صفحه اول
نجم الدین تولایی- حملات به دولت چهاردهم در شرایطی این روزها شدت گرفته که فضای پساجنگ ۱۲روزه ضرورت انسجام ملی را بیش از گذشته ضروری کرده است. گرچه دولت پزشکیان در سال نخست با مشکلات و بحرانهای گوناگون مواجه بوده و موفقیت کامل هنوز محقق نشده است، اما بارقههای امید و چشماندازهای تازهای نیز شکل گرفته که نمیتوان آنها را نادیده گرفت. این چشماندازها دقیقاً همان نقطهای است که تندروها از آن احساس خطر میکنند و همین موضوع موجب شدت گرفتن حملات علیه رئیسجمهور شده است. پس از آن که مسعود پزشکیان، در اظهارنظر اخیر خود به مشکلاتی از جمله ناترازی های آب، برق، مشکل خشکسالی و مشکلات سیاست خارجی اشاره کرد، موجی از هجمه و حملات علیه وی شکل گرفت. یکی از جدیدترین حملات از سوی حمید رسایی نماینده مردم تهران از جبهه پایداری مطرح شده که پزشکیان را به بنی صدر تشبیه کرده است.حمید رسایی در شبکه اجتماعی «ایکس» نوشت: «میگویند طرح موضوع عدم کفایت سیاسی پزشکیان وسط دو جنگ، خلاف مصلحت است! میگویم جلسه عدم کفایت سیاسی بنیصدر وسط جنگ بود. میگویند ثبات نظام و همراهی مردم چه میشود؟ میگویم روز استیضاح بنیصدر، نه نظام، ثبات و قدرت امروز و نه مردم، فهم و بصیرت امروز را داشتند.قطعا شرایط امروز، بهتر از آنروز است. میگویند پزشکیان مثل بنیصدر که خائن نیست. میگویم بله ولی به وظایفش جاهل است و توانش به اندازه این جایگاه نیست و سوگمندانه، نتیجه گفتار و تصمیمات جاهل و خائن هم یک چیز است: خسارت!» تجربه ناموفق و بحرانساز سیاست یکدستسازی، بحران کارآمدی و مشروعیت و بهتَبَع آن، منازعه و ستیهندگی را بر عرصه عمومی، سیاست داخلی و خارجی تحمیل کرد؛ بهگونهای که شکاف ملت و حاکمیت، به گواه میزان مشارکت در انتخابات ماقبل ریاستجمهوری چهاردهم، در بیشترین درجه خود در تاریخ جمهوری اسلامی قرار گرفت. اما گفتمانی که امروز همراه با التزام عملی دکتر پزشکیان با آن مطرح شده، یعنی بازگشت به عدالت در همه ابعاد و حکمرانی براساس وفاق ملی و عشق به مردم، میتواند افقگشا باشد و باید به زبان و برنامه اجرایی ترجمه شود. وفاق یکی از هشت مؤلفه حکمرانی خوب است و بحث جدیدی به شمار نمیرود. این بحث مدتهاست در جهان در موضوع حکمرانی خوب مورد بحث قرار گرفته است. «مشارکت، حاکمیت قانون، شفافیت، پاسخگویی، حقوق برابر، اثربخشی و کارآیی، مسئولیتپذیری و وفاق» مؤلفههایی هستند که صاحبنظران حوزه علوم سیاسی و حکمرانی، بهعنوان لازمههای حکمرانی خوب برشمردهاند. گفتمان دکتر پزشکیان که در این انتخابات منشأ تحول شد، چه بود؟ یعنی چه کار کرد؟ گفتمان دکتر پزشکیان یک گفتمان سادهای بود؛ دو سه عنوان داشت. یکی اینکه دعوا نکنیم. دوم اینکه کار کارشناسی مبنای کارها باشد و سوم اینکه عدالت را در جامعه داشته باشیم. البته چیزهای دیگری هم مطرح کرد که جسته و گریخته بود اما وفاق درباره آن سه مورد، امکانپذیرتر است. بیشک، نبود پزشکیان در رأس قوۀ مجریه، فضای سیاسی کشور را به گونهای متفاوت رقم میزد. در