سیاست
انتخابات این دوره شوراها که قرار است ۱۱ اردیبهشت ماه ۱۴۰۵ هم‌زمان با انتخابات میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری برگزار شود، واجد دو ویژگی جدید است که یکی از آن‌ها برگزاری انتخابات به صورت الکترونیکی و دیگری تناسبی شدن انتخابات در تهران است. شوراهای شهر و روستا نماد مردم‌سالاری و توسعه سیاسی هستند جواد امام دبیرکل حزب مجمع ایثارگران و سخنگوی جبهه اصلاحات در پاسخ به پرسشی درباره چرایی شکل‌گیری شوراهای شهر و روستا و اهمیت جایگاه این نهاد در ساختار حکمرانی ایران گفت: شوراهای اسلامی شهر و روستا به عنوان نماد مردم‌سالاری و توسعه سیاسی، یکی از مولفه‌های مهم حکمرانی مطلوب و اولین سطح مشارکت‌دهی مردم در تصمیم سازی‌ها به شمار می‌آید که به عنوان نهادی مدنی، فصل هفتم قانون اساسی را به خود اختصاص داده است. نهادی مردمی که حکمرانی محلی را هم‌راستا با حکمرانی ملی محقق و خواست و اراده آحاد جامعه را در تصمیم گیری‌ها و سیاست‌گذاری ها برای اداره امور شهرها و روستاها با ابزار قانون گذاری و نظارت، جاری و ساری می‌کند. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران در ادامه افزود: با این تفاسیر، انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا که برگزاری اولین دوره آن از دستاوردهای ارزشمند دولت اصلاحات می‌باشد، در نگاه حامیان جمهوریت و توسعه ایران از جمله جریان اصلاحات اهمیتی دوچندان دارد. اما متاسفانه در سال‌های اخیر حوزه اختیارات این نهاد محدود شده‌است. آن‌چه که مسلم است شوراهای شهر باید بر کلیه خدمات شهری نظارت و مدیریت داشته باشند اما حتی درباره مسائل مربوط به انتخاب شهردار نیز از جایگاه مورد انتظار دور شده‌اند و قدرت انتخاب شهردار نیز از آن‌ها گرفته شده است. در راستای تقویت جایگاه شوراها باید قانون اصلاح شود سخنگوی جبهه اصلاحات با انتقاد از عمکرد شورای فعلی شهر تهران اظهار کرد: در ششمین دوره شورای شهر تهران حتی شاهدیم که این شورا بر عملکرد شهرداری که خودش انتخاب کرده هم نظارت ندارد. بنابراین به نظر می‌رسد آزادی عملی که شوراها باید داشته باشند از آن‌ها سلب شده است. برون رفت از این وضعیت نیازمند اصلاح قانون است تا جایگاه شوراها تقویت شود. با این حال در سال‌های اخیر متاسفانه افرادی به عنوان شهردار به شوراهای شهر تحمیل شده‌اند که از صلاحیت‌های لازم علمی و تخصصی برخوردار نیستند. علاوه بر این خدمات شهری باید به صورت یکپارچه تحت مدیریت شورای شهر قرار گیرند. وی با تاکید بر ضرورت فراهم کردن زمینه‌های مشارکت در کنار تغییر روش انتخابات تصریح کرد: با وجود تمام چالش‌هایی که ذکر شد اما به هر حال در آستانه هفتمین دوره انتخابات شوراها با دو اتفاق جدید مواجه هستیم که باید آن‌ها را به فال نیک گرفت که یکی از آن‌ها انتخابات تناسبی و دیگری الکترونیکی شدن انتخابات است؛ اما مهم‌تر از این موارد اصل مشارکت است. حضور مردم در انتخابات و تشویق چهره‌های شاخص سیاسی برای مشارکت در انتخابات نیازمند تغییر جدی در رویکردها است. فراهم شدن زمینه‌های مشارکت مقدم بر اصل تناسبی شدن انتخابات است جواد امام در ادامه با بیان این‌که انتخاب نهادهای نظارتی از سوی مجلس انجام می‌شود پس باید دایره اختیارات این نهادها به صورت شفاف مشخص شود، تصریح کرد: اگر قرار باشد با رد صلاحیت‌های سلیقه‌ای مانند انتخابات گذشته مواجه باشیم شاهد مشارکت بالا نخواهیم بود. بنابراین فراهم شدن زمینه‌های مشارکت مردم حتی مقدم بر اصل تناسبی شدن انتخابات است. علاوه بر این الکترونیکی