کائنات گزارش می‌دهد؛ سرنوشت نامعلوم مجوزهای شبکه خانگی

  بنیامین صادقی- کرونا و تعطیلی‌های پی‌پی از یک طرف و ترس مردم از طرف دیگر باعث شد در ماه‌ها گذشته سینماها از رونق بیافتند و مردم به وی‌اودی‌ها و اکران‌های آنلاین گرایش پیدا کنند. همین موضوع باعث شد که تولیدکنندگان نیز به سمت تولیدات شبکه خانگی روی بیاورند، اگرچه اکران‌ آنلاین فیلم‌ها نشان داد که خیلی هم نمی‌توان روی آن حساب کرد. به هرحال هجوم تولیدکنندگان به سمت شبکه خانگی باعث شد که اواخر خردادماه امسال بهمن حبشی - مدیرکل دفتر نظارت بر تولید فیلم سازمان سینمایی - اعلام کند، صدور مجوز تولید سریال‌های نمایش خانگی تا اطلاع ثانوی متوقف شده است. او دلیل این امر را افزایش تولیدات و مقابله با پدیده سریال‌سوزی عنوان کرده و گفته بود: «تعداد مجوزهای صادره و سریال‌های در حال تولید و آماده توزیع برای نمایش خانگی بیشتر از نیاز و ظرفیت بازار است و تا نمایش چند سریال آماده توزیع و ایجاد تعادل میان زنجیره صدور مجوز تا توزیع، لازم است چند ماهی از صدور مجوز جدید خودداری شود.»
این تصمیم که برخی گمانه‌زنی‌ها آن را بی‌ارتباط با اختلاف نظر میان وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما بر سر آثار شبکه نمایش خانگی نمی‌دانست، بویژه در بحبوحه تعطیلی‌های کرونایی واکنش‌های مختلفی را در پی داشت و کانون کارگردانان خانه سینما از جمله صنف‌های سینمایی بود که با انتقاد از این کار، توقف صدور  مجوز در شبکه نمایش خانگی را مانع کسب و کار، محدود ساختن و توقف فعالیت سینماگران دانست، چرا که با تعطیلی سالن‌های سینما، عدم تمایل مردم به رفتن به سینما و رونق گرفتن سامانه‌های نمایش درخواستی، تقاضا برای ساخت سریال در شبکه نمایش خانگی که بخشی از بیکاری سینماگرها را نیز جبران می‌کرد، افزایش یافته بود.
توقف صدور مجوز برای آثار غیرسینمایی اگرچه هنوز هم وجود دارد،  اما در همین چند ماه ساخت چند سریال‌ جدید از جمله «مرداب» به کارگردانی شهرام شاه حسینی آغاز شده که طبق اعلام قبلی قرار است اولین فصل آن زمستان امسال از فیلیمو نمایش داده ‌شود.  با این حال سعید رجبی فروتن - معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی- در گفت‌وگویی با ایسنا درباره اینکه آیا توقف صدور مجوز ساخت برای سریال‌های نمایش خانگی که در دوره معاون گذشته (طباطبایی‌نژاد) اعلام شده بود، هنوز ادامه دارد و چه فکری برای مجوزهای جدید می‌شود؟ بیان کرد: آثاری که از قبل موافقت اصولی خود را اخذ کرده بودند، هرکدام که فیلمنامه‌های کامل خود را ارائه کنند، در شورای پروانه ساخت آثار غیرسینمایی بررسی می‌شوند که امیدواریم موفق به دریافت پروانه بشوند.
وی در پاسخ به اینکه اگر تهیه‌کننده‌ای درخواست جدیدی برای ساخت آثار غیرسینمایی ارائه کند، آیا امکان بررسی و صدور مجوز آن است؟ گفت: به دلیل شرایط حاکم بر سینما و تعطیلی‌های ناخواسته‌ای که به ناوگان سینمایی کشور تحمیل شده است، بسیاری از تهیه‌کننده‌ها و سرمایه‌گذاران تمایل زیادی برای تولید آثار غیر سینمایی از جمله سریال در شبکه نمایش خانگی نشان داده‌اند. در پاسخ به این تقاضاها که کم هم نیستند، در هفته‌های آینده تصمیم‌گیری خواهیم کرد و به اطلاع متقاضیان می‌رسانیم.
شاید یکی از قربانیان شناخته شده‌ی این عدم شفافیت و البته درگیری میان دو نهاد تصمیم‌گیرنده، عادل فردوسی‌پور بود. فردوسی‌پور قرار بود برنامه‌ای برای شبکه نمایش خانگی با نام «99» بسازد.
