ماجرای ثروت عظیم ایرانیان خارج کشور

   شاهین منصوریان - ذبیح‌الله خداییان روز سه شنبه گذشته  در نشست خبری گفت: اتباع ایرانی چه مقیم ایران یا سایر کشورها، همه ایرانی هستند و از حقوق مساوی برخوردارند و هر ایرانی که دلش برای کشورش می‌تپد، می‌تواند به کشور بازگردد و هیچ منعی برای ورود این افراد وجود ندارد. دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در گزارش سال ۱۳۹۹ خود اعلام کرد که در مجموع چهار میلیون و ۳۷ هزار و ۲۵۸ ایرانی در خارج از این کشور اقامت دارند که از این تعداد، یک میلیون و ۱۸۴ هزار و ۵۵۲ نفر(معادل ۲۹ درصد) مقیم کشورهای اروپایی هستند.
مطابق گزارش دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور که از نهادهای زیر مجموعه وزارت خارجه ایران است، بیشترین تعداد ایرانی‌های مقیم اروپا با جمعیت ۴۰۰ هزار نفری ساکن بریتانیا هستند. پس از این کشور، آلمان به عنوان اقامت‌گاه ۳۱۹ هزار ایرانی قرار دارد.سومین کشور اروپایی که بیشترین جمعیت ایرانی‌های مقیم اروپا را در خود جای داده، سوئد است؛ ۱۱۶ هزار و ۷۷۰ ایرانی در این کشور اقامت دارند.
پراکندگی قاره‌ای ایرانیان مقیم خارج از کشور نشان می‌دهد که آمریکا اقامت‌گاه ۴۷ درصد آنهاست و اروپا دومین قاره‌ای است که بیشترین تعداد ایرانیان مقیم خارج از کشور را در خود جای داده است.در میان کشورهای جهان، بیشترین تعداد ایرانی‌های مقیم خارج از کشور با جمعیتی یک و نیم میلیون نفری، ساکن ایالات متحده آمریکا هستند. بریتانیا و کانادا نیز هر یک اقامت‌گاه ۴۰۰ هزار ایرانی است.
نام چهار کشور اروپایی بریتانیا، آلمان، سوئد، فرانسه در میان ۱۰ کشوری که بیشترین ایرانیان مقیم خارج از کشور در آنها اقامت دارند، به چشم می‌خورد که در مجموع ۹۲۵ هزار و ۷۷۰ ایرانی ساکن این کشورها هستند.گزارش دبیرخانه شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور همچنین نشان می‌دهد که افزون بر همسایه‌های غربی یعنی عراق و ترکیه که اقامت‌گاه ۲۳۷ هزار و ۵۶۰ ایرانی شده، سه هزار و ۹۵۰ ایرانی مقیم پاکستان و سه هزار و ۸۰۰ نفر نیز مقیم افغانستان شده‌اند. آذربایجان و ارمنستان نیز هر یک اقامت‌گاه ۱۰ هزار ایرانی هستند. ۵۴ ایرانی نیز مقیم همسایه شمال شرقی، ترکمنستان شده‌اند.
این گزارش حاکیست در قاره اروپا نیز مقدونیه با ۱۱ ایرانی، اقامت‌گاه کمترین تعداد ایرانی‌ها در مقایسه با ۳۰ کشور این قاره است که ایرانی‌ها به عنوان اقامت‌گاه خود انتخاب کرده‌اند. همچنین در میان ۲۹ کشور آسیایی که ایرانی‌ها در آن اقامت دارند، کره شمالی با ۱ نفر، کمترین تعداد ایرانی‌های مقیم خارج از کشور را در خود جای داده است. در بین ۳۲ کشور عربی و آفریقایی نیز که ایرانی‌ها در آنها ساکن شده‌اند، تنها یک نفر مقیم سیرآلئون است.
  نخستین نشست شورای عالی ایرانیان خارج از کشور برگزار شد
حسین امیر عبداللهیان دیروز در گردهمایی‌ سفرا و روسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در کشورهای همسایه‌ که با حضور رئیس جمهور در وزارت امور خارجه‌ برگزار شد، گفت:توجه ویژه به جامعه ایرانیان خارج از کشور و از میان برداشتن گسستی که تا حدودی میان ایرانیان خارج از کشور با سرزمین مادری ایجاد شده از جمله برنامه های جدی وزارت امور خارجه است. در این زمینه بعد از گذشت حدود هشت سال اولین نشست شورای عالی ایرانیان خارج از کشور را به ریاست دکتر رییسی برگزار خواهیم کرد.