شدن انتخابات نیز می‌تواند شائبه‌هایی که تاکنون در انتخابات سنتی وجود داشت را برطرف کند. سخنگوی جبهه اصلاحات با اشاره به اهمیت برگزاری انتخابات ۱۴۰۵ شوراهای تهران به شکل تناسبی گفت: در این دوره، انتخابات تناسبی فقط محدود به تهران است و اگر این شیوه موفقیت‌آمیز باشد برای دوره‌های بعد در سایر شهرهای بالای ۵۰۰ هزار نفر نیز اجرا خواهد شد. اهمیت انتخابات تناسبی در این است که لیست‌های سیاسی به نسبت فعالیت خود می‌تواند در انتخابات مشارکت داشته باشند و به همان نسبتی که مورد اقبال مردم قرار می‌گیرد در شورا هم نماینده خواهند داشت. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران با هشدار درباره توابع عدم مشارکت مردم در انتخابات شوراها تصریح کرد: اگر مشارکت مردمی در شهری با ابرچالش‌های تهران شکل نگیرد و برای افراد شایسته و متخصص فرصت حضور در شورا فراهم نشود، روز به روز شاهد چالش‌های جدی‌تری در این شهر خواهیم بود. نمی‌شود مدیر شهر برخلاف رای شورا و صرفا بر اساس نظر جریان سیاسی متبوعش عمل کند. جواد امام در ارزیابی عملکرد شوراها در ادوار گذشته و علت برخی نواقص در عملکرد آن‌ها از جمله پرداختن به مسائل سیاسی و دور شدن از وظایف اصلی این نهاد گفت: شوراها به طور کلی روندی موفق داشتند و یک گام مثبت برای مشارکت مردم در امر حکمرانی هستند. البته بعضا شاهد تخلفات در برخی شوراها هستیم که به نسبت کارگزاران سایر دستگاه‌ها باز هم نقاط مثبت بیشتری داشتند. اما همانطور که پیشتر گفتم قوانین و اختیارات شوراها نیازمند یک بازنگری جدی است. اعضای شورا متناسب با نیازها انتخاب شوند و دخالت‌های سیاسی محدود شود وی با تاکید بر ضرورت تخصصی شدن جایگاه شوراها برای پیشگیری از کشیده شدن این نهاد به ورطه سیاسی کاری‌ها و تخلفات گفت: اعضای شورا باید متناسب با نیازهای شهری انتخاب شوند و دخالت‌های سیاسی در این نهاد محدود شود. در واقع امور شهر باید به مردم و نمایندگان آن‌ها در شوراها واگذار شود. اگر به چنین وضعیتی برسیم شاهد کاهش تخلفات و افزایش کارآمدی شوراها خواهیم بود. البته هر مجموعه‌ای نیازمند یک نظارت مستمر نیز هست و امیدواریم نهادهای ذیربط نقش نظارتی خود را در این زمینه افزایش داده و از دخالت‌ها بکاهند. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران در پاسخ به پرسشی درباره میزان و چگونگی تاثیر انتخابات تناسبی بر افزایش مشارکت اظهار کرد: انتخابات تناسبی برای احزاب و جریان‌های سیاسی حائز اهمیت است اما مردم نیازمند تغییر رویکردها و برگزاری انتخابات رقابتی هستند که مفهوم انتخاب در آن مستتر باشد. البته اگر بنا باشد چهره‌هایی که محکومیتی ندارند و به لحاظ قانونی واجد شرایط حضور در عرصه انتخابات هستند از نگاه سلایق سیاسی و اصطلاحا خودی و غیرخودی مورد ارزیابی قرار گیرند، برگزاری انتخابات به شکل تناسبی تاثیر بالایی در میزان مشارکت مردم نخواهد داشت. سخنگوی جبهه اصلاحات در ارزیابی نحوه مواجهه احزاب و میزان آمادگی آن‌ها برای انتخابات تناسبی گفت: احزاب اگر احساس کنند کاندیداهای توانمندی که برای انتخابات معرفی می‌کنند مورد کم‌مهری قرار نخواهند گرفت و همچنین با فراهم شدن زمینه‌های اولیه برای مشارکت مردم، حتما از برگزاری انتخابات به این شکل استقبال کرده و آمادگی لازم برای مشارکت در آن را فراهم می‌کنند. در انتخابات تناسبی شاهد حذف یا پیروزی کامل یک لیست نخواهیم بود جواد امام در پاسخ به پرسشی درباره چگونگی ایجاد عدالت سیاسی برای احزاب گوناگون در انتخابات تناسبی تصریح کرد: هرچند در