صفحه اول
مینو شکری زادگان- در آخرین گــزارش فائو «امنیت غذایــی و تغذیه در جهان » به عنوان زنگ خطری جدی برای بشــریت و رهبران جهانی به صدا درآمده است. این گزارش با اشاره به ده‌ها میلیون نفر که در پنج سال گذشته به تعداد افراد گرسنه و دچار سوءتغذیه مزمن افزوده شده است، نشان می‌دهد که شمار گرسنگان و افراد مبتال به سوءتغذیه و فقر مزمن غذایی در جهان کماکان در حال افزایش است و این روند با شرایط موجود به ویژه با ظهور عالمگیر کووید ۱۹ تسریع خواهد یافت. طبق این گزارش، جهان برای محو گرسنگی تا سال ۲۰۳۰ در مســیر پیشبینی شده و روند مطلوب حرکت نمی‌کند و علیرغم برخی پیشرفت‌ها، بیشتر شاخص‌ها در دستیابی به اهداف تغذیه‌ای جهانی ناامیدکننده اســت. نابرابری اقتصادی در سطح کلان و منطقه‌ا‌ی از یکســو و درگیری و منازعات رو به رشد جهانی همراه با تأثیرات تشدیدشونده پدیده تغییرات اقلیمی، از ســوی دیگر روند مبارزه با فقر و گرســنگی را با موانع جدی روبه‌رو می‌ساخت که پیگیری یا حل آن درگرو تغییرات بنیادی در نظم و اقتصاد سیاســی جهان بود. اما ظهور کرونا و شیوع عالمگیر آن با مکانیزم پیچیدهای وضعیت موجود گرسنگی را، که خود روند افزایشی داشت، با مشــکل مضاعف روبه‌رو و آن را به یک بحران ماندگار تبدیل خواهد کرد. امنیت غذایی بنا بر تعریف سازمان ملل، دسترسی همه مردم به غذای کافی در تمام اوقات برای داشتن یک جسم سالم می‌باشد و سه عنصر مهم آن؛ موجود بودن غذا، دسترسی به غذا و پایداری در دریافت غذا می‌باشند. موجود بودن غذا: شامل میزان مواد غذایی در مرزهای ملی از طریق تولید داخلی و واردات مواد غذایی می‌باشد. دسترسی به غذا: دسترسی فیزیکی و اقتصادی به منابع، جهت تأمین اقلام غذایی مورد نیاز جامعه .پایداری در دریافت غذا: ثبات و پایداری دریافت ارزش‌های غذایی مورد نیاز جامعه می‌باشد. امنیت غدایی زمانی تامین می‌شود که سرانه سبد غذایی خانواده به صورت صحیح انتخاب و تهیه شود، برای افراد خانواده کافی و به صورت صحیح طبخ شود تا عناصر و مواد غذایی سالم و صحیح به سلول ها و اندام‌های بدن برسد.برخی گزارش‌ها نشان می‌دهد جهان برای محو گرسنگی تا سال ۲۰۳۰ در مسیر پیش بینی شده و روند مطلوب حرکت نمی‌کند و بیشتر شاخص‌ها در دستیابی به اهداف تغذیه‌ای جهانی ناامیدکننده است. در این شرایط چه باید کرد و ایران در چه جایگاهی ایستاده است؟بسیاری از افراد آسیب پذیر از منظر امنیت غذایی خود درگیر تولید مواد غذایی یا سیستم‌های غذایی بوده‌اند که هم در تولید غذا و هم در معیشت، آنان را در معرض خطر قرار داده است که این افراد شامل موارد زیر هستند: به‌طور متوســط، زنان ۴۳ درصد نیروی کار کشــاورزی را در کشورهای درحال توسعه تشکیل می‌دهند و تخمین زده می‌شود که دوسوم از ۶۰۰میلیون فقرای جهان را دامداران تشــکیل می‌دهند.در کشــورهای کمتر توسعه‌یافته، زنان حدود ۷۹ درصد فعالیت و معیشت‌شان از بخش کشاورزی تأمین می‌شود. در جهان ۴۸ درصد فعالیت زنان مربوط به بخش کشاورزی است. از این رو، فعالیت‌های بخش کشاورزی که تحت تأثیر شیوع کووید ۱۹ بــا وقفه یا کاهش ظرفیت تولید به دلیل کاهش تقاضا و اختلال در زنجیره ارزش به‌دلایل مختلف مانند قرنطینه، منع حرکت، تردد و جابه‌جایی، ترس و واهمه از ابتلا به بیماری، افزایش قیمت نهاده‌ها و دستمزد و... حاصل می‌شود، معیشت و تأمین غذای زنان را با مشکل مواجه می‌کند. جوانان روستایی که اکثر آنها در فعالیت‌های اقتصاد غیررسمی مشغول بــه کار بوده و نیروی کار خانوادگــی را فراهم می‌آورند یا کارآفرینان خرد و خانگی هســتند، با شیوع ویروس و کاهش فعالیت‌های اقتصادی در معرض تهدید امنیت غذایی به دلیل کاهش درآمدها و برخی مواقع توقف فعالیت و تولید قرار می‌گیرند. کارگران فصلی که محصولات کشــاورزی را برداشت می‌کنند با قرنطینه و محدودیت حرکت و تردد و نگرانی در خصوص خطرات سرایت بیماری با مشکل درآمد و معیشت زندگی روبه‌رو خواهند شد. کارگرانی که در جمع‌آوری، فرآوری، بازاریابی و توزیع مواد غذایی ازجمله عمده‌فروشی و خرده‌فروشی فعالیت دارند، در معرض اختلال در امرارمعاش خود خواهند بود. فقرای روستایی که درآمد آنها به اقتصاد کشاورزی و مواد غذایی وابسته است، با محدودیت‌های دسترسی به مواد غذایی و خدمات بهداشتی اساسی روبه‌رو هستند. امنیت غذایی یکی از وجوه امنیت ملی است و تأمین امنیت ملی از اهداف حاکمیت های سیاسی می باشد. امنیت غذایی تنها با عرضه کافی مواد غذایی در سطح جامعه تحقق نمی یابد بلکه نیازمند توزیع مطلوب، دسترسی مناسب و توانایی اقتصادی خانوارها در تأمین کالاهای غذایی نیز می باشد. میانگین مصرف سرانه روزانه انرژی طی سال های ۸۷ الی ۹۷ در سطح خانوارهای شهری و روستایی ۲۷۳۰ کیلوکالری بوده که ۸۹ درصد از منابع گیاهی و ۱۱ درصد از منابع حیوانی تأمین شده است. سی درصد جامعه ایران از لحاظ دریافت انرژی دچار سوء تغذیه، بیست درصد در حد متعادل و پنجاه درصد دچار مصرف زیاد انرژی هستند.