وی یادآورشد: از جمله برنامه‌هایی که در چهارماه گذشته برای ایرانیان خارج از کشور مورد توجه قرار گرفته؛ تصویب قانون جامع حمایت از ایرانیان خارج از کشور است که در این شورای عالی خروجی مهم جلسه خواهد بود.
  وظیفه داریم نگذاریم عشق به ایران در دل هموطنان خارج کشور بمیرد
هفته پیش رییس فراکسیون ایرانیان خارج کشور مجلس با بیان اینکه از ظرفیت عظیم ایرانیان خارج از کشور غفلت شده است، گفت: فقط ایرانیان مقیم آمریکا بیش از ۳ هزار میلیارد دلار ثروت دارند و ما در برجام دنبال ۱۰ میلیارد دلار بودیم. حجت الاسلام والمسلمین علیرضا سلیمی با بیان اینکه در حال حاضر حدود ۷ تا ۸ میلیون ایرانی در خارج از کشور اقامت دارند، افزود: هر ایرانی در هر جای جهان باشد، پاره تن ماست و ما به عنوان نمایندگان مردم در خانه ملت، نماینده این عزیزان هم هستیم.
رئیس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس با موفق ارزیابی کردن فعالیت این فراکسیون اظهار داشت: در طول مدت فعالیت این فراکسیون تلاش کردیم دفاع از حقوق هموطنان مقیم خارج کشور به گفتمانی غالب تبدیل شود.
حجت الاسلام والمسلمین سلیمی افزود: امروز دولت، دستگاه قضا، وزارت امور خارجه، سازمان فرهنگ و ارتباطات و بسیاری از دستگاه‌ها به صورت فعال پیگیر مسائل ایرانیان خارج از کشور هستند. ما ارتباطات تنگاتنگ و گفت و گوهای رودررو با اقشار مختلف ایرانیان خارج از کشور، از دانش آموز و دانشجو تا نخبگان و فعالان اقتصادی و حتی کسانی داریم که برای تفرج و تفنن از کشور رفته اند. عضو هیئت رییسه مجلس شورای اسلامی گفت: ایرانیان خارج از کشور علاقه جدی و عجیبی به ایران دارند و واقعاً کشورشان را دوست دارند و وظیفه انسانی و اخلاقی ما ایجاب می‌کند نگذاریم این عشق و علاقه در آن‌ها بمیرد. حجت الاسلام والمسلمین سلیمی با بیان اینکه معمولاً ایرانیانی که مهاجرت کرده اند، از قشر نخبه بوده‌اند و معمولاً هم ثروتمند هستند، گفت: کسی که ایران را دوست دارد و ثروت هم دارد و در طبقه نخبگانی هم تعریف می‌شود، نباید ظرفیت او را نادیده گرفت.
نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی «حفظ هویت ملی» را یکی از دغدغه‌های ایرانیان مقیم خارج کشور عنوان کرد و گفت: ایرانیانی که ۴۰ یا ۵۰ سال در خارج از کشور بوده اند، نگران هستند که مبادا پیوند فرزندانشان با سرزمین آبا و اجدادی‌شان قطع شود.
  نتوانستیم پل ارتباطی خوبی با ایرانیان خارج کشور برقرار کنیم
رییس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس در بخش دیگری از این گفت و گو با تأکید بر لزوم گسترش صنعت توریسم در کشور گفت: ایرانیان مقیم خارج کشور محور توسعه صنعت توریسم هستند که می‌توانند با تردد مستمر به کشور، رونق بخش این حوزه باشند. امروز عمده درآمد لبنان، مصر و ترکیه از طریق لبنانی ها، مصری‌ها و ترک‌های مقیم خارج از کشور تأمین می‌شود ولی ما نتوانستیم پل ارتباطی خوب و سهلی با هموطنانمان در خارج از کشور برقرار کنیم.
  از ثروت عظیم ایرانیان خارج کشور غافل شدیم
حجت الاسلام والمسلمین سلیمی با انتقاد از غفلت نسبت به ظرفیت عظیم هموطنان خارج کشور، تصریح کرد: فقط ایرانیان مقیم آمریکا بیش از ۳ هزار میلیارد دلار و ایرانیان مقیم آلمان هم حدود ۸۰۰ میلیارد دلار ثروت دارند؛ آنوقت ما در برجام دنبال ۱۰ میلیارد دلار بودیم!