انتخابات تناسبی شاهد حذف یا پیروزی کامل یک لیست نخواهیم بود اما این تغییر رویه به تنهایی کفایت نمی‌کند. زیرا در برخی انتخابات به علت فقدان چهره‌های شناخته شده سیاسی به سراغ چهره‌های دسته دوم و سوم رفتیم و فرصت مشارکت علاوه بر احزاب از مردم نیز گرفته شد. دبیرکل حزب مجمع ایثارگران در توضیح ساز و کار نظارت احزاب بر منتخبین شورا اظهار کرد: احزاب باید از هم اکنون بتوانند برای پیشبرد برنامه خود، چهره‌های مناسب را شناسایی و به مردم معرفی کنند. به این ترتیب در صورت پیروزی این افراد می‌توانند پاسخگوی عملکرد آن‌ها باشند وعلاوه بر نظارت‌های حاکمیتی، نظارت‌های حزبی را هم نسبت به نمایندگان خود در شوراها اعمال کنند. در انتخابات تناسبی باید برنامه‌ها باید مقدم بر لیست‌ها باشد وی با بیان این‌که متاسفانه تاکنون جایگاهی برای احزاب در انتخابات تعریف نشده است، گفت: احزاب، اشخاص و جریان‌های تاثیرگذار در ایام انتخابات صرفا در جایگاه حامی قرار دارند. لیست‌هایی که در انتخابات ارائه می‌شود نیز مبتنی بر مدیران و افراد کارآزموده نیست بلکه احزاب در بزنگاه‌ها صرفا افرادی را معرفی و حمایت می‌کنند که لیست‌ها ارائه شده از سوی آن‌ها مبتنی بر برنامه نیستند. درصورتی که اگر قرار است انتخابات به صورت تناسبی برگزار شود باید برنامه‌ها مقدم بر لیست‌ها باشند، در واقع برنامه‌ها به رقابت گذاشته شوند. جواد امام در ادامه افزود: اگر قرار است برنامه‌ای پیروز شود باید افراد متناسب با آن برنامه معرفی شوند، احزاب باید چهره‌هایی را معرفی کنند که واجد شرایط علمی و تجربی باشد. اگر هر کدام از این موارد لحاظ نشود، به صرف شعار و تغییر شکل انتخابات، تغییری ایجاد نخواهد شد. باید در شورای شهر تهران شرایطی فراهم شود که نگاه افراد به جای رشد سیاسی و رسیدن به پله‌های بالاتر، رضایت شهروندان و ارائه خدمات لازم به آن‌ها باشد. انتخابات و صندوق رای در کانون پروژه اصلاح‌طلبی قرار دارد سخنگوی جبهه اصلاحات در پاسخ به پرسشی درباره برنامه این جبهه برای هفتمین دوره انتخابات شوراهای شهر و روستا گفت: حضور جبهه اصلاحات منوط به فراهم شدن شرایط برگزاری انتخاباتی رقابتی، آزاد، موثر و منصفانه است که در پی آن امکان معرفی کاندیداهای اصلی این جریان میسر باشد. طبیعی است که در صورت تحقق این امر، مشارکت حداکثری و تلاش برای حضور گسترده مردم در پای صندوق‌های رای، راهبرد اصلی این جبهه خواهد بود. طبعا به رغم این‌که انتخابات و صندوق رای در کانون پروژه اصلاح‌طلبی قرار دارد، مشارکت جبهه اصلاحات ایران در انتخاباتی تهی از معنا، غیرمنصفانه و غیرموثر، مغایر اصول راهبردی و اندیشه اصلاح‌طلبی است. جواد امام در ادامه افزود: جبهه اصلاحات ایران تصمیم مجلس شورای اسلامی در تصویب قانون برگزاری انتخابات تناسبی برای نهاد شوراهای شهر و روستا و اهتمام دولت چهاردهم در عملیاتی کردن آن در شهر تهران و همچنین تصمیم دولت و نهادهای ذیربط در برگزاری الکترونیکی انتخابات در سراسر کشور را گامی مطلوب و رو به جلو می داند و از آن استقبال می‌کند. سخنگوی جبهه اصلاحات در پایان گفت: مشارکت حداکثری و آزادانه همه جریانات فکری در انتخابات به عنوان یک مطالبه عمومی و مورد تاکید این جبهه، مستلزم فراهم کردن زمینه حضور همه نخبگان، مدیران و کارشناسان مدیریت شهری به عنوان نمایندگان طیف‌ها و جریانات مختلف سیاسی و اجتماعی به دور از نگاه‌های حذفی و تنگ‌نظرانه از سوی نهادهای نظارتی و مجریان برگزاری انتخابات است که باید در فرآیند تایید صلاحیت کاندیداها مورد توجه جدی قرار گیرد.