زنگ کارآفرینی

 مهستی قیامتی- کارآفرینی به‌عنوان موتور محرکه اقتصادی، نقشی حیاتی در ایجاد اشتغال‌زایی، بهبود معیشت و رشد اقتصادی دارد. در کشورهای در حال توسعه، که با چالش‌های اقتصادی متعدد روبه‌رو هستند، تقویت فضای کارآفرینی می‌تواند به‌عنوان یک راهکار مؤثر در جهت کاهش بیکاری و افزایش رفاه اجتماعی مطرح شود. از دهه ۷۰ شمسی با اجرای سیاست‌های تعدیل اقتصادی و خصوصی‌سازی، ایران مفهوم کارآفرینی را به شکل جدی‌تری نسبت به قبل تجربه کرد. رشد واحدهای صنعتی خصوصی و آموزش‌های اقتصادی و مدیریتی همگی بر مفهوم کارآفرینی به عنوان یک رشته علمی تاکید می‌کردند. اکنون بعد از گذشت ۳ دهه، چالش های کارآفرینی در ایران موضوع بیشتر محافل علمی است. تحریم‌های بین‌المللی که در اواسط دهه ۸۰ علیه ایران وضع شد، به یکی از مهمترین موانع و چالش های کسب و کار و کارآفرینی در ایران تبدیل شده است.
نوسانات ارزی یکی از مهمترین موانع کارآفرینی در ایران است. تغییرات سریع نرخ ارز بر واردات مواد اولیه، صادرات و سودآوری کسب‌وکارها تأثیر منفی می‌گذارد. همچنین دسترسی محدود به منابع مالی و سرمایه‌گذاری، نرخ بالای سود بانکی و محدودیت‌های اعتباری از موانع اصلی شروع یا گسترش کسب‌وکارها هستند. تورم بالا به عنوان یکی دیگر از فاکتورهای اقتصادی از جمله چالش های راه ‌اندازی کسب و کار جدید است که هزینه‌های تولید و عملیات را افزایش داده و سودآوری را کاهش می‌دهد.
یکی از چالش‌های اساسی کارآفرینی در ایران آشنا نبودن بخش خصوصی با روش‌های تأمین مالی نوآورانه است، بسیاری از سرمایه‌گذاران در ایران به‌دلیل آگاهی نداشتن ترجیح می‌دهند که منابع مالی خود را در بازارهایی همچون مسکن یا ارز سرمایه‌گذاری کنند، به همین علت دولت باید در این زمینه آگاهی‌رسانی کند و بسترهایی را برای جذب سرمایه به سمت استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا فراهم آورد، کشورهایی همچون ایالات متحده و اروپا از سرمایه‌گذاران خطرپذیر (Venture Capitalists) برای حمایت از این کسب‌وکارها استفاده می‌کنند که این رویکرد باید در ایران نیز تقویت شود.
کارآفرینی بانوان در ایران نیاز به حمایت ویژه دارد، دولت باید فضای کسب‌وکار را برای بانوان تسهیل کند و آن‌ها را به سمت توسعه کسب‌وکارهای خود سوق دهد، اگرچه در دانشگاه‌ها بانوان به‌طور قابل توجهی حضور دارند و تعداد زیادی از فارغ‌التحصیلان زن در رشته‌های مختلف هستند، اما هنوز در سطح استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوپا شاهد کمبود حضور بانوان هستیم، حال برای افزایش مشارکت زنان در این حوزه نیاز به ایجاد بسترهای حمایتی و آموزشی ویژه برای آن‌ها داریم.
کارآفرینان می‌توانند نقشی حیاتی در پیشبرد اقتصاد کشور ایفا کنند، بسیاری از کشورهای پیشرفته همچون مالزی وزارت کار خود را به وزارت کارآفرینی تبدیل کرده‌اند تا بر توسعه کسب‌وکارهای کوچک و متوسط تمرکز کنند، این رویکرد می‌تواند به ایجاد اشتغال و افزایش تولید ناخالص داخلی کمک کند، در ایران نیز باید روی این مدل‌ها تمرکز کنیم و به کارآفرینان جوان کمک کنیم تا توانمندی‌های خود را به شکل مؤثری به‌کار گیرند.
نمایشگاه‌ها و بازارچه‌های محلی می‌توانند نقش مهمی در توسعه کارآفرینی ایفا کنند، بسیاری از دانشجویان و کارآفرینان جوان ایده‌های خلاقانه‌ای دارند، که نیاز به بسترهای مناسب برای عرضه و فروش دارند، دولت می‌تواند با برگزاری نمایشگاه‌های استانی و بین‌المللی به این کارآفرینان کمک کند تا محصولات خود را به بازار عرضه کنند، این بازارچه‌ها می‌توانند به‌عنوان پل ارتباطی بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان عمل کنند و در نتیجه موجب رشد کسب‌وکارهای نوپا شوند.
برای رسیدن به اهداف کارآفرینی و توسعه اقتصادی پایدار لازم است که دولت، دانشگاه‌ها و بخش خصوصی همکاری بیشتری داشته باشند، در بسیاری از اسناد بالادستی کشور اهمیت کارآفرینی به‌طور ویژه‌ای مطرح شده است، اما در عمل این مفاهیم به‌طور کامل اجرایی نمی‌شوند، برای رفع این مشکل باید سیستم‌های اجرایی و دانشگاهی کشور را به‌طور هماهنگ با یکدیگر در راستای تقویت محیط کارآفرینی و نوآوری قرار داد.