گزارش
مهدیه سلطانیان -حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) با عده ای ناهمگون و غیر قابل اعتماد مواجه است، اما این جور محکم حرف می زند. او زن تاریخ است؛ این زن، دیگر ضعیفه نیست. نمی شود زن را ضعیفه دانست. این جوهر زنانه مؤمن، این جور خودش را در شرایط دشوار نشان می دهد. این زن است که الگوست؛ الگو برای همه مردان بزرگ عالم و زنان بزرگ عالم. انقلاب نبوی و انقلاب علوی را آسیب شناسی می کند؛ می گوید شماها نتوانستید در فتنه، حق را تشخیص بدهد؛ نتوانستید به وظیفه تان عمل کنید؛ نتیجه این شد که جگر گوشه پیغمبر سرش بر روی نیزه رفت. عظمت زینب را اینجا می شود فهمید. (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در دیدار گروه کثیری از پرستاران نمونه کشور - 1/2/1389) پنجم جمادی الاولی روز ولادت باسعادت بانوی قهرمان کربلا، پرچم دار نهضت پس از شهادت حسین علیه السلام، حضرت زینب کبری سلام الله علیها است. این روز را روز پرستار می نامند و علت نام گذاری این روز به نام «روز پرستار» این است که حضرت زینب پرستاری امام زمانش حضرت زین العابدین علیه السلام و دیگر بیماران و مصیبت زدگان اهل بیت را برعهده داشت، و ضمن این که رسالت مهم نگهداری و تبلیغ از نهضت حسینی را به خوبی انجام داد، از پرستاری بیمار کربلا نیز با تحمل آن همه سختی ها و ناملایمات، آنی فروگذار نبود و تا آخرین رمق، دین خود را به مکتب و رهبرش ادا کرد. درود بی پایان خداوند بر این بزرگ بانوی اسلام باد. نکته ای که لازم است به آن اشاره کنیم این است که: حیف است زینب را پرستار بیمار بخوانند زیرا پرستاری از بیمار یکی از کوچک ترین مسؤولیت های زینب(س) بود، و هر چند پرستاری وظیفه سنگین و ارزشمندی است و پرستار متعهد باید با صبر و حوصله، تحمل هر نوع ناملایمات برای انجام خدمتش بنماید و چنین کاری از عهده هر کس برنمی آید ولی با این حال مقام زینب، آن قدر والا و عظیم است که او را پرستار نهضت و انقلاب حسینی باید بنامیم، زیرا این پرستاری به مراتب مهم تر و سرنوشت سازتر از پرستاری بیمار بود. زینب(س) نقش نگهداری از قیام خون بار حسینی را بر عهده داشت که قطعا اگر او این بار را بر دوش نمی گرفت، خون حسین(ع) پایمال می شدو بسیار دشوار بود که نهضت ابی عبد الله علیه السلام به مردم اعلام و ابلاغ گردد و شاید بدون اسارت خاندان رسول الله و پیش تازی زینب کبرا(س) در رسوا نمودن هیئت حاکم، و تبلیغ او از انگیزه قیام برادرش، یزیدیان به هدف پلید خود نائل می آمدند و نام رسول الله(ص) را نه تنها از مناره های مساجد بلکه از تاریخ، پاک و محو می کردند و این بود نیت شوم آنان. و زینب با مجاهدت و قیام شجاعانه خویش در برابر زورگویان و همچنین فریب خوردگان زمانش، آن چنان از قیام حسین دفاع کرد که تا قیام رستاخیز، همانند او نه در مردان و نه در زنان، وجود ندارد و این نام جاودان و مقدس برای همیشه با عظمت و شموخ باید برده شود. زینب در پس آن مصیبت بزرگی که آن چنان بار سنگین پرچم ولایت را بر دوش گرفت و در برابر کفر و زندقه ایستاد و سخنرانی کرد و خطابه خواند و مردم را بیدار کرد و حرکت را در مردگان آغاز نمود که از آن جا حرکت توابین و دیگر حرکت های اسلامی آغاز شد و تا امروز و فردا و فرداها، آثار این حرکت عظیم زینبی، هویدا است و به برکت زینب(س) و قیام مبارکش، هم چنان بیرق های خونین عاشورا به نشانه روز انتقام مظلوم از ظالم، در سراسر جهان افراشته می شود زیرا زینب بود که پیام خونین حسین را به تمام نسل ها و عصرها رساند. علت نامگذاری روز میلاد با سعادت حضرت زینب سلام الله علیها به روز پرستار به خاطر دو وجه است: 1 – تجلیل از مقام شامخ و شخصیت والای