رئیس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس با بیان اینکه ایرانیان خارج کشور دنبال کانال مطمئن برای بازگشت و فضای مناسب برای سرمایه‌گذاری هستند، اظهار داشت: امروز به هموطنان خارج کشور اطمینان می‌دهم که فضا در کشور تغییر کرده است و مجلس، قوه قضاییه و شخص رییس جمهور به دنبال فراهم کردن زمینه بازگشت هموطنان به کشور هستند و با آغوش باز از آن‌ها استقبال می‌کنیم وی در عین حال از برخی قوانین و ضوابط همچون «خدمت نظام وظیفه» به عنوان مانع برای بازگشت ایرانیان خارج کشور یاد کرد و گفت که برای حل این مساله در حال چانه زنی با سازمان نظام وظیفه هستیم. حجت الاسلام والمسلمین سلیمی تصریح کرد: وقتی یک ایرانی که سه‌ساله بوده از ایران رفته و حالا می‌خواهد برگردد، باید برخی ملاحظات را نسبت به او در نظر گرفت. در این زمینه فراکسیون ایرانیان به سازمان نظام وظیفه پیشنهاد داده که این گونه افراد بتوانند خدمت سربازی خود را بخرند.
رئیس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس با بیان اینکه در بحث جذب نخبگان هم ایده‌های متعددی داریم، اظهار داشت: معاونت علمی ریاست جمهوری دفتری را برای پیگیری تخصصی مسائل مربوط به نخبگان ایرانی مقیم خارج کشور تشکیل داده است.
  بازگشت ۲۰۰ چهره برجسته علمی به کشور
نماینده مردم محلات در مجلس شورای اسلامی در ادامه از بازگشت بیش از ۲۰۰ نفر از افراد برجسته علمی ایرانی مقیم خارج به کشور در دوره کوتاه فعالیت فراکسیون ایرانیان مجلس خبر داد.
وی با ابراز تاسف از برخی ناهماهنگی‌ها در روند عضویت این افراد در هیأت علمی دانشگاه‌ها و استفاده از تخصص و دانش آن‌ها، هماهنگی و رفع این مشکلات را مهم‌ترین وظیفه شورای عالی ایرانیان دانست که جانشینی آن به وزیر امور خارجه تفویض شده است.
  حفظ هویت ملی هم تحریم‌شکن است؛ هم ثروت آفرین
رئیس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس همچنین از شکل گیری هفت کارگروه از جمله کارگروه‌های کنسولی، دانشجویی، نخبگان و دین و اندیشه به پیشنهاد شورای عالی ایرانیان خبر داد و با اشاره به برگزاری اولین نشست کارگروه دین و اندیشه در هفته گذشته، گفت که این کارگروه وظیفه حفظ هویت ایرانیان را که هم می‌تواند باعث تحریم‌شکنی شود و هم ثروت آفرینی می‌کند، بر عهده دارد. وی خروج نخبگان ملی را ناشی از فراهم نبودن بسترهای لازم برای فعالیت آن‌ها در داخل کشور دانست و متذکر شد: بازگشت نخبگان به کشور علاوه بر جلوگیری از خروج نخبگان روند مهاجرفرستی را هم متوقف می‌کند.
  سرمایه‌گذاری خارجی در دولت روحانی سیر نزولی گرفت
رییس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس با بیان اینکه تردد ایرانیان مقیم خارج کشور در حال رونق گرفتن است، اظهار داشت: تلاش ما این است که با تسهیل قوانین و ایجاد فضای سرمایه‌گذاری و آزادی، زمینه بازگشت هموطنان را به کشور فراهم کنیم.
حجت الاسلام والمسلمین سلیمی با انتقاد از رویکرد دولت گذشته نسبت به سرمایه‌گذاری خارجی انتقاد کرد و گفت: در دوره آقای روحانی که ادعا می‌کردند زبان دنیا را بلدند، میزان سرمایه‌گذاری خارجی در کشور به شدت سیر نزولی پیدا کرد. وقتی آقای روحانی دولت را تحویل گرفت، نرخ سرمایه‌گذاری خارجی در کشور حدود ۹ میلیارد دلار بود اما با نزول ۲۷ پله‌ای جایگاه ایران در جذب سرمایه در دولت دوازدهم به زیر یک میلیاد دلار رسید. رئیس فراکسیون ایرانیان خارج از کشور مجلس با تأکید بر لزوم معکوس‌سازی این روند گفت که در مدت اخیر تجار بزرگ برای سرمایه‌گذاری در تعدادی از استان‌های کشور اعلام آمادگی کردند و در برخی مناطق نیز کار شروع شده است.
  آمادگی ۱۳۰ پایگاه جذب برای بازگشت ایرانیان خارج از کشور
رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی علم و فناوری گفت: ما نزدیک به ۱۳۰ پایگاه جذب در داخل کشور داریم که ایرانیان خارج از کشور را جذب می‌کنند که نزدیک به ۵۰ تا از دانشگاه‌های خوب کشور هستند که آمادگی پذیرش را با کمک وزارت علوم و وزارت خارجه دارند.
