صفحه اول
بعد از کودتای ۲۸ مرداد، رژیم شاه که توانسته بود با كمك اربابان بر اریكه قدرت باز گردد، درصدد برآمد تا پایه های حكومت خود را تثبیت كند، اما غافل از اینكه مردم در اولین فرصت خشم و انزجار خویش را نشان خواهند داد. " آیزنهاور" طی نطقی در كنگره آمریكا، كودتای ۲۸ مرداد را چنین توصیف كرده بود:" پیروزی سیاسی امید بخشی نصیب قوای طرفدار تثبیت اوضاع و قوای آزادی شده است"! نیکسون معاون رئیس جمهور آمریکا در سال ۱۳۳۲، راهی ایران گردید تا نتیجه سرمایه گذاری بیست و یك میلیون دلاری"سیا" را كه در راه كودتا و سرنگونی دولت مصدق هزینه كرده بود، از نزدیك مشاهده كند. ملت ایران در حالت افسردگی به سر می برد و از نفاق و تفرقه ای که استبداد توانسته بود در میان ملت ایجاد کند، ناراحت بود. رهبری نهضت مقاومت، قصد رساندن صدای اعتراض مردم را به گوش جهانیان داشت و تلاش لندن و واشنگتن را كه می خواستند با مشروع جلوه دادن رژیم كودتا، امتیازات مورد نظر خود را در محیط آرام به دست آورند، خنثی كند. اجرای این برنامه به عهده كمیته هماهنگی دانشگاه واگذار شد. دانشجویان دانشکده های حقوق و علوم سیاسی، علوم، دندانپزشکی، فنی، پزشكی و داروسازی در دانشكده های خود، تظاهرات پرشوری علیه رژیم كودتا برپا كردند. رژیم با تمام قوا متوجه دانشگاه شد. روز ۱۵ آذر تظاهرات به خارج از دانشگاه كشیده شد و مأموران انتظامی، در زد وخورد با دانشجویان، شماری را مجروح و گروهی را دستگیر و زندانی كردند. صبح روز ۱۶ آذر ۱۳۳۲، گارد برای اولین بار وارد صحن دانشگاه شد تا فریاد مخالفان را در گلو خفه کند. در یکی از كلاسهای درس دانشكده فنی، چند تن از دانشجویان در اعتراض به حضور مأموران گارد، آنها را به مسخره می گیرند و مأموران گارد با حمله به دانشجویان بی پناه، سه تن از آنان را به شهادت می رسانند. فردای آن روز در جو خفقان و وحشت، نیكسون به دانشگاه تهران می آید و از دست قاتلان " دكترای حقوق " دریافت می كند. از آن سال همواره دانشجویان تا زمان پیروزی انقلاب، بهمناسبت شهادت این سه دانشجو علیه استكبار جهانی و استبداد رژیم پهلوی تجمع و حركت اعتراضی میكردند. مركز اسناد انقلاب اسلامی سندی از اداره سوم ساواك را منتشر كرده كه درباره ممانعت از برگزاری مراسم 16 آذر در سال 51 است. در این نامه آمده است: «درباره روز 16 آذر: روز مذكور مصادف با كشته شدن سه تن از دانشجویان دانشگاه تهران در سال 32 میباشد. همه ساله از طرف برخی از دانشجویان ناراحت در این روز فعالیتهای مضرهای صورت گرفته و اعلامیههایی در بزرگداشت آنان منتشر و شعارهایی نیز نوشته شده است. نظر به اینكه عناصر ماجراجو و ناراحت، خصوصاً دانشجویان مراكز عالی آموزش در این روز دست به فعالیتهایی مضره خواهند زد خواهشمند است دستور فرمایید ضمن مراقبتهای لازم از افراد مشكوك نسبت به شناسایی عناصر محرك و همچنین افرادی كه در این زمینه فعالیت دارند، اقدامات لازم و همه جانبه معمول و نتایج حاصله را در این اسرع وقت به این اداره كل اعلام نمایند. 14/9/51» 16 آذر هرسال در تقویم ایران به یاد این سه دانشجوی شهید و سایر دانشجویانی كه برای آزادی و استكبارستیزی جان خود را از دست دادند، گرامی داشته میشود.