حضرت زینب(س) است که با برگزاری این مراسم یادی از این بزرگ بانو می شود و باعث الگو سازی در جامعه می شود. 2 – تقویت روحیه زینب گونه در میان پرستاران و تقدیر و تشکر از زحمات و نقش پرارزش پرستار در جامعه. ولادت حضرت زینب (س) بی شک یکی از الگوهای بی نظیر در صبر، خردمندی، صداقت، عفاف و سخنوری را میتوان حضرت زینب (س) دانست. ویژگیهای معنوی ایشان از دوران کودکی گرفته تا رشادتها، طی ماجرای عاشورا و پس از آن یعنی دوران اسارت، سبب شده آن بانوی بزرگوار در ردیف بهترینهای شیعه جای بگیرد. زندگینامه حضرت زینب (س) حضرت زینب (س) ملقب به زینب کبری (س) در ۵ جمادیالاول سال ششم هجری قمری (در برخی منابع سال تولد ایشان پنجم هجری قمری ذکر شده است.) در محله بنی هاشم شهر مدینه به دنیا آمد؛ فرزند سوم امیرالمؤمنین (ع) و فاطمه زهرا (س) پس از امام حسن (ع) و امام حسین (ع) است. نقل شده است زمانی که حضرت زینب (س) به دنیا آمد، حضرت زهرا (س) نزد حضرت علی (ع) رفتند و فرمودند نام ایشان را تعیین کنید. حضرت علی (ع) فرمودند من در این امر از حضرت رسول (ص) پیشی نمیگیرم. هنگامی که موضوع را به پیامبر (ص) از سفر بازگشت و موضوع را به ایشان گفتند، رسول خاتم (ص) فرمود: من بر این امر بر پروردگار متعال سبقت نمیگیرم در این هنگام جبرئیل نازل شد و درود پروردگار را ابلاغ فرمود و گفت: نام این مولود را «زینب» بگذار، چرا که این را در لوح محفوظ نوشتهایم. معنای لغوی زینب زینب یک کلمه ترکیبی از «زین» و «اب» به معنای «زینت پدر» و همچنین زینب به معنای «درخت نیکو منظر و خوشبو» نیز هست. القاب حضرت زینب کبری (س) حضرت زینب (س) آراسته به همه فضائل و خصلتهای والای اخلاقی و الهی بودند. در وقار و شخصیت مانند جدهاش خدیجه (ع) در حیا و عفّت همچون مادرش فاطمه (س)، در رسایی و شیوایی بیان، مانند پدرش علی (ع)، در حلم و بردباری چون امام حسن (ع) و در شجاعت و قوّت قلب، مانند برادرش حسین بود. ایشان در زندگی خود وفات پدربزرگش حضرت محمد (ص)، بیماری و به شهادت رسیدن مادرش فاطمه زهرا (س)، شهادت پدرش امام علی (ع)، شهادت برادرش امام حسن مجتبی (ع)، واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع) و بسیاری از بستگانش، همچنین به اسارت رفتن در کوفه و شام را تجربه کرد که به دلیل تحمل این سختیهای بسیار به ام المصائب معروف است. ایشان همچنین به دلیل فداکاری و قهرمانی در واقعه کربلا، در بین شیعیان به لقب قهرمان کربلا بطله کربلا نیز شناخته میشود. از دیگر القاب حضرت زینب (س)، عقیله بنیهاشم، عارفه، فاضله، عابده آل علی، امینةاللّه، نائبةالحسین، شریکة الشهدا، شریکةالحسین، عالِمه غیر معلَّمه، موثّقه، کامله، معصومه صغری، نائبةالزهرا، عقیلة النساء، بلیغه و فصیحه نقل شده است. کنیه حضرت زینب (س) کنیه حضرت زینب (س) ام کلثوم و ام الحسن است. بعضی گفتهاند: بر صحت و سقم آن آگاهی پیدا نکردیم، ولی بعضی دیگر معتقدند: کنیه آن حضرت، تنها ام کلثوم است. همسر و فرزندان حضرت زینب (س) سال ۱۷ هجری قمری با پسرعموی خود عبدالله بن جعفر، ازدواج کرد. در برخی منابع از چهار پسر به نامهای: علی، عون، عباس، محمد و یک دختر به نام ام کلثوم به عنوان فرزندان حضرت زینب (س) و عبدالله نام برده شده است. گفته شده که دو تن از شهدای کربلا (عون و محمد)، فرزندان حضرت زینب (س) بودهاند. تاریخ وفات حضرت زینب (س) در تاریخ وفات حضرت زینب کبری (س) اختلاف نظر وجود دارد اما مشهور این است که آن حضرت در ۱۵ رجب سال ۶۲ هجری پس از تحمل مصائب کربلا و رنجهای اسارت در ۵۷ سالگی به دیدار معبود شتافتند. حرم حضرت زینب (س) راجع به محل دفن حضرت زینب (س) سه دیدگاه وجود دارد. قبرستان بقیع در