مشارکت افزایی

  بهروز حقیقی- مسئله‌ مشارکت سیاسی در جوامع بشری، یک‌ مسئله‌ عام‌ و فراگیر است‌ و کمتر روزی‌ را می‌توان‌ یافت‌ که‌ در رسانه‌های‌ جمعی‌، مطبوعات‌ و حتی‌ گفتگوهای‌ روزمره‌ حرفی‌ از حقوق‌ بشر و مشارکت مردم در سرنوشت دولت‌ها در میان‌ نباشد. در ایران نیز به‌ویژه پس از انقلاب اسلامی مشارکت سیاسی به‌خصوص رفتار رأی‌دهی، از توجه شایانی برخوردار گردید. در ساختار سیاسی و حقوقی ایران در قالب اصول قانون اساسی و همچنین قوانین حوزه حقوق عمومی در بخش های مختلف ابزارهای تحقق مشارکت سیاسی با محدودیت هایی پذیرفته شده است.
«انتخابات در کشور تحوّل ایجاد می‌کند. بعضی‌ها اسم تحوّل را می‌آورند، اظهار طرفداری از تحوّل می‌کنند، امّا عملاً آن چیزی که مقدّمه‌ حتمی تحوّل است، مورد بی‌اعتنائی‌شان قرار می‌گیرد؛ یعنی انتخابات. با انتخابات می‌شود در کشور تحوّل ایجاد کرد. صاحبان دیدگاه‌های گوناگون سیاسی و اقتصادی و فرهنگی می‌خواهند تحوّل ایجاد کنند به نفع دیدگاه سیاسی یا فرهنگی یا اقتصادی خودشان؛ خیلی خب، راهش چیست؟ راهش این است که با انتخابات - حالا چه انتخابات مجلس، چه انتخابات مجلس خبرگان، چه انتخابات ریاست جمهوری، چه انتخابات شوراها - کسانی را که با آن فکر سیاسی آنها و جهت‌گیری سیاسی یا اقتصادی یا فرهنگی آنها همراهند، سر کار بیاورند؛ این می‌شود تحوّل. بنابراین، پایه‌ تحوّل انتخابات است.» اینها بخشی از بیانات رهبر فرزانه انقلاب اسلامی در جریان دیدارشان با جمعی از مردم کرمان و خوزستان است.
انتخابات، مهم‌ترین راه ایجاد تحول در یک جامعه مردم‌سالار است ولی رسانه‌ها و سیاستمداران غربی و وابسته به غرب، طبق معمول سرگرم کوبیدن بر طبل تحریم و تخریب انتخابات پیش‌رو در ایران هستند. انتخابات از برکات انقلاب اسلامی است و شرکت در انتخابات ضمن اینکه یک وظیفه دینی و اجتماعی است؛ زمینه‌ای برای نمایش اقتدار ملی و کارآمد سازی سازمان‌ها و نهادها برای تحقق اهداف کشور به حساب می‌آید. شرکت پرشور و حداکثری در انتخابات و انتخاب رئیس جمهور مؤمن، انقلابی، آگاه، متخصص، متعهد و… می تواند ضمن کمک به حل مشکلات کشور، برای نظام بازدارندگی ایجاد کرده و تضمین کننده امنیت، عزت، اقتدار همه‌جانبه باشد.
در واقع می‌توان گفت که انتخابات و رأی مردم (مستقیم و غیرمستقیم) ساختار قدرت سیاسی نظام را مشخص و تعیین می‌کند که این نشانه مشارکت و تأثیر رأی ملت در ترسیم و تعیین جهت گیرهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نهادهای نظام محسوب می‌شود.
میزان مشارکت سیاسی ملت در انتخابات نشان دهنده اعتماد و مقبولیت نظام سیاسی است. حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی) در این رابطه می‌فرمایند: «یک پیام … این انتخابات و این حضور عظیم مردمی، وجود اعتماد متقابل میان نظام اسلامی و مردم است. اینکه در این انتخابات، عرصه برای گفت‌وگو کردن، برای ورود افراد با گرایش‌های مختلف، برای به صحنه آوردن و روی دایره ریختن نظرات گوناگون، باز شد. این، نشانه اعتماد به نفس نظام است و نشانه این است که نظام اسلامی به مردم خود اعتماد دارد؛ به مردم اعتماد می‌کند. این اعتماد به توفیق الهی، به فضل الهی همچنان هست و ما انتظار داریم از مسئولان کشور، از دست‌اندرکاران بخش‌های مختلف که با رفتار خود همچنان این اعتماد را افزایش بدهند. این سرمایه اصلی نظام اسلامی است.» مرور تاریخ تحولات سیاسی پس از انقلاب اسلامی، نشان می‌دهد که حتی به اذعان دشمنان جمهوری اسلامی، نتایج انتخابات در ایران همواره به سختی قابل پیش‌بینی بوده و نقش مهمی در تغییر ریل مسیر اداره کشور داشته است. در یک جمع بندی کلی می‌توان گفت مشارکت افزایی در انتخابات نیازمند شیوه‌ها و راهکارهای مناسب و بهینه است که بهره گیری از وجود نخبگان، صاحب‌نظران و افراد دلسوز انقلاب اسلامی؛ آگاه سازی و توصیه عامه مردم؛ اعتمادسازی افراد جامعه؛ و ایجاد رضایتمندی در میان مردم از مهم‌ترین این شیوه‌ها است. از دیگر راهکارهای مشارکت افزایی می توان به قانون‌مداری و رعایت اصول تبلیغات، مناظرات و…، توجه نامزدهای ریاست جمهوری به نیازهای اصلی و مبنایی جامعه، نهادینه کردن آرامش سیاسی و… در جامعه، رعایت تقوای سیاسی در مناظرات، پرهیز از سیاه نمایی و امیدوار کردن ملت به حل مشکلات، کنار گذاشتن اختلافات بین مسئولان و قوای سه‌گانه، ایجاد ثبات در اقتصاد در آستانه انتخابات، و... اشاره کرد.