تفکر انتقادی یا سواد رسانه ای

 خلیل رئوفیان مقدم-  به گفته دکتر یونس شکرخواه “سواد رسانه‌ای” (Media Literacy) در یک تعریف بسیار کلی عبارت است از یک نوع درک متکی بر مهارت که  براساس آن می‌توان انواع رسانه‌ها و انواع تولیدات آن‌ها را شناخت و از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد.
این درک به چه کاری می‌آید؟ به زبان  ساده، سواد رسانه‌ای مثل یک رژیم غذایی است که  هوشمندانه مراقب است که چه موادی مناسب هستند و چه موادی مضر؛ چه چیزی را باید مصرف کرد و چه چیزی را نه و یا این‌که میزان مصرف هر ماده بر چه مبنایی باید استوار باشد. سواد رسانه‌ای می‌تواند به مخاطبان رسانه‌ها بیاموزد که از حالت انفعالی و مصرفی خارج شده و به معادله متقابل و فعالانه‌ای وارد شوند که در نهایت به نفع خود آنان باشد. به دیگر سخن، سواد رسانه‌ای کمک می‌کند تا از سفره‌ی رسانه‌ها به گونه‌ای هوشمندانه و مفید بهره‌مند شویم.
حمید ضیایی پرور، سواد رسانه‌ای را مهارت و توانایی دریافت، تحلیل، آنالیز، نقد و انتشار محتوای رسانه اعم از تلویزیون، روزنامه، فضای مجازی و هر ابزار دیگر موجود معرفی کرد و ادامه داد: اگر فرد، گیرنده یا مخاطب توانایی تجریه تحلیل محتوای پیام رسانه‌ای را داشته باشد یعنی سواد رسانه‌ای دارد. هر پیامی را بطور دربست نپذیرد و راجع به آن نقد و کند وکاو داشته باشد.
سواد رسانه‌ای مجموعه چشم اندازهایی است که فرد برای استفاده از محتوا و پیام های رسانه ای به کار می گیرد. سواد رسانه ای یکی از انواع سواد هاست که بیشتر با سوادهای دیداری و تحلیلی و اینترنتی در ارتباط است. با ایجاد و گسترش رسانه‌های سمعی و بصری، این مفهوم به وجود آمد و با گسترش شبکه‌های اجتماعی، دارای مفاهیم و ابعاد گسترده‌تر و پیچیده‌تری شد.
سواد رسانه ای یک نوع درک متکی بر مهارت است که می‌توان براساس آن انواع رسانه‌ها را از یکدیگر تمیز داد، انواع تولیدات رسانه‌ای را از یکدیگر تفکیک و شناسایی کرد. همچنین سواد رسانه‌ای آمیزه‌ای از تکنیک‌های بهره‌وری مؤثر از رسانه‌ها و کسب بینش و درک برای تشخیص رسانه‌ها از یکدیگر است.
توانایی دسترسی، تحلیل، ارزیابی، و خلق پیام در شکل‌های گوناگون (چاپی، صوتی، فیلم/ویدیویی، اینترنتی، …) بر پایهٔ درک آگاهانه و انتقادی از ماهیت رسانه‌های جمعی، فنونی که از سوی تولیدکنندگان رسانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، و تأثیر این فنون بر فرد و جامعه. سواد رسانه‌ای به مثابه یک حوزه بین‌رشته‌ای، به واکنش لازم به محیط ارتباط الکترونیکی پیچیده، فراگیر، و دائم‌التغییر سده ۲۱ تبدیل شده‌است.همچنین واژه‌هایی همچون سوادمند رسانه ای ایجاد شده‌اند و بر این باور هستند که با‌سواد یا سوادمند، به شخصی گفته می‌شود که چند سواد را به صورت هم زمان دارد.
سواد رسانه ای می‌تواند به افراد جامعه کمک کند تا:
۱. چگونگی ایجاد پیام‌های رسانه‌ای را درک کنند.
۲. آنچه که رسانه‌ها می‌خواهند ما را به باور آن برسانند را تشخیص بدهند.
۳. تعصبات، اطلاعات غلط و دروغ‌های رسانه‌ای را تشخیص بدهند.
۴. قسمتی از داستان که کتمان می‌شود را کشف کنند.
۵. پیام‌های رسانه‌ای را براساس تجربیات خود، باورها و ارزش‌هایشان ارزیابی کنند.
۶. پیام‌های رسانه‌ای خود را طراحی، ایجاد و توزیع کنند.
در جامعه آموزش سواد رسانه‌ ای به رشد تفکر انتقادی و مشارکت فعال در فرهنگ رسانه‌ای کمک می‌کند. هدف آن، دادن آزادی بیشتر به افراد به وسیله‌ی قدرت دادن به آن‌ها برای دسترسی، تجزیه و تحلیل، ارزیابی و ایجاد رسانه است. همچنین محققان به این نتیجه دست یافته‌اند که آموزش سواد رسانه‌ ای یک ابزار برای مقابله با الکل، تنباکو و سایر مواد مخدر، همچنین اختلالات تغذیه‌ای، قلدری، خشونت، نژاد پرستی و تبعیض است. به طور کلی سواد رسانه‌ ای یکی از مهارت های مهم زندگی کردن است.در زندگی عمومی سواد رسانه‌ ای به درک چگونگی ایجاد فرهنگ توسط رسانه‌ها و انحصار رسانه‌ای کمک می‌کند.
ما باید تفکر انتقادی را درون خود و فرزندانمان نهادینه کنیم و این آموزش باید بسیار زیر پوستی انجام شود، بطور ساده تفکر انتقادی یعنی توانایی نه گفتن یعنی هر چیزی را به راحتی نپذیریم.

مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان محیط‌زیست:
طاعون نشخوارکنندگان برای انسان خطری ندارد
 مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه طاعون نشخوارکنندگان کوچک برای انسان خطری ندارد، گفت: دستورالعمل های کنترل این بیماری تدوین و ابلاغ شده است.
شهاب الدین منتظمی در پی انتشار اخباری درباره شیوع بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در برخی مناطق ضمن تکذیب ادعاها درباره واگیردار بودن این بیماری و خطر سرایت آن به انسان، افزود: دستورالعملی برای کنترل شیوع این بیماری تدوین و ابلاغ شده است.
وی ادامه داد: به دنبال دریافت گزارش‌هایی مبنی بر تلفات جمعیت قوچ، میش و کل و بز در استان‌های مازندران، البرز و خراسان شمالی هماهنگی‌هایی انجام شد و از همکاران درخواست شد برای نمونه برداری و ارسال لاشه های درگیر با این بیماری به سازمان دامپزشکی و آزمایشگاه‌های مربوطه اقدامات لازم را انجام دهند.
وی خاطرنشان کرد: در گزارش های دریافتی از سوی دامپزشکی به بحث بیماری طاعون اشاره شده بود از این رو همکاران ما در سازمان حفاظت محیط زیست بلافاصله اقدامات اولیه جهت کنترل این بیماری را به عمل آوردند.
منتظمی ادامه داد: اجرای دستورالعمل های صادره از سوی سازمان دامپزشکی جهت کنترل و اقدامات اولیه به سرعت صورت گرفت همچنین این دستورالعمل برای اجرا به سایر ادارات کل استان های کشور ابلاغ شد.
وی درباره دیگر اقدامات فوری جهت کنترل این بیماری گفت: افزایش گشت زنی در مناطق اعلام شده برای کنترل و احیانا پیدا شدن لاشه ها با مشخصات گفته شده در دستور کار قرار گرفت، به همکاران اعلام شد که در صورت پیدا شدن هرگونه لاشه ضمن جمع آوری آن طبق اقدامات ابلاغی دستور العمل مراتب پیشگیری را مبذول دارند زیرا یکی از عوامل مهم انتشار این بیماری رها بودن لاشه ها در طبیعت است.
وی ضمن تأکید مجدد بر رعایت دستورالعمل‌ها درباره سایر اقدامات به عمل آمده در این زمینه گفت: از دیگر اقدامات به عمل آمده می توان به بحث ضد عفونی کردن آبشخورها و محل تلاقی عبور و مرور گله دام های اهلی اشاره کرد.
مدیرکل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش خاطرنشان کرد: اگر چه سازمان دامپزشکی همچون سال های گذشته واکسیناسیون دام های اهلی را در دستور کار خود قرار داده اما متاسفانه یکی از اصلی ترین دلایل درگیر شدن جمعیت حیات وحش، ورود دام و گله های اهلی به مناطق حفاظت شده سازمان محیط زیست و گذر از این مناطق بوده که با توجه به شرایط خشکسالی، کمبود آب و همچنین استفاده مشترک حیات وحش و دام اهلی از آبشخورهای مشترک و احتمال سرایت و گسترش این بیماری وجود دارد.
وی ضمن تاکید مجدد بر این که این بیماری واگیردار نیست و خطر ویژه ای برای انسان ندارد، گفت: رعایت دستورالعمل ‌ها، کنترل و مراقبت‌ها را حتما باید در دستور کار قرار داد، همچنین اگر تلفاتی مشاهده شد حتما به سازمان دامپزشکی استان مربوطه اطلاع رسانی شود. از مردم نیز درخواست می کنم در صورت مشاهده لاشه یا تلفات حیوانی حتما با ادارات محیط زیست مستقر در هر استان و یا پل ارتباطی سازمان حفاظت محیط زیست با شماره ۱۵۴۰ اطلاع رسانی کنند.

رئیس فراکسیون زنان مجلس شورای اسلامی تاکید کرد:
ضرورت استفاده از زنان پلیس و بسیجی
 در امنیت زنان و کودکان
 تهران - ایرنا - رئیس فراکسیون زنان در مجلس شورای اسلامی گفت: باید از نقش زنان بویژه بسیج جامعه زنان و زنان پلیس به صورت داوطلبانه و بسیجی در حوزه امنیت زنان و کودکان استفاده شود.
زهره الهیان روز گذشته در دومین همایش بانوان فرهنگیار افزود: زنان در فرهنگ سازی نقش بی بدیلی دارند انها در حوزه امنیت اجتماعی نقش ویژه ای داشته و پلیس زنان نیز در این عرصه ایفای نقش می کنند.
وی تاکید کرد: باید از نقش بانوان بویژه بسیج جامعه زنان و پلیس در حوزه امنیت زنان و کودکان استفاده کرد، هر چند طرح هایی در این زمینه در مجلس شورای اسلامی در دشگستور کار قرار دارد.
الهیان افزود: هر جا حضور مردمی در امور جاری کشور دیده شده موفق بوده ایم. سازمان های مردمی بسیاری داریم که آمادگی دارند در حوزه سلامت و امنیت به کمک بیایند، هر چند فراکسیون های مردم نهاد در مجلس در این زمینه فعال شده اند؛ در این راستا می توانیم ظرفیت سازمان مردم نهاد در حوزه زنان را به کمک بیاوریم و لازم است تا در این مسیر به آموزش بانوان که راس و محور خانواده هستند، کمک شود تا در مسیر سلامت اجتماعی گام برداریم.