اقتصاد آبی

 حکایت فرهی- چند روز پیش رئیس‌جمهور خطاب به فعالان اقتصادی، گفت: باید تولید و صنعت را به کنار دریا برد، باید این تولید را از تهران بکشید بیرون، ببرید لب دریا، هم راحت‌تر جنس می‌توانید وارد و هم راحت‌تر صادر کنید.
توسعه دریامحور و اقتصاد دریا که اخیراً بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته, موضوعی بسیار کلی است و لازم است تا تصویر روشنی از آن ترسیم گردد. تعریف اقتصاد دریامحور که در ادبیات جهانی عموماً با عنوان اقتصاد آبی یا Blue Economy از آن یاد می شود, استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره های آبی اعم از اقیانوس ها, دریاها, دریاچه ها و جزایر برای رشد اقتصادی, بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال و درنهایت افزایش تولید ناخالص داخلی تعریف می گردد. بنابراین, حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی است و مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا و ازجمله حمل ونقل دریایی, گردشگری دریایی, انرژی های تجدیدپذیر, آبزی پروری و شیلات, بیوتکنولوژی دریایی, زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی است. • اقتصاد دریامحور, راهبردی اساسی, توسعه ای و کنشگرا و درنهایت, تحول آفرین است.
بدون شک استفاده پایدار از ظرفیت منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال پایدار و در نهایت افزایش تولید ناخالص داخلی جوامع تعریف می‌شود.حوزه اقتصاد دریا فراتر از مواردی از قبیل شیلات و گردشگری دریایی بوده و براین اساس مستلزم ظهور و حمایت از صنایع مرتبط با آب و دریا و ازجمله حمل ونقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست هواشناسی و معدنکاری دریایی است.اقتصاد دریامحور، راهبردی اساسی، توسعه‌ای و کنش‌گرا و درنهایت تحول آفرین است چرا که در سطح بالایی نهادها و سازمان‌های زیادی را درگیر می‌کند.
اگر امروز تصمیم گرفته شود ۱۰۰ موضوع و اقدام اساسی در فرایند توسعه کشور فهرست شده و از بین آنها ۵۰ موضوع مهم‌تر انتخاب شده و درنهایت پنج موضوع کلیدی و جدی برگزیده شود، بدون شک موضوع توجه به اقتصاد دریامحور و توسعه سواحل مکران در سبد انتخاب نهایی قرار می‌گیرد.در حال حاضر بسیاری از کشورهای جهان، سهم عمده‌ای از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کنند، در این میان ویتنام و سپس چین با بیش از ۵۰ درصد، در صدر قرار دارند، ایران نیز حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کند که با توجه به پتانسیل‌های موجود در کشور، رقم پایینی تلقی می‌شود.
اقتصاد دریا محور مثل هر اقتصاد دیگری الزاماتی دارد که مشترک است و همه کسب و کارها آن الزامات عمومی را دارند، به طور مثال این اقتصاد نیازمند زنجیره ارزش است و کاری که ما در این رویداد همتایابی انجام دادیم یک بخشی از آن این است که در این رویداد بین المللی زنجیره های ارزش شکل می گیرد یا مثلا نیازمند بازاریابی، بازارسازی و خلق بازار است.
اقتصاد دریا پایه به جهت های متعددی یک سری الزامات اختصاصی نیز دارد که فرهنگ دریاپایه یکی از آنهاست، مقام معظم رهبری یکسال و نیم پیش در دیدار با فرماندهان و کارکنان دریایی فرمودند: «اقتصاد دریا پایه مهم است اما فرهنگ دریا پایه مهم تر است» بخشی از این سخن راهبردی به اهمیت و ارجعیت فرهنگ نسبت به اقتصاد بر می گردد و بخش دیگر آن نیز به این معناست که از ریشه و پایه اقتصاد در بستر فرهنگ معنا پیدا می کند و کسب و کارها آنجایی که به محصول تبدیل می شوند باید فرهنگ مصرفی آن محصول وجود داشته باشد تا چرخ اقتصاد بچرخد.
مهم‌ترین راهکارهای کلی توسعه اقتصاد دریامحور عبارتند از: 1) ارائه آموزش‌های مرتبط با فعالیت‌های دریایی در مقاطع تحصیلی مختلف به دانش‌آموزان و دانشجویان؛ 2) ایجاد یک مدیریت متمرکز در دولت جهت سیاست‌گذاری متمرکز برای بخش‌های مختلف دریایی؛ 3) افزایش تعامل با کشورهای منطقه جهت استفاده از ظرفیت‌های آنان در بخش‌های مختلف مرتبط با دریا؛ 4) ایجاد و توسعه فعالیت‌های انجمن‌های علمی-تخصصی مرتبط با حوزه دریا؛ 5) تقویت ارتباط مستمر صنایع دریایی با دانشگاه‌ها جهت انتقال نیازمندی‌های تحقیقاتی و آموزش صنعت به دانشگاه‌ها.