سفیر کره جنوبی درباره «رستم»
و تمدن شرق ایران چه گفت؟
سفیر جمهوری کره جنوبی در ایران گفت: رستم، اسطوره شاهنامه و یکی از بزرگ‌ترین حماسه‌های ادبیات جهان و ستون فرهنگی ماندگار در میراث ایرانی است.
کیم‌جون پیو، در سفر به سیستان و بلوچستان و بازدید از موزه منطقه‌ای جنوب شرق در یادداشتی نوشت: «وقتی وارد موزه بزرگ زاهدان شدم، اولین چیزی که توجه مرا جلب کرد مجسمه چشمگیر رستم در لابی اصلی بود. قامت پرقدرت و حضور نمادین او به نظر می‌رسید که روح و هویت فرهنگی سیستان و بلوچستان را در خود جمع کرده باشد. در طول بازدید با آثار زیادی مرتبط با رستم و شاهنامه مواجه شدم و به وضوح درک کردم که مردم این منطقه رستم را نه فقط به عنوان یک قهرمان اسطوره‌ای بلکه به عنوان نماد هویت و غرور محلی می‌دانند.
در همان شب در یک مکان تاریخی دیگر فرصت ویژه‌ای داشتم تا توضیحات مفصلی از یک مورخ محلی درباره هفت خان رستم بشنوم. اگر آنچه در موزه مشاهده کردم، نقطه شروع درک من از رستم بود روایت شیرین مورخ به من این فرصت را داد این حماسه دلنشین را در سطح عمیق تری درک کنم او نه تنها نبردهای رستم، بلکه درس‌های اخلاقی، چالش‌های انسانی و معانی نمادین پشت هر خان را به زیبایی توضیح داد. بازتاب او درباره فضایل رستم - شجاعت، خرد صبر و مسئولیت‌پذیری و اینکه چگونه این خصایص ارزشمند همچنان در شخصیت مردم محلی طنین انداز هستند بسیار تأثیرگذار بود.
این به من یادآوری کرد که رستم صرفاً یک شخصیت اسطوره‌ای نیست بلکه یک ستون فرهنگی ماندگار در میراث ایرانی است.
پس از عبور از بخشی که روح شاهنامه و رستم در آن جاری بود به بخش شهر سوخته در موزه رسیدیم که یکی دیگر از نکات برجسته بازدید من شد.
اگرچه می‌دانستم شهر سوخته در سال ۲۰۱۴ به عنوان میراث جهانی یونسکو ثبت شده است. دیدن مجموعه‌ای از آثار واقعی به جای مانده، درک روشنی به من داد که این سکونت‌گاه باستانی صرفاً یک مکان محلی نبوده بلکه واقعاً مرکز تمدن اولیه بشر و تبادل فرهنگی از راه دور بوده است.
متوجه شدم شهر سوخته مرکز اصلی تمدن هلمند بین سال‌های ۳۲۰۰ تا ۱۸۰۰ پیش از میلاد رونق داشت و شبکه‌ای فعال با تمدن‌های بین النهرین سند و آسیای میانه داشت.
آثار نمایش داده شده در موزه نشان می‌دهد که شرق باستانی ایران، تمدنی مستقل و پیچیده داشته است چیزی که اغلب تحت‌الشعاع فرهنگ‌های شناخته شده ایلام یا شوش در غرب ایران قرار گرفته است.
در ادامه یادداشت سفیر کره جنوبی آمده است: «لحظه‌ای که شخصاً بسیار برایم به یادماندنی بود دیدن یک سنگ آسیاب باستانی در موزه بود. شباهت آن با سنگ آسیاب‌های سنتی کره‌ای مرا شگفت‌زده کرد.
در زبان کره‌ای به دسته سنگ آسیاب «ائوچئوگونی» می‌گویند و از این اصطلاح اصطلاح آشنای «ائوچئوگونی» اوپدا (بدون ائوچئوگونی) به معنای «سردرگم یا سرگردان بودن» گرفته شده است، مانند سنگ آسیابی بدون دسته دیدن همان ابزار در ایران باستان یادآور این بود که دو کشور ما هرچند دور از هم از دیرباز ابزارها، شیوه ها و روش‌های زندگی مشابهی داشته‌اند و این تجربه عمیق و غیر منتظره بسیار تأثیرگذار بود.
بازدید من از موزه بزرگ زاهدان صرفاً گشت‌وگذاری در میان آثار باستانی نبود بلکه مواجهه با حافظه زنده تمدن‌های کهن هویت مردم سیستان و بلوچستان و سنت‌های پایدار روایی ایران بود.
