جهشی در کشت فراسرزمینی خواهیم داشت

  وزیر جهادکشاورزی گفت: برای اجرای الگوی کشت و آن چیزی که هدف گذاری شده حتما نیاز به مشوق های قوی است تا بتوانیم بدعت‌های گذشته و کشت‌هایی که به عنوان الگو جا افتاده را تعییر دهیم. باید مشوق باشد تا بشود الگوی کشت جدید را اجرایی کرد.
محمدعلی نیکبخت به الگوی کشت در کشور اشاره کرد و گفت: در سطح ملی و در استان‌ها مطالعات زیادی انجام شده و از نظر آمایش در سطوح مختلف کشور کمبود اطلاعات، داده و آگاهی نداریم.
وی افزود: در حال حاضر کشاورزان به صورت سنتی و نسل به نسل یک الگوی کشتی دارند و کشاورزان ما در حال حاضر سنتی کشاورزی می‌کنند.
وزیر جهادکشاورزی ادامه داد: وزارت جهاد کشاورزی نیز الگوی کشتی را تدوین کرده که آن را بازنگری کردیم و آمادگی اجرای آن را داریم، ولی برای اجرای الگوی کشت و آن چیزی که هدف گذاری شده حتما نیاز به مشوق های قوی است تا بتوانیم بدعت‌های گذشته و کشت‌هایی که به عنوان الگو جا افتاده را تعییر دهیم. باید مشوق باشد تا بشود الگوی کشت جدید را اجرایی کرد.
وی تصریح کرد:از سازمان برنامه و بانک مرکزی پیگیر مشوق ها هستیم. برای سال زراعی آینده به هر نسبتی که تامین شد به همان نسبت طرح را با کمک کشاورزان و تولیدکنندگان شروع خواهیم کرد.
نیکبخت در بخش دیگری از صحبت هایش به آبخیزداری نیز اشاره کرد و گفت:آبخیزداری به معنای واقعی تولید آب است. باید در هر هکتار ۵ تا ۶ میلیون تومان هزینه کنیم که بتوانیم یه هکتار از زمین‌ را تثبیت کنیم و یک هکتار زمین بتواند در یکسال حداقل ۵۰۰ متر مکعب آب تولید کند یا در خود نگه دارد.
وی افزود: از طرفی آبخیزداری باعث کنترل سیلاب می‌شود و جلوی سیلاب را می‌گیرد. آبخیزداری در جلوگیری از فرسایش خاک ارزشمند و حاصلخیز نیز موثر است.  نیکبخت اظهار کرد: وزارت جهاد کشاورزی اقداماتی تاکنون نزدیک به ۲۰ میلیون هکتار مطالعات آبخیزداری انجام داده و طرح آماده اجرا است.
وی با بیان اینکه ۹۰ میلیون هکتار کشور استعداد فعالیت آبخیزداری دارد، گفت:آبخیزداری به عنوان یک اولویت مهم در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی است. با سازمان برنامه و بودجه مذاکراتی داشتیم و به همین زودی‌ها قبل از بستن بودجه ۱۴۰۳ جلسه‌ای خواهیم داشت که امیدواریم بتوانیم اعتبارات مناسب برای آبخیزداری و آبخونداری و کنترل سیلاب داشته باشیم.
به گفته وی فعالیت آبخیزداری بومی و مردمی است. مردم می توانند مشارکت کنند و در اقصی نقاط کشور هم متقاضی وجود دارد.
وزیر جهادکشاورزی همچنین به طرح مردمی کاشت یک میلیارد درخت نیز اشاره کرد و گفت: کاشت یک میلیارد درخت مسئولیت خیلی بزرگی است و تاکیدمان بر این است که طی بازه زمانی ۴ ساله آن را انجام دهیم.
وی افزود: در سال اول طرح یعنی ۱۴۰۲ حدود ۳۰۰ میلیون اصله نهال هم مثمر هم غیر مثمر تولید و کاشته شد. وزیر جهادکشاورزی عنوان ‌کرد: این کار مردمی و فرا دستگاهی است. برای مثال تولید نهال را در مدارس بردیم تا فرهنگ سازی شود دانش آموز ما به اهمیت موضوع پی ببرد، تولید نهال را آموزش ببیند و در کاشت نهال هم شرکت کند. نیروهای مسلح، بسیج و بخش خصوصی نیز در این طرح مشارکت های زیادی داشتند.
وی در ادامه گفت:در حوزه منابع طبیعی در مناطقی که امکان دارد باید به سمت زراعت چوب برویم. دو گونه اکالیپتوس و صنوبر را برای آن در نظر گرفتیم که اکالیپتوس در جنوب کشور مخصوصا در استان خوزستان وضعیت خیلی خوبی دارد و صنوبر نیز در مناطق سردسیر استفاده می شود. سرمایه‌گذاران خوبی هم در این بخش حضور دارند. وزیر جهاد کشاورزی گفت: قصد داریم بر اساس این طرح سالی ۲۵۰ تا ۳۰۰ اصله نهال تولید و کشت شود. نیکبخت در ادامه با بیان اینکه وزارت جهادکشاورزی وظیفه تامین غذا و ایجاد امنیت غذایی در کشور را بر عهده دارد، گفت: بایستی برای برای جمعیتی بالغ بر ۸۵میلیون نفر و تعدادی مهمان در داخل کشور غذا تامین کنیم. این موضوع دغدغه مقام معظم رهبری، رییس‌جمهور و همه دست اندرکاران بخش کشاورزی و بنده است.
وی افزود: ما در این بخش با محدودیت هایی از جمله آب ، خاک و منابع مالی مواجهیم اما علی رغم همه این محدودیت‌ها شرایط کشور به گونه‌ای است که بتوانیم با استفاده از شرکت های دانش بنیان، دانشگاه‌های کشاورزی، اساتید و نخبگان بخش کشاورزی و سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی و علوم و فنون و فناوری‌های جدید کشاورزی برای تامین غذا استفاده کنیم.
وی تصریح کرد: به دلیل محدودیت های منابع آبی و قرارگیری کشور در منطقه خشک و نیمه خشک باید بپذیریم که شرایط آبی مناسبی نداریم اما می توانیم با همین منابع عملکردها در واحد سطح را افزایش دهیم.
وزیر جهاد کشاورزی خاطر نشان کرد: در حال حاضر متوسط برداشت در هکتار در کشور ۳.۵ تا ۴تن است اما در گندم ۱۲ تا ۱۳ تن هم کشاورزان نمونه برداشت می کنند. ما می‌توانیم با کشاورزی دانش بنیان و علوم جدید و استفاده از نخبگان بخش کشاورزی علوم و فنون رو به مزارع ببریم ، کشاورزان را آموزش دهیم و عملکرد در واحد سطح را افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه برآوردها و تخمین‌های اولیه‌ی ما نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲، ۱۳۰ میلیون تن محصول در حوزه‌ی زراعت، باغبانی، دامپروری، شیلات و ...تولید کردیم، گفت: اگر از منابع به خوبی استفاده کنیم قطعا می تواند افزایشی شود.
وزیر جهادکشاورزی یادآور شد: نزدیک به ۲۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ واردات به کشور انجام شد. بیش از ۶۰ درصد از این ۲۵ میلیون تن  نهاده‌هایی مثل ذرت، کنجاله‌ی سویا و جو که برای خوراک دام و طیور  وارد کشور می‌شود و ۲۴ تا۲۵  درصد هم کالاهای اساسی شامل برنج و شکر، گندم و روغن بود. همچنین درصدی هم مربوط به انواع بذور به اضافه‌ی سم و کود است.
وی با اشاره به اینکه در مقابل این ۲۵ میلیون تن، ۱۳۰ میلیون تن تولید آمار بالایی است، گفت: راهبردی را که برای وزارت جهاد کشاورزی در این دوره پیش رو داریم و به عنوان یک اصل در نظر گرفته‌ایم، تامین نیاز داخل کشور از تولید داخل است که این تاکید رئیس جمهور هم بود. معتقدیم که اول باید نیاز کشور را در داخل تامین کنیم و به همین جهت برای بعضی از محصولات اساسی یعنی ۱۲ تا ۱۳ محصول را هدف گذاری کردیم.
نیکبخت اضافه کرد: برای تامین غذا دو راه بیشتر نداریم؛ یا باید تولید داخل را انجام دهیم یا باید کمبود را از خارج تامین  کنیم. در این ۱۲ تا ۱۳ محصول راهبرد این است که تولید صورت گیرد تا ضمن تامین نیاز داخل، صادرات را هم تولید کننده‌ هدف گذاری کند.
به گفته وی صادرات می‌تواند بهترین اهرم و بهترین وسیله برای حمایت از تولید کننده و تولید داخل باشد؛ ضمن اینکه سرمایه گذاری را به دنبال دارد، اشتغال اتفاق می‌افتد، صادرات صورت می‌گیرد و ارزآوری هم برای کشور به دنبال خواهد داشت.
وی عنوان کرد: امسال در بحث گوجه فرنگی، سیب زمینی و پیاز مشکلات سنوات گذشته را نداشتیم و بازار هم آرامش دارد. اعتقاد به این نداریم که مطلق ممنوعیت صادرات ایجاد کنیم. کشور ما استعداد و اقلیم خیلی مناسبی برای تولید در تمام فصول سال داشته و کمتر کشوری وجود دارد که از اول فرروردین سال ۱۴۰۳ تا پایان سال مردم همیشه محصول تازه استفاده کنند. این نشان از کارهای علمی دارد که در کشور صورت گرفته است.
