گسترش فنـاوری اطلاعات و ارتباطات

 هادی هوشمند- ﺗﻮﺳﻌﻪ عمده ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت در دو دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﺤﻘﻘﺎن را ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی اﻗﺘﺼﺎدی آن به‌ویژه در اﻓﺰاﯾﺶﺑﻬﺮه‌وری، ارﺗﻘﺎی رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی و ﮐﺎﻫﺶ ﻓﻘﺮ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﮐﺮده اﺳﺖ. بیشتر ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم‌ﺷﺪه در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ حاکی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻓﻨﺎوری اﻃﻼﻋﺎت و ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﻋﺎمل ﮐﻠﯿﺪی در ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدی و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﺸﻮرﻫﺎﺳﺖ؛ زﯾﺮا آثار ﻣﺜﺒﺘﯽ ﺑﺮ رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی، ﺑﻬﺮه‌وری و اﺷﺘﻐﺎل دارد.
ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎی ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ، اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺑﯿﻦاﻟﻤﻠﻠﯽ ﻣﺨﺎﺑﺮات، سازمان همکاری‌ اقتصادی و توسعه و ﺑﺎﻧﮏ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﺳﺘﺪﻻل ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ ﮐﻪ فناوری اطلاعات و ارتباطات ﻣﺤﺮک ﮐﻠﯿﺪی ﺑﺮای ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﯾﺪار اﺳﺖ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم‌ﺷﺪه ﻣﺠﻤﻊ ﺟﻬﺎﻧﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اﻓﺰاﯾﺶ 10درﺻﺪی دﯾﺠﯿﺘﺎﻟﯽ ﺷﺪن هر ﮐﺸﻮر ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ 75/0درﺻﺪی ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ داﺧﻠﯽ ﺳﺮاﻧﻪ و ﮐﺎﻫﺶ 02/1درﺻﺪی ﻧﺮخ ﺑﯿﮑﺎری ﻣﯽ‌ﺷﻮد.
یکی از حوزه های فعالیت های بشر در جهت توسعه، حوزه فناوری اطلاعات می باشد. هدف فعالیت ها در این حوزه کشف حقایق و شناخت قانون مندی ها و روابط حاکم بر پدیده هاست. انسان با تفکر در مورد واقعیت های موجود که به صورت اطلاعات در اختیار دارد و بررسی و پردازش آنها، حقایق جدید را کشف و برپایه آن تجربه می کند، با بررسی نتایج تجربه و تعمیق شناخت، مدلی اجرائی را طراحی و به اجرا در می آورد.
فناوری های نوظهور مانند هوش مصنوعی و بلاک‌چین تأثیر عمیقی بر اقتصاد جهانی دارند. این فنـاوری‌ها نه تنها شکل کسب‌وکارها را تغییر داده‌اند، بلکه آینده اقتصادی را نیز شکل می‌دهند. بررسی تأثیر فناوری‌ها می‌تواند راهبردهای مناسبی برای مواجهه با چالش‌های جدید ارائه دهد.
با وجود نقش پررنگ فناوری در زندگی روزمره، برخی ناظران در مورد تأثیر واقعی آن بر اقتصاد جهانی تردید دارند. مطالعات نشان داده است که شرکت‌های دارای فناوری بالا سودآوری بیشتری دارند، اما تأثیر آن بر معیارهای کلان اقتصادی مثل GDP کم بوده است.
در دهه‌های اخیر، تأثیر فنـاوری بر رشد اقتصادی بیش از گذشته اهمیت یافته است. نمونه‌هایی از این تأثیرات شامل تجارت الکترونیک است که رقابت‌پذیری کسب‌وکارهای کوچک را افزایش داده است. همچنین، پیشرفت‌های فناورانه احتمالاً در آینده تأثیر بیشتری بر اقتصاد خواهند داشت.
فـناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) موتور محرک توسعه اقتصادی و اجتماعی محسوب می‌شود. رشد و توسعه ICT می‌تواند فرصت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری جدیدی ایجاد کرده و سطح رفاه عمومی را افزایش دهد. بنابراین، سیاست‌گذاران باید با درک عمیق‌تر این تغییرات، سیاست‌های مناسبی تدوین کنند.
تحقیقات نشان می‌دهد که فناوری اطلاعات و ارتباطات نقش کلیدی در کاهش فقر و افزایش بهره‌وری اقتصادی دارد. مطالعات بین‌المللی حاکی از آن است که دیجیتالی شدن می‌تواند تولید ناخالص داخلی سرانه را افزایش دهد و نرخ بیکاری را کاهش دهد.
فـناوری اطلاعات، به‌ویژه اینترنت، شرایط جدیدی برای تعامل میان تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان، فروشندگان و مشتریان ایجاد کرده است. در این فضا، تمامی عوامل اقتصادی می‌توانند به‌راحتی اطلاعات، خدمات، محصولات و پول را به‌صورت آنلاین مبادله کنند.
اینترنت مفهوم «اشتغال پیوسته» را معرفی کرده است، جایی که افراد می‌توانند با استفاده از رایانه و اینترنت، کارهای خود را انجام داده و نتایج را به کارفرما یا مشتریان ارائه دهند. همچنین، پرداخت‌ها و دریافت دستمزدها از طریق حساب‌های اینترنتی و کارت‌های اعتباری صورت می‌گیرد. این تعاملات تحت عنوان تجارت الکترونیک قابل بررسی است.
تجارت الکترونیک به‌عنوان یک کاربرد ویژه فـناوری اطلاعات، در کشورهای پیشرفته حجم وسیعی از تعاملات بازرگانی را به‌صورت الکترونیکی انجام می‌دهد. بنابراین، کشورهای در حال توسعه با استفاده از این استراتژی می‌توانند مراحل توسعه اقتصادی را سریع‌تر طی کنند.
گسترش فنـاوری اطلاعات و ارتباطات در این کشورها دسترسی به فناوری‌های مدرن را برای همه آحاد جامعه فراهم می‌آورد. این امر نه تنها موجب افزایش عرضه سرمایه انسانی می‌شود، بلکه به رشد و توسعه اقتصادی نیز کمک می‌کند و در نهایت منجر به گسترش صادرات تولیدات و خدمات فناوری می‌شود.