روح پهلوانی و قهرمانانه رستم، خلاقیت و مهارت‌های فنی شهر سوخته و شباهت‌های فرهنگی بین ایران و کره همگی تجربیات ارزشمند و غنی برای من بودند.
امیدوارم جمهوری کره و جمهوری اسلامی ایران همکاری و درک متقابل خود در حوزه فرهنگ و تاریخ را بیش از پیش گسترش دهند.
مطمئنم که موزه منطقه‌ای جنوب شرق ایران (موزه بزرگ زاهدان) همچنان به عنوان یک پل فرهنگی ارزشمند و معنادار در این مسیر باقی خواهد ماند. بار دیگر از مهمان‌نوازی گرم و تجربه فراموش نشدنی که برایم رقم زدید، صمیمانه قدردانی می‌کنم.»
شبِ «دانشنامۀ اسلامیکا»
در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی
نهصدودهمین شب از سلسلۀ شب‌های مجلّۀ بخارا با همکاری مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی و مؤسّسۀ مطالعات اسماعیلی لندن، به «دانشنامۀ اسلامیکا» اختصاص یافته است که یک‌شنبه، دوم آذر ١۴٠۴، ساعت سۀ بعدازظهر در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی برگزار می‌شود.
جلد هشتم از مجموعۀ ۱۶جلدی دانشنامۀ «اسلامیکا» (Encyclopaedia Islamica) به سرویراستاری فرهاد دفتری و مرحوم ویلفرد مادلونگ در ۱۱۸۰ صفحه از سوی انتشارات بریل، بهار امسال منتشر شد. اثری که نسخۀ انگلیسی و مختصر دائرﺓالمعارف بزرگ اسلامی به سرویراستاری کاظم موسوی بجنوردی است که جلد بیست‌وششم آن، اخیراً در تهران به طبع رسید. از ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن توجّه ویژه به اسلام شیعی و میراث غنی و متنوّع آن و نیز ایران فرهنگی است، که آن را مکمّل دائرﺓالمعارفهای دیگر به زبان‌های غربی می‌کند، ازجمله دائرﺓالمعارف اسلام چاپ انتشارات بریل با بیش از یک‌قرن سابقه و با نگاه اهل سنّت به اسلام. اسلامیکا علاوه‌بر ارائۀ مدخل‌هایی دربارۀ موضوعات و شخصیّت‌های مهم در اسلام به‌طور عام، این امکان را به خوانندۀ غربی می‌دهد تا اسلام شیعی و ایران فرهنگی را نیز به‌نحو خاص بشناسد.
جلد هشتم اسلامیکا که نتیجۀ همکاری مرکز دائرﺓالمعارف بزرگ اسلامی و مؤسّسۀ مطالعات اسماعیلی است، با مدخل «حبیب عجمی» (Ḥabīb al-ʿAjamī) آغاز می‌شود و با مدخل «حویزی، عبدعلی» (al-Ḥuwayzī) پایان می‌یابد و شامل مقالاتی دربارۀ امام حسن مجتبی (ع)، امام حسین (ع)، امام حسن عسکری (ع)، و شخصیت‌های شیعی ازجمله علی بن حسین (علی‌اکبر)، حبیب بن مظاهر، و علّامۀ حلّی است. در میان مشاهیر ایران فرهنگی در این جلد، مدخل حافظ می‌درخشد. از بزرگان صوفیّه، مقالاتی دربارۀ حسن بصری، هجویری، خواجه عبدالله انصاری و حلّاج آمده است و هم‌چنین شامل مقالات مهمی دربارۀ آیین حج، علم حدیث، نهاد حوزۀ علمیّه و مفهوم حقیقت است. در نهصدودهمین شب از سلسلۀ شب‌های بخارا، کاظم موسوی بجنوردی، یونس کرامتی و علی دهباشی به ایراد سخن می‌پردازند، پیام تصویری فرهاد دفتری، احمد پاکتچی و رضا شاه‌کاظمی به نمایش درخواهد آمد، یادداشتی از ایرج افشار قرائت می‌شود و جلد هشتم دانشنامۀ اسلامیکا رونمایی خواهد شد. شبِ «دانشنامۀ اسلامیکا»، یک‌شنبه، دوم آذر ١۴٠۴، ساعت سۀ بعدازظهر در تالار امیرالمؤمنینِ مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی به‌نشانیِ میدان شهید باهنر (نیاوران)، خیابان شهید پورابتهاج (کاشانک)، نرسیده به سه‌راه آجودانیه، شمارۀ ٢١٠ برپا می‌شود.