مدینه، قاهره مصر و دمشق را برای محل دفن ایشان، با ادله متعدد ذکر کردهاند، اما با توجه به ادله و مستندات تاریخی دیدگاه شام از دلایل اطمینانبخشی برخوردار و قریب به یقین است. نقش حضرت زینب (س) در واقعه عاشورا مصائب اهل بیت (ع) از عصر عاشورا شروع شد. یکی از مهمترین دستاوردهای قیام عاشورا بیداری مردم و جریانات شیعی بود. به طور یقین افرادی باید نقش روشنگری و تبیین نهضت قیام عاشورا را برعهده میگرفتند. یکی از پیام رسانان نهضت عاشورا حضرت زینب (س) قهرمان کربلا بود. خطبه حضرت زینب در شام یا خطبه حضرت زینب در مجلس یزید، به خطبهای اشاره دارد که حضرت زینب (س) بعد از واقعه عاشورا، هنگامی که کاروان اسیران کربلا به مجلس یزید بن معاویه در شام برده شده بودند، بیان کرد. این خطبه و سخنان امام سجاد (ع) توانست تأثیر شگرفی در حاضران ایجاد نماید و مجلس را به نفع اهل بیت (ع) تغییر دهد. محورهای اصلی این خطبه عبارتاند از: حمد پروردگار و درود بر پیامبر اسلام (ص)، اشاره به سنت الهی در مهلت دادن به کفار، زشتی رفتار یزید، افشای پرونده سیاه یزید و نیاکانش، نفرین بر یزیدیان، اشاره به عاقبت ستمکاران، شکایت به خداوند و جاودانگی اهل بیت است. نقش حضرت زینب بعد از قیام عاشورا از منظر رهبر معظم انقلاب در آن ساعت های بحرانی که قوی ترین انسان ها نمی توانند بفهمند چه باید بکنند، او فهمید و امام خود را پشتیبانی کرد و او را برای شهید شدن تجهیز نمود. در این بیانات رهبر معظم انقلاب به تبیین و توضیح و موشکافی نقش حضرت زینب به طور ویژه و خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) پرداختهاند، عمل به تکلیف الاهی، تحمل سخت ترین حوادث، مقایسه مقام حضرت زینب (س) با همسر مؤمنه فرعون و ... از جمله مباحثی هست که رهبر انقلاب بدانها پرداخته است. اساساً اهمیت اربعین در آن است که در این روز، با تدبیر الهی خاندان پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم)، یاد نهضت حسینی برای همیشه جاودانه شد و این کار پایه گذاری گردید. اگر بازماندگان شهدا و صاحبان اصلی، در حوادث گوناگون - از قبیل شهادت حسین بن علی (علیه السلام) در عاشورا - به حفظ یاد و آثار شهادت کمر نبندند، نسل های بعد، از دستاورد شهادت استفاده ی زیادی نخواهند برد. درست است که خدای متعال، شهدا را در همین دنیا هم زنده نگه می دارد و شهید به طور قهری در تاریخ و یاد مردم ماندگار است؛ اما ابزار طبیعی یی که خدای متعال برای این کار - مثل همه ی کارها - قرار داده است، همین چیزی است که در اختیار و اراده ی ماست. ما هستیم که با تصمیم درست و بجا، می توانیم یاد شهدا و خاطره و فلسفه ی شهادت را احیا کنیم و زنده نگهداریم. اگر زینب کبری (سلام الله علیها) و امام سجاد (صلوات الله علیه) در طول آن روزهای اسارت - چه در همان عصر عاشورا در کربلا و چه در روزهای بعد در راه شام و کوفه و خود شهر شام و بعد از آن در زیارت کربلا و بعد عزیمت به مدینه و سپس در طول سال های متمادی که این بزرگواران زنده ماندند - مجاهدات و تبیین و افشاگری نکرده بودند و حقیقت فلسفه عاشورا و هدف حسین بن علی و ظلم دشمن را بیان نمی کردند، واقعه ی عاشورا تا امروز، جوشان و زنده و مشتعل باقی نمی ماند. دلیل اهمیت حفظ حادثه عاشورا از نظر امام صادق (علیه السلام) چرا امام صادق (علیه الصلاه و السلام) - طبق روایت - فرمودند که هر کس یک بیت شعر درباره ی حادثه عاشورا بگوید و کسانی را با آن بیت شعر بگریاند، خداوند بهشت را بر او واجب خواهد کرد؟ (1) چون تمام دستگاه های تبلیغاتی، برای منزوی کردن و در ظلمت نگهداشتن مسأله ی عاشورا و کلاً مسأله اهل بیت، تجهیز شده بودند تا نگذارند مردم بفهمند چه شد و قضیه چه بود. تبلیغ، این گونه است. آن روزها هم مثل امروز، قدرت های ظالم و ستمگر، حداکثر استفاده را از تبلیغات دروغ و مغرضانه و شیطنت آمیز می کردند. در چنین فضایی، مگر ممکن بود قضیه عاشورا - که با این عظمت در بیابانی در گوشه یی از دنیای اسلام اتفاق افتاده - با این تپش و نشاط باقی بماند؟ یقیناً بدون آن تلاشها، از بین می رفت. آنچه این یاد را زنده کرد، تلاش بازماندگان حسین بن علی (علیه السلام) بود. به همان اندازه که مجاهدت حسین بن علی (علیه السلام) و یارانش به عنوان صاحبان پرچم، با موانع برخورد داشت و سخت بود، به همان اندازه نیز مجاهدت زینب (علیهاالسلام) و مجاهدت امام سجاد (علیه السلام) و بقیه ی بزرگواران، دشوار بود. البته صحنه آنها، صحنه ی نظامی نبود؛ بلکه تبلیغی و فرهنگی بود. ما به این نکته ها باید توجه کنیم. درس اربعین در صحنه تبلیغی و فرهنگی درسی که اربعین به ما می دهد، این است که باید یاد حقیقت و خاطره شهادت را در مقابل طوفان تبلیغات دشمن زنده نگهداشت. دستگاه ظالم جبار یزیدی با تبلیغات خود، حسین بن علی (علیه السلام) را محکوم می ساخت و وانمود می کرد که حسین بن علی (علیه السلام) کسی بود که بر ضد دستگاه عدل و حکومت اسلامی و برای دنیا قیام کرده است!! بعضی هم، این تبلیغات دروغ را باور می کردند. بعد هم که حسین بن علی (علیه السلام)، آن وضع عجیب و با آن شکل فجیع، به وسیله دژخیمان در صحرای کربلا به شهادت رسید، آن را یک غلبه و فتح وانمود می کردند! اما تبلیغات صحیح دستگاه امامت، تمام این بافته ها را عوض کرد. حق، این گونه است. (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در دیدار اقشار مختلف مردم و اعضاء جمعیت هلال احمر و مسئولین بنیاد شهید - 29/6/1368) بصیرت و حرکت عظیم حضرت زینب (س) در همراهی با امام زمان خود زینب کبری یک زن بزرگ است. عظمتی که این زن بزرگ در چشم ملت های اسلامی دارد، از چیست؟ نمی شود گفت به خاطر این است که دختر علی بن ابی طالب (علیه السلام)، یا خواهر حسین بن علی و حسن بن علی (علیهماالسلام) است. نسبتها هرگز نمی توانند چنین عظمتی را خلق کنند. همه ائمه ما، دختران و مادران و خواهرانی داشتند؛ اما کو یک نفر مثل زینب کبری؟ عمل به تکلیف الهی؛ دلیل ارزش و عظمت حضرت زینب (سلام الله علیها) ارزش و عظمت زینب کبری، به خاطر موضع و حرکت عظیم انسانی و اسلامی او براساس تکلیف الهی است. کار او، تصمیم او، نوع حرکت او، به او این طور عظمت بخشید. هرکس چنین کاری بکند، ولو دختر امیرالمؤمنین (علیه السلام) هم نباشد، عظمت پیدا می کند. بخش عمده این عظمت از این جاست که اولاً موقعیت را شناخت؛ هم موقعیت قبل از رفتن امام حسین (علیه السلام) به کربلا، هم موقعیت لحظات بحرانی روز عاشورا، هم موقعیت حوادث کشنده بعد از شهادت امام حسین را؛ و ثانیاً طبق هر موقعیت، یک انتخاب کرد. این انتخاب ها زینب را ساخت. قبل از حرکت به کربلا، برگانی مثل ابن عباس و ابن جعفر و چهره های نامدار صدر اسلام، که ادعای فقاهت و شهامت و ریاست و آقازادگی و امثال اینها را داشتند، گیج شدند و نفهمیدند چه کار باید بکنند؛ ولی زینب کبری گیج نشد و فهمید که باید این راه را برود و امام خود را تنها نگذارد؛ و رفت. نه این که نمی فهمید راه سختی است؛ او بهتر از دیگران حس می کرد. او یک زن بود؛ زنی که برای مأموریت، از شوهر و خانواده اش جدا می شود؛ و به همین دلیل هم بود که بچه های خردسال و نوباوگان خود را هم به همراه برد؛ حس می کرد که حادثه چگونه است. در آن ساعت های بحرانی که قوی ترین انسان ها نمی توانند بفهمند چه باید بکنند، او فهمید و امام خود را پشتیبانی کرد و او را برای شهید شدن تجهیز نمود. بعد از