام معظم رهبری و نیروی قدس سپاه پاسداران، مدیریت می‌شود.
با این وجود، ممکن است پزشکیان با لحن آشتی جویانه خود، تغییری در سبک موجود ایجاد کند و به دنبال همکاری، به طور عمده در جبهه‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری روی کشورهای منطقه باشد؛ به‌ویژه که منطقه به دلیل پیامدهای درگیری در غزه، با شرایط خطرناکی مواجه است.
این واقعیت به این معناست که روسای جمهور منتخب در ایران، نفوذ محدودی بر سیاست منطقه‌ای دارند که خود پزشکیان هم بارها به این موضوع اذعان داشت؛ به ویژه در مناظره گذشته ریاست جمهوری. زمانی که جلیلی، پزشکیان را در مباحث سیاست خارجی تحت فشار قرار داد، او بیان کرد که، مقام معظم رهبری تصمیم‌های نهایی را می‌گیرند و اگر دوست نداشته باشند، اجازه تصمیم‌گیری نمی‌دهند. جلیلی که از صراحت پزشکیان غافلگیر شده بود، تصدیق کرد که نقش رئیس جمهور و سایر دستگاه‌ها، تضمین اجرای دقیق، صحیح و به موقع تصمیمات رهبری است.
پزشکیان بعد از انتخابش، تا به امروز برخی از اولویت‌های منطقه‌ای خود را مشخص کرده است. یکی از اولین اقدامات او پاسخ به نامه سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله و یکی از اعضای کلیدی محور مقاومت، بود. پزشکیان به نصرالله اطمینان داد که حمایت از مقاومت، ریشه در سیاست اصلی ایران دارد و دولت او نیز به این حمایت‌ها ادامه خواهد داد.
پزشکیان همچنین در تماس تلفنی با اسماعیل هنیه، رهبر حماس تعهد خود را مبنی بر حمایت همه جانبه و ادامه‌دار از مردم مظلوم فلسطین تا تحقق همه آرمان‌ها، حقوق آنها و آزادی قدس، ابراز کرد. او حمایت ایران از بشار اسد، رئیس جمهور سوریه را یادآوری کرد و از مقاومت یمن به خاطر حمایت از مردم فلسطین تشکر، و حملات آنها به خطوط کشتیرانی بین المللی در دریای سرخ را، تصمیمی شجاعانه نامید. مقاومت یمن بیش از هفتاد کشتی بین المللی را هدف قرار داده تا بر اسرائیل و کشورهای غربی فشار آورده و باعث توقف درگیری در غزه شود.
تماس‌های پزشکیان با رهبران گروه‌ها و دولت‌های محور مقاومت، مهر تاییدی بر محوریت آنها در تلاش‌های تهران برای مقابله با تل‌آویو است، به ‌ویژه در شرایطی که ارتش اسرائیل برای حمله احتمالی به لبنان آماده می‌شود، این امر نشان دهنده تداوم فعالیت دیرینه و خط مشی منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران نیز هست.
کشورهایی مانند سوریه، ایران و اعضای محور آن، با قدرت‌های جهانی مانند روسیه، برای به چالش کشیدن نقش آمریکا در منطقه همکاری کرده‌اند. هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که این امر در دوران تصدی پزشکیان متوقف شود، به خصوص که خود پزشکیان بر اهمیت روابط نزدیک با مسکو تاکید کرده و حمایت قاطع خود را از محور مقاومت اعلام کرده است.
به همین خاطر، ایران تعاملات دیپلماتیک را در برنامه خود قرار داده است. دولت اصول‌گرای ابراهیم رئیسی هم، طی سال 2023 با وجود حمایت از گروه‌هایی که علیه عربستان سعودی فعالیت می‌کردند، قراردادی را با میانجی‌گری چین، با ریاض امضا کرد.