نیکبخت همچنین گفت: بیش از ۱۰ هزار تن در همین سه محصول از گروه سبزی و صیفی  به کشورهای خارجی و کشورهای اطراف  صادرات داریم. این به نوعی استفاده از فرصت است. ما نیاز داخل کشور را هم  تامین می‌کنیم. نمی‌گویم مشکل نیست و بنده ادعای این را ندارم که صد در صد مشکلات در همه‌ سطوح هم در سطح تولید کننده، هم در سطح مصرف کننده و هم در سطح صنعت و هم در سطح صادرات و حوزه‌ی بازرگانی حل شده، ولی می‌توانیم ادعا کنیم که با کمک کشاورزان و با همتی که به خرج دادند و تیزهوشی و اقتصادی کار کردن  در سال ۱۴۰۲ سالی که گذشت کمترین نوسانات را از نظر کمی و از نظر قیمتی در بازار این محصولات داشتیم.
وزیر جهادکشاورزی به بازار تخم مرغ نیز اشاره کرد و گفت: تخم مرغ را هر از گاهی در سنوات گذشته وارد می‌کردیم یا اگر تولید می‌کردیم نگاه صادراتی نبود و توجه خاصی نمی شد؛ اما در حال حاضر راهبرد اصلی را در صادرات گذاشتیم. به هرحال در بعضی از سال‌ها صادرات و در بعضی از سال‌ها واردات داشتیم. سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۳۶ هزار و ۵۰۰ تن تخم مرغ صادر کردیم. بیش از سه برابر سال ۱۴۰۱ و سنوات گذشته، در واقع امور مربوط  را هم باید به تشکل‌ها واگذار کنیم. صادرات و مدیریت بازار و تولید را به اتحادیه‌ مربوطه واگذار کردیم و خودشان تصمیم می‌گیرند که جوجه ریزی و توسعه‌ی صنعت را چطور انجام دهند، به چه میزان باید تولید کنند و صادرات را چگونه تنظیم کنند که بازار داخل دچار مشکل نشود.  نیکبخت با بیان اینکه اولویت نخست وزارت جهاد بحث آبخیزداری است، گفت: اولویت دوم را هم در زیرساخت‌ها و طرح‌های آب و خاک گذاشته ایم که می‌تواند باعث صرفه جویی آب شود.
وی با اشاره به اینکه عقب ماندگی هایی در حوزه صید و صیادی داریم و هنوز جا دارد که توسعه پیدا کنیم، گفت: در حوزه آبزی پروری ۱۰ تا ۱۵ درصد از ظرفیت بیشتر استفاده نکردیم. منابع آبی زیادی داریم و سواحل خیلی خوبی در شمال و جنوب وجود دارد.  می‌توانیم جزو صادر کننده‌های مهم در ماهیان سردآبی و گرم آبی و  میگو باشیم.
وزیر جهادکشاورزی اظهار کرد: یکی از اولویت های وزارت جهاد سرمایه گذاری در صنایع است.  توسعه‌ی صنایع مدنظر بوده و با صنایع جدید با سطح تکنولوژی بالا، ضایعات به حداقل می رسد. به عنوان مثال  در شهریور معمولا پیک برداشت گوجه فرنگی است و روزانه ۶۰ هزار تن برداشت گوجه فرنگی داریم. به طور متوسط در آن مقطع حدود ۲ هزار و ۵۰۰ تا ۳ هزار و حداکثر ۴ هزار تن صادرات داریم. ۷ هزار تن تازه خوری داخل بازار داریم که مجموعا ۱۱هزارتن می شود. ۵۰ هزار تن دیگر محصول مازاد داریم. این صنعت است که به کمک بخش آماده و تولید رب، اسپتیک، پوره یا کنستانتره انواع میوه‌ها و محصولات را انجام می‌دهد.
وی در ادامه گفت: صنعت را به تولید و تجارت را هم به تولید گره زدیم. به صنعتگران  و یا کسی که مجتمع صنایع غذایی دارد یا  مثلا کارخانه رب دارد می‌گوییم به شما اجازه‌ی واردات اسپتیک نمی‌دهیم که از آن به عنوان مواد خام تولید رب استفاده کنید. شرط لازم و کافی برای واردات این است که شما گوجه‌ داخل را بخرید، یا سیب درختی داخل را بخرید، بعد به شما اجازه می‌دهیم که از خارج کشور پوره و یا کنستانتره را وارد کنید.