شهادت حسین بن علی هم که دنیا ظلمانی شد و دل ها و جان ها و آفاق عالم تاریک گردید، این زن بزرگ یک نوری شد و درخشید. زینب به جایی رسید که فقط والاترین انسان های تاریخ بشریت - یعنی پیامبران - می توانند به آن جا برسند. حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) و حضرت زینب (سلام الله علیها) الگو و نمونه زنان مسلمان مادر او فاطمه ی زهرا (سلام الله علیها) زن دیگری بود که مقامش از زینب کبری هم بالاتر بود. اینها زنان الگو و نمونه اسلامند. زن امروز دنیا الگو می خواهد. اگر الگوی او زینب و فاطمه زهرا باشند، کارش عبادت است از فهم درست، هوشیاری در درک موقعیت ها و انتخاب بهترین کارها؛ ولو با فداکاری و ایستادن پای همه چیز برای انجام تکلیف بزرگی که خدا بر دوش انسانها گذاشته است، همراه باشد. زن مسلمانی که الگویش فاطمه ی زهرا یا زینب کبری (علیهماالسّلام) باشد، این است. اگر زن به فکر تجملات و خوشگذرانی ها و هوس های زودگذر و تسلیم شدن به احساسات بی بنیاد و بی ریشه باشد، نمی تواند آن راه را برود؛ باید این وابستگی ها را که مثل تار عنکبوت بر پای یک انسان رهروست، از خود دور کند، تا بتواند آن راه را برود؛ کما این که زن ایرانی در دوران انقلاب و در دوران جنگ همین کار را کرد، و انتظار این است که در همه دوران انقلاب همین کار را بکند. حضرت سکینه (سلام الله علیها) یکی از مشعل های معرفت عربی در تاریخ اسلام اما الگوی زن ایرانی در این راه، همان است که گفته شد؛ زینب الگوست. زینب زنی نبود که از علم و معرفت بی بهره باشد؛ بالاترین علم ها و برترین و صافی ترین معرفت ها در دست او بود. همان «سکینه کبری» یی که شما اسمش را در کربلا شنیدهاید، و دختر امام و برادزاده و شاگرد زینب است - کسانی که اهل تحقیق و کتابند، نگاه کنند - او یکی از مشعل های معرفت عربی در همه تاریخ اسلام تا امروز است. کسانی که حتی زینب و پدر زینب و پدر سکینه را قبول نداشتند و ندارند، اعتراف می کنند که سکینه (علیهاالسلام) یک مشعل معرفت و دانش است. (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در دیدار با جمع کثیری از پرستاران، به مناسبت میلاد حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) و روز پرستار - 22/8/1370) حضرت زینب (س) و تحمل سخت ترین حوادث بنده با خود می اندیشیدم که در این قضایا، در این شهادت مظلومانه، در این تشییع مظلومانه، در این دفن مظلومانه، در خانه مصیبت زده حضرت علی (علیه السلام)، به چه کسی از همه سخت تر گذشت؟ به نظرم رسید که به زینب کبری (سلام الله علیها) از همه سخت تر گذشته است. زینب کبری (سلام الله علیها) پیش از آن، دفن مادر را در نیمه شب دیده بود و اکنون دفن پدر را در نیمه شب می دید. بعدها هم تشییع جنازه امام حسن (علیه السلام) را با آن وضع دید و تیرهایی را که به طرف جنازه ی آن حضرت پرتاب می شد. در روز عاشورا هم، آن منظره سهمگین و هولناک را دید که از همه سخت تر بود. و آن دم که فریاد برآورد: «یا رسول الله! صلا علیک ملیک السماء: هذا حسینک مرمل بدماء و مقطع الاعضاء.» (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در خطبه های نماز جمعه تهران 21 رمضان 1414 - 13/12/1372) ارزش و اهمیت تلاش امام سجّاد (ع) و حضرت زینب (س) در حفظ و زنده نگهداشتن خون شهدا اگر این حقیقت، به وسیله کسانی که امروز در قبال شهیدان مسؤولیت دارند، زنده بماند، حفظ و تقدیس گردد و بزرگ نگاه داشته شود، همیشه تاریخ آینده ما، از این ایثار بزرگی که آنان کردند، بهره خواهد برد. همچنان که تاریخ بشریت، هنوز از خون به ناحق ریخته سرور شهیدان تاریخ، حضرت ابی عبدالله الحسین (علیه الصلاة والسّلام) بهره می برد؛ چون کسانی که وارث آن خون بودند، مدبرانه ترین و شیواترین روشها را برای زنده نگهداشتن این خون به کار بردند. وظیفه امروز ما در حفظ و تقدیس خون اصحاب عاشورا گاهی رنج و زحمتِ زنده نگهداشتن خون شهید، از خود شهادت کمتر نیست. رنج سی ساله امام سجاد (علیه الصلاة والسلام) و رنج چندین ساله زینب کبری (علیهاالسلام) از این قبیل است. رنج بردند تا توانستند این خون را نگه بدارند. بعد از آن هم همه ائمه (علیهم السلام) تا دوران غیبت، این رنج را متحمل شدند. امروز، ما چنین وظیفه ای داریم. البته شرایط امروز، با آن روز متفاوت است. امروز بحمدالله حکومت حق - یعنی حکومت شهیدان - قائم است. پس، ما وظایفی داریم. (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در دیدار با خانواده های سرداران شهید استان تهران - 17/2/1376) مقایسه مقام حضرت زینب (س) با همسر مؤمنه فرعون این روزها، روزهای دهه آخر صفر است؛ روزهای بعد از اربعین است. اگر نگاهی کنیم به تاریخ صدر اسلام، این روزها روزهای زینب کبری (سلام الله علیها) است. آن کاری هم که زینب کبری (سلام الله علیها) کرد، یک کارِ از همین جنس بود؛ یعنی کاری محضاً برای خدای متعال، در دل خطرها و محنت ها و زحمت ها؛ یک ابراز وجود معنوی و الهی دین در چهره مصمم زینب کبری (سلام الله علیها). خوب است بدانیم و بفهمیم حروف تاریخ گذشته بسیار ارجمندی را که تا امروز منشأ برکات فکری و معرفتی شده است و ان شاء الله تا آخر دنیا هم خواهد بود. زینب (سلام الله علیها)، هم در حرکت به سمت کربلا، همراه امام حسین (علیه السلام)؛ هم در حادثه روز عاشورا، آن سختی ها و آن محنت ها؛ هم در حادثه بعد از شهادت حسین بن علی (علیه السلام)، بی سرپناهی این مجموعه به جا مانده کودک و زن، به عنوان یک ولی الهی آن چنان درخشید که نظیر او را نمی شود پیدا کرد؛ در طول تاریخ نمی شود نظیری برای این پیدا کرد. بعد هم در حوادث پی در پی، در دوران اسارت زینب، در کوفه، در شام، تا این روزها که روز پایان آن حوادث است و شروع یک سرآغاز دیگری است برای حرکت اسلامی و پیشرفت تفکر اسلامی و پیش بردن جامعه اسلامی. برای خاطر همین مجاهدت بزرگ، زینب کبری (سلام الله علیها) در نزد خداوند متعال یک مقامی یافته است که برای ما قابل توصیف نیست. نمونه های زنان مؤمنه در قرآن کریم شما ملاحظه کنید؛ در قرآن کریم، به عنوان یک نمونه کامل ایمان، خدای متعال دو زن را مثال می زند؛ به عنوان نمونه کفر هم دو زن را مثال می زند. « ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَةَ نُوحٍ وَامْرَأَةَ لُوطٍ کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَینِ مِنْ عِبَادِنَا »؛ که این دو مثال، مربوط است به زنانی که نمونه کفرند. یعنی به عنوان نمونه، از مردان مثال نمی آورد؛ از زنان مثال می آورد؛ هم در باب کفر، هم در باب ایمان. « وضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ کَفَرُوا امْرَأَةَ فرعون »؛ یکی زن فرعون را به عنوان نمونه کامل ایمان مثال می آورد، یکی هم حضرت مریم کبری؛ « وَمَرْیمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ ». یک مقایسه کوتاه بین زینب کبری و بین همسر فرعون، عظمت مقام زینب کبری را نشان می دهد. در قرآن کریم، زن فرعون نمونه ایمان شناخته شده است، برای مرد و زن در طول زمان تا آخر دنیا. آن وقت مقایسه کنید زن فرعون را که به موسی ایمان آورده بود و دلبسته آن هدایتی شده بود که موسی عرضه می کرد، وقتی در زیر فشار شکنجه فرعونی قرار گرفت، که با همان شکنجه هم - طبق نقل تواریخ و روایات - از دنیا رفت، شکنجه جسمانی او، او را به فغان آورد: « إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَکَ بَیتاً فِی الْجَنَّةِ وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ »؛ از خدای متعال درخواست کرد که پروردگارا! برای من در بهشت خانه ای بنا کن. در واقع، طلب مرگ می کرد؛ می خواست که از دنیا برود. « وَنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ »؛ من را از دست فرعون و عمل گمره کننده فرعون نجات بده. در حالی که جناب آسیه - همسر فرعون - مشکلش، شکنجه اش، درد و رنجش، درد و رنج جسمانی بود؛ مثل حضرت زینب، چند برادر، دو فرزند، تعداد زیادی از نزدیکان و برادرزادگان را از دست نداده بود و در مقابل چشم خودش به قربانگاه نرفته بودند. این رنج های روحی که برای زینب کبری پیش آمد، اینها برای جناب آسیه - همسر فرعون - پیش نیامده بود. در روز عاشورا زینب کبری این همه عزیزان را در مقابل چشم خود دید که به قربانگاه رفته اند و شهید شده اند: حسین بن علی (علیه السلام) - سیدالشهداء - را دید، عباس را دید، علی اکبر را دید، قاسم را دید، فرزندان خودش را دید، دیگر برادران را دید. بعد از شهادت، آن همه محنت ها را دید: تهاجم دشمن را، هتک احترام را، مسئولیت حفظ کودکان را، زنان را. عظمت این مصیبت ها را مگر می شود مقایسه کرد با مصائب جسمانی؟ اما در مقابل همه این مصائب، زینب به پروردگار عالم عرض نکرد: « رب نجنی »؛ نگفت پروردگارا! من را نجات بده. در روز عاشورا عرض کرد: پروردگارا! از ما قبول کن. بدن پاره پاره برادرش در مقابل دست، در مقابل چشم؛ دل به سمت پروردگار عالم، عرض می کند: پروردگار! این قربانی را از ما قبول کن. وقتی از او سؤال می شود که چگونه دیدی؟ می فرماید: « ما رأیت الا جمیلا ». این همه مصیبت در چشم زینب کبری زیباست؛ چون از سوی خداست، چون برای اوست، چون در راه اوست، در راه اعلای کلمه اوست. ببینید این مقام، مقام چنین صبری، چنین دلدادگی نسبت به حق و حقیقت، چقدر متفاوت است با آن مقامی که قرآن کریم از جناب آسیه نقل می کند. این، عظمت مقام زینب را نشان می دهد. کار برای خدا این جور است. لذا نام زینب و کار زینب امروز الگوست و در دنیا ماندگار است. بقای دین اسلام، بقای راه خدا، ادامه پیمودن این راه به وسیله بندگان خدا، متکی شده است، مدد و نیرو گرفته است از کاری که حسین بن علی (علیه السلام) کرد و کاری که زینب کبری کرد. یعنی آن صبر عظیم، آن ایستادگی، آن تحمل مصائب و مشکلات موجب شد که امروز شما می بینید ارزش های دینی در دنیا، ارزش های رایج است. همه این ارزش های انسانی که در مکاتب گوناگون، منطبق با وجدان بشری است، ارزش هایی است که از دین برخاسته است؛ اینها را دین تعلیم داده است. کار برای خدا خاصیتش این است. (بیانات مقام معظم رهبری (حفظه الله) در دیدار فرمانده و پرسنل نیروی هوایی ارتش - 19/11/1388) حضرت زینب (س) عامل اصلی پیروزی خون بر شمشیر زینب کبری (سلام الله علیها) یک نمونه برجسته تاریخ است که عظمت حضور یک زن را در یکی از مهم ترین مسائل تاریخ نشان می دهد. اینکه گفته می شود در عاشورا، در حادثه کربلا، خون بر شمشیر پیروز شد - که واقعاً پیروز شد - عامل این پیروزی، حضرت زینب بود؛ والا خون در کربلا تمام شد. حادثه نظامی با شکست ظاهری نیروهای حق در عرصه عاشورا به پایان رسید؛ اما آن چیزی که موجب شد این شکست نظامی ظاهری، تبدیل به یک پیروزی قطعی دائمی شود، عبارت بود از منش زینب کبری؛ نقشی که حضرت زینب برعهده گرفت؛ این خیلی چیز مهمی است. این حادثه نشان داد که زن در حاشیه تاریخ نیست؛ زن در متن حوادث مهم تاریخی قرار دارد. قرآن هم در موارد متعددی به این نکته ناطق است؛ لیکن این مربوط به تاریخ نزدیک است، مربوط به امم گذشته نیست؛ یک حادثه زنده و ملموس است که انسان زینب کبری را مشاهده می کند که با یک عظمت خیره کننده و درخشنده ای در عرصه ظاهر می شود؛ کاری می کند که دشمنی که به حسب ظاهر در کارزار نظامی پیروز شده است و مخالفین خود را قلع و قمع کرده است و بر تخت پیروزی تکیه زده است، در مقر قدرت خود، در کاخ ریاست خود، تحقیر و ذلیل شود؛ داغ ننگ ابدی را به پیشانی او می زند و پیروزی او را تبدیل می کند به یک شکست؛ این کار زینب کبری است. زینب (سلام الله علیها) نشان داد که می توان حجب و عفاف زنانه را تبدیل کرد به عزت مجاهدانه، به یک جهاد بزرگ. بیانات حضرت زینب (س)؛ تحلیلی عظیم از وضع جامعه اسلامی در آن روزگار آنچه که از بیانات زینب کبری (سلام الله علیها) باقی مانده است و امروز در دسترس ماست، عظمت حرکت زینب کبری را نشان می دهد. خطبه فراموش نشدنی زینب کبری در بازار کوفه یک حرف زدن معمولی نیست، اظهارنظر معمولی یک شخصیت بزرگ نیست؛ یک تحلیل عظیم از وضع جامعه اسلامی در آن دوره است که با زیباترین کلمات و با عمیق ترین و غنی ترین مفاهیم در آن شرایط بیان شده است. قوّت شخصیت را ببینید؛ چقدر این شخصیت قوی است. دو روز قبل در یک بیابان، برادر او را، امام او را، رهبر او را با این همه عزیزان و جوانان و فرزندان و اینها از بین برده اند، این جمع چند ده نفره زنان و کودکان را اسیر کرده اند، آورده اند در مقابل چشم مردم، روی شتر اسارت، مردم آمده اند دارند تماشا می کنند، بعضی هلهله می کنند، بعضی هم گریه می کنند؛ در یک چنین شرایط بحرانی، ناگهان این خورشید عظمت طلوع می کند؛ همان لحنی را به کار می برد که پدرش امیرالمؤمنین بر روی منبر خلافت در مقابل امت خود به کار می برد؛ همان جور حرف می زند؛ با همان جور کلمات، با همان فصاحت و بلاغت، با همان بلندی مضمون و معنا: « یا اهل الکوفه، یا اهل الغدر و الختل »؛ ای خدعه گرها، ای کسانی که تظاهر کردید! شاید خودتان باور هم کردید که دنباله رو اسلام و اهل بیت هستید؛ اما در امتحان اینجور کم آوردید، در فتنه این جور کوری نشان دادید. « هل فیکم الا الصّلف و العجب و الشّنف و الکذب و ملق الاماء و غمز الاعداء »؛ شما رفتارتان، زبانتان با دلتان یکسان نبود. به خودتان مغرور شدید، خیال کردید ایمان دارید، خیال کردید همچنان انقلابی هستید، خیال کردید همچنان پیرو امیرالمؤمنین هستید؛ در حالی که واقع قضیه این نبود. نتوانستید از عهده مقابله با فتنه بربیایید، نتوانستید خودتان را نجات دهید. « مِثْلُکُمْ کَمَثل الَّتِی نَقَضَتْ غَزْلَهَا مِن بَعْدِ قُوَّةٍ أَنکَاثا »؛ مثل آن کسی شُدید که پشم را می ریسد، تبدیل به نخ می کند، بعد نخ ها را دوباره باز می کند، تبدیل می کند به همان پشم یا پنبه نریسیده. با بی بصیرتی، با نشناختن فضا، با تشخیص ندادن حق و باطل، کرده های خودتان را، گذشته خودتان را باطل کردید. ظاهر، ظاهر ایمان، دهان پر از ادعای انقلابیگری؛ اما باطن، باطن پوک، باطن بی مقاومت در مقابل بادهای مخالف. این، آسیب شناسی است. با این بیان قوی، با این کلمات رسا، آن هم در آن شرایط دشوار، این گونه صحبت می کرد. این جور نبود که یک عده مستمع جلوی حضرت زینب نشسته باشند، گوش فرا داده باشند، او هم مثل یک خطیبی برای اینها خطبه بخواند؛ نه، یک عده دشمن، نیزه داران دشمن دور و برشان را گرفته اند؛ یک عده هم مردم مختلف الحال حضور داشتند؛ همان هایی که مسلم را به دست ابن زیاد دادند، همان هایی که به امام حسین نامه نوشتند و تخلف کردند، همان هایی که آن روزی که باید با ابن زیاد در می افتادند، توی خانه هایشان مخفی شدند - اینها بودند توی بازار کوفه - یک عده هم کسانی بودند که ضعف نفس نشان دادند، حالا هم نگاه می کنند، دختر امیرالمؤمنین را می بینند، گریه می کنند.