“مهدی قلعه‌نوی» رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی علم و فناوری گفت: ظرفیت ایرانیان خارج از کشور بسیار قابل توجه است و عمدتاً هم علاقه‌مند هستند تا در حوزه‌های مختلف از جمله علم و فناوری با کشور همکاری داشته باشند اما دو اتفاق باید بیفتد؛ نخست اینکه باید شناخت کافی از حوزه علم و فناوری کشور داشته باشند و هم اینکه برنامه‌ای باید باشد تا بتوانند در قالب آن برنامه یا پلتفرم با مجموعه‌های مرتبط در ایران همکاری داشته باشند.
قلعه‌نوی گفت: در دولت جدید، برنامه منسجمی در حال طراحی است تا با ایرانیان خارج از کشور همکاری داشته باشیم و در هفت کارگروه تعیین شده‌اند که کارگروه علم و فناوری زیرمجموعه معاونت علمی و فناوری شکل گرفته است و دیروز نیز نخستین جلسه آن برگزار شده است. ما از سال 1395 برنامه‌ای را در معاونت علمی برای همکاری با ایرانیان نخبه خارج از کشور طراحی کردیم و ذیل این برنامه پلتفرمی وجود دارد که ایرانیان خارج از کشور اگر بخواهند به دانشگاه‌های ایران آمده و مشغول به تدریس شوند یا در شرکت‌های دانش‌بنیان مشغول به کار شوند یا اصلاً شرکت‌های دانش‌بنیان را ایجاد کنند یا اگر قصد سخنرانی یا برگزاری وُرکشاپ یا کارگاه‌های مختلف را داشته باشند، این برنامه به ایرانیان خارج از کشور کمک خواهد کرد تا با کمک مراجع علمی از جمله دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان ذیل یک برنامه منسجمی ارتباط بگیرند.
رئیس مرکز تحقیقات بین‌المللی علم و فناوری گفت: این برنامه از سال 1395 طراحی شده و در حال اجرا است. ما نزدیک به 130 پایگاه جذب در داخل کشور داریم که ایرانیان خارج از کشور را جذب می‌کنند که از این 130 تا، نزدیک به 50 تا از آنها از دانشگاه‌های خوب کشور هستند که آمادگی این پذیرش را با همراهی وزارت علوم و وزارت خارجه دارند و این برنامه در حال اجرا است. در نشستی که دیروز برگزار شد نیز ما موانع را بررسی کردیم و با وزارتخانه‌های مختلف و نهادهای درگیر این موضوع، مشکلات را بررسی کردیم؛ موانع را لیست کردیم و ان‌شاءالله در جلسات با وزیر امور خارجه و رئیس‌جمهور محترم موانع را سعی می‌کنیم برطرف کنیم.
وی تصریح کرد: ایرانیانی که در خارج از کشور در حال تحصیل یا کسب و کار در حوزه علم و فناوری هستند طبیعتاً به دلیل دوری از ایران با محیط علم و فناوری ایران کمتر آشنا هستند. تبلیغاتی که علیه ایران در خارج از کشور انجام می‌شود یک نگرانی را در دل ایرانیان خارج از کشور ایجاد می‌کند که ما در فاز نخست سعی کردیم اعتماد ایرانیان را جلب کنیم و در فاز دوم نیز سعی کردیم موانع و مشکلات را برطرف کنیم. به عنوان مثال بسیاری از ایرانیان خارج از کشور مشکل سربازی دارند؛ ما با همکاری ستاد کل نیروهای مسلح که در جلسه دیروز، نماینده‌ آن حضور داشت مشکل سربازی را به نحو بسیار خوبی حل کردیم؛ یعنی ایرانیانی که خارج از کشور هستند به راحتی می‌توانند به مجموعه‌های دانشگاهی و شرکت‌های دانش‌بنیان بیایند و در کنار این فعالیت‌های علمی مشکل سربازی خود را نیز حل کنند. قلعه‌نوی تصریح کرد: بخشی از حوزه علم و فناوری، دانشگاه‌ها است و ما با کمک وزارت علوم مکانیزمی ایجاد کردیم که خارج از ظرفیت جذب اساتید دانشگاه، بتوانیم یک ظرفیت آزادی را برای ایرانیان خارج از کشور که علاقه‌مند به حضور در دانشگاه‌های ایران و تدریس هستند، جلب کنیم و سهمیه‌ اضافه‌تری را برای آنها گرفته‌ایم. در حوزه پژوهشکده‌ها و پژوهشگاه‌ها و شرکت‌ها یا شرکت‌های دانش‌بنیان نیز به همین شکل است؛ یعنی سعی کردیم ظرفیت این حوزه را با حمایت‌های محدود مالی معاونت علمی، افزایش دهیم.