نیکبخت تشریح کرد: این باعث شده که صنعت با تولید و تولید کننده با باغدار و زارع یا با شیلات گره بخورد. در واقع در مسیر حمایت از تولید کننده قرار گیرد. در حوزه‌ی بازرگانی هم دولت باید خودش را کنار بکشد، سیاستگذار باشد و نظارت  و حمایت کند که البته در اینجا هم کار بازرگانی را به تولید گره زدیم و مثلا به آنهایی که وارد کننده‌ برنج هستند گفتیم شرط لازم برای واردات برنج  و اجازه ثبت سفارش این است که باید برنج دست کشاورز داخل را خریداری کنید.
وی افزود: این به صلاح نیست که کشاورز ما با هزار زحمت برنج تولید کند و ما برنج را از سایر کشورها بیاوریم. اول باید برنج داخل را بخرند به تناسب و به نسبتی که برنج داخل را خرید کنند به آنها اجازه می دهیم که واردات برنج را انجام دهند. در چای هم همین طور است. محصولات تضمینی را می‌خریدیم و بعد معدوم و ضایع می‌شد و کلی ضرر و زیان به دولت وارد می‌شد. خریدی هم که از کشاورز می‌کردیم خریدی بود که در آستانه‌ی کف قیمت بود که هیچ سودی را نصیب کشاورز نمی کرد.
وی در بخش دیگری از صحبت هایش به جمع آوری داده های بخش کشاورزی اشاره کرد و گفت: ستادی را در وزارتخانه شکل دادیم و یک مرکز رصدی  نیز با عنوان مرکز رصدخانه و رصد آماری در وزارتخانه شکل گرفته بود. مسئولیت آن جا را  به یکی از بهترین و زبده‌ترین کارشناسان بخش کشاورزی واگذار کردیم و به سمتی می رویم که یک حکمرانی داده در بخش کشاورزی  داشته باشیم و که با حداقل اختلاف و انحراف  بتوانیم کار اطلاعات و آمار بخش کشاورزی را حل کنیم.
نیکبخت افزود: برنامه داریم که تا پایان خرداد یا تیر ماه اطلاعات محصول برنج را در کشور کامل کنیم. باغات را به همین ترتیب استارت زدیم.  در بعضی از حوزه‌ها آمار با انحراف کمتری روبرو است که آنها در اولویت بعدی است. به طور جد داریم این موضوع را دنبال می‌کنیم.
وی در ادامه به کشت فرا سرزمینی نیز اشاره کرد و گفت: هدف گذاری ما این است در حوزه آفریقا و کشورهای همسایه که شرایط مناسبی دارند ارزیابی کشت فراسرزمینی انجام دهیم. جلساتی را هم برگزار کردیم و  از کسانی که صاحبان سرمایه هستند و علاقه مندند در حوزه کشت فراسرزمینی کار کنند نیز دعوت به عمل آوردیم. وزارت خارجه مخصوصاً معاونت اقتصادی و سفرا همکاری خیلی خوبی دارند و در همین دوره تا پایان همین دولت سیزدهم جهش خیلی خوبی را در حوزه کشت فراسرزمینی خواهیم داشت.
وزیر جهادکشاورزی گفت: در سال ۱۴۰۲ حدود هشت میلیون تن محصول کشاورزی صادر شد که از نظر وزنی حدود ۲۳ درصد رشد را نشان می‌دهد و از نظر ارزشی نیز چیزی نزدیک به شش میلیارد دلار صادرات محصولات کشاورزی بود و به کشورهای همسایه هم صادر کردیم.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ مشکلی در صادرات نداشتیم. قبل از این که صادرات انجام شود با کمک سازمان حفظ نباتات و سازمان دامپزشکی و دفتر سلامت غذا، محصولات را رصد می‌کنیم. محصولاتی که صادراتی هستند و محصولاتی که برای مصرف داخل نیاز است از نظر بهداشتی رصد شوند. ما مسئولیت داریم که سلامت غذا و جامعه را تأمین کنیم. به همان اندازه که برای تولید داخل و تأمین داخل و سلامت غذای داخل حساس هستیم، به همان اندازه برای صادرات محصولات هم حساس هستیم تا بتوانیم سهمی که از بازار می‌گیریم از دست ندهیم و برای اینکه سهم خود را در بازارهای جهانی توسعه دهیم  محصول با کیفیت، محصول سالم و با قیمت مناسب و قابل رقابت با بقیه تولیدکنندگان ارائه کنیم.
نیکبخت  در پایان گفت: راهبرد دیگر در بخش صادرات حمایت از تشکل‌های کشاورزی است. واقعاً اگر تشکل‌های بخش کشاورزی به میدان بیایند و ما هم سیاست‌های حمایتی داشته باشیم که حتما این کار را خواهیم کرد، هم تولید راحت‌تر انجام می‌شود، هم بازاررسانی و حذف آن واسطه‌ها انجام خواهد شد و هم کار صادرات و بازاررسانی محصول بهتر انجام می شود.