پزشکیان متعهد شده است که با توجه به نیاز ایران به منابع درآمد غیرنفتی و سرمایه‌گذاری خارجی، به چنین تعاملی به ویژه در زمینه همکاری‌های اقتصادی ادامه دهد. تجارت ایران با عربستان سعودی، به طور پیوسته افزایش یافته است. طی سه ماه اول سال 2023، ایران 14 میلیون دلار کالا به عربستان سعودی صادر کرد که تقریباً با صادراتش طی یک دوره هفت ماهه در سال 2022 برابری می‌کرد. مقامات ایرانی امیدوارند که این رقم در کوتاه مدت، به یک میلیارد دلار برسد. اما با وجود فشار برای افزایش تجارت، ایران به واکنش مخالف اعراب و مسلمانان به درگیری غزه و تضعیف توافق‌نامه ابراهیم، و جلوگیری از عادی‌سازی روابط عربستان سعودی با اسرائیل، چشم دوخته است.
به طور کلی؛ وقتی صحبت از خاورمیانه به میان می‌آید، علیرغم نوسانات گاه و بیگاه در حمایت از آرمان فلسطین و تحرک‌های ضد اسرائیلی که از سال  1357 باقی مانده است، هیچ نشانه‌ای وجود ندارد که پزشکیان قصد یا توانایی تغییر این استراتژی بزرگ را داشته باشد.
ماهیت انتخابات در ایران
با توجه به ساختار قدرت داخلی و رقابت در ایران، تحلیلگران و سیاستگذاران اغلب در این مورد بحث می‌کنند که آیا هر رئیس‌جمهور جدید می‌تواند تغییراتی در سیاست خارجی کشور ایجاد کند؟ برای درک این موضوع، باید ماهیت انتخابات در ایران را در نظر گرفت. انتخابات ایران شامل یک فرآیند دو لایه است که با مرحله بررسی دقیق توسط شورای نگهبان آغاز می‌شود. در مرحله دوم، کاندیداهای مورد بررسی و انتخاب شده، به رقابت می‌پردازند.
پزشکیان و وزیر امور خارجه‌اش، تا آنجا که ارتباط با کشورهای منطقه، به‌ویژه اعضای شورای همکاری خلیج‌فارس و کشورهای غربی برقرار می‌شود، می‌توانند در چارچوب یک کارکرد رسمی دیپلماتیک از نظر تعاملات دولت با دولت ایفای نقش کنند. نامزدی احتمالی چهره‌های اصلاح‌طلب برای جایگاه وزارت خارجه به این امر کمک خواهد کرد. با این حال، آنها سیاست را هدایت نخواهند کرد و یا تنها، مجری آن خواهند بود. زیرا نیروی قدس سپاه همچنان نقش بسیار مهمی در اجرای سیاست منطقه‌ای ایفا خواهد کرد.
تمایل پزشکیان برای تعامل با خارج و حواشی کم او، دسترسی به همسایگان و غرب را تسهیل می‌کند. با این حال، این امتیازها به او قدرت نمی‌دهد که مسیر و اولویت‌های سیاست خارجی ایران را دیکته کند.
اگر دولت پزشکیان با مراکز غیر منتخب حاکمیت همسو شود، احتمالا نقش عمومی برجسته‌تری را در سیاست منطقه‌ای ایران ایفا خواهد کرد، مشابه دو نفر پیشین، یعنی ابراهیم رئیسی و امیر عبداللهیان.
ایران امیدوار است که افزایش روند انزواطلبی در هر دو جناح چپ و راست طیف ایدئولوژیک و سیاسی ایالات متحده، همراه با آزار و اذیت مداوم و فرسایش حساب‌شده نیروهای آمریکایی، در نهایت رئیس جمهور آینده آمریکا را وادار به عقب‌نشینی منطقه‌ای کند.
به طور کلی، واشنگتن باید انتظار داشته باشد که سیاست منطقه‌ای ایران ادامه یابد، فارغ از اینکه  نیروهای آمریکایی، منافع و متحدان او از طریق نیابتی ها یا مستقیم هدف قرار گیرند. با توجه به قدرت تثبیت‌شده نهادهایی مانند دفتر رهبری و سپاه، دولت پزشکیان احتمالا مسیر تعیین‌شده را دنبال خواهد کرد و تعهد خود به کشور را برای تبدیل شدن به قدرت مسلط در منطقه اجرا خواهد کرد.