از مدت‌ها قبل درباره برنامه‌ای که عادل فردوسی‌پور قرار است بر روی بستر یکی از پلتفرم‌های اینترنتی عرضه کند، خبرهای مختلفی منتشر می‌شد تا اینکه یک روز خبری رسید که این برنامه از سازمان منتسب به صدا و سیما یعنی سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) مجوز نگرفته است.
پس از آن روابط عمومی این مجموعه در چند رشته توییت علت مجوز نگرفتن را اعلام کرد و در یکی از موارد اشاره شده گفت که «شرط طرح برنامه‌ها در شورای موافقت کلی انتشار، عدم وجود موانع حقوقی، قضایی و امنیتی است که در مورد برنامه «۹۹» که به درخواست فیلیمو و کافه بازار مطرح شده بود به دلیل عدم دریافت مکتوب استعلام مراجع مسئول، عملاً موضوع قابل طرح و بررسی توسط شورای مذکور نبود.»
در مقابل معاون نظارت و ارزشیابی سازمان سینمایی در متنی انتقادی که در تلگرام منتشر کرد، تاکید داشت که «قدر داشته‌هایمان را بدانیم تا غم رفتگان را تاب آوریم!»
سعید رجبی فروتن که شخصا به نظارتی فرادستگاهی بر شبکه نمایش خانگی اعتقاد دارد، در این متن به نوعی به بی‌اعتنایی به مجوز وزارت فر هنگ  ارشاد اسلامی هم اشاره کرده بود: «با کمال تعجب به‌رغم موافقت سازمان سینمایی یک سازمان وابسته به صداوسیما با تولید برنامه جدید عادل فردوسی‌پور بر بستر پلتفرم‌های اینترنتی موافقت نکرد!»
او نوشته بود: «حالا که توپ در زمین مراجع قضایی و امنیتی انداخته شده است، باید گفت: اولاً اگر موانعی وجود داشت عادل از سازمان سینمایی هم نمی‌توانست مجوز بگیرد مگر اینکه او در دو سه ماه گذشته خطایی کرده باشد و حکم محرومیت گرفته باشد! ثانیاً اگر ندادن مجوز به فردوسی پور فقط به آن خاطر است که هنوز نظر مراجع امنیتی دریافت نشده است، کافی بود گفته شود به محض دریافت پاسخ استعلام به عمل آمده تقاضای ایشان هم بررسی خواهد شد. تجربه حکمرانی و رعایت مصالح جامعه حکم می‌کند که برای افکار عمومی احترام قائل شویم و به گونه‌ای سخن بگوییم که سرمایه و اعتماد اجتماعی را بیش از این کاهش ندهیم. دوستان رسانه ملی! یادتان باشد عادل همکار شما و یک تهیه‌کننده خوشنام تلویزیونی است درباره یک غریبه صحبت نمی‌کنیم که اگر هم بود از نتیجه استعلام نه خلق‌الله بلکه فقط متقاضی باید باخبر شود.» گفتنی است، در حال حاضر 14 سریال و برنامه در شبکه نمایش خانگی به عنوان آثار غیرسینمایی در حال تولید و گذراندن مراحل پیش‌تولید نهایی هستند و برخی هم به پایان کار رسیده‌اند. از جمله این آثار می توان به «گیسو» به کارگردانی منوچهر هادی، «همرفیق» شهاب حسینی، «ملکه گدایان» حسین سهیلی‌زاده، «شب‌های مافیا» سعید ابوطالب، «شام ایرانی 3» سعید ابوطالب، «ماجراهای لالا» داود شرافتیان، «سیاوش» سروش محمدزاده، «دیو و ماه‌پیشونی» فرزاد اژدری و هومن اطیابی، «خوب، بد، جلف 3» پیمان قاسمخانی و محسن چگینی، «خسوف» مازیار میری، «خاتون» تینا پاکروان، «آهوی من مارال» مهرداد غفارزاده و «جیران» حسن فتحی  اشاره کرد.
همچنین هشت عنوان سریال هم موافقت اصولی دارند که طبق گفته‌ رجبی‌فروتن در صورت تکمیل فیلمنامه، صدور پروانه ساخت آن‌ها بررسی می‌شود. از کارگردان‌هایی که متقاضی مجوز شده‌اند، سیروس مقدم، رضا ایرانمنش، حامد محمدی، محمد جواد کاسه‌ساز، امیر  آشتیانی پور، رامبد جوان و پیمان قاسم‌خانی را می‌توان نام برد که برای دو مورد از این‌ها، پلتفرم فیلیمو به طور کامل سرمایه‌گذاری ساخت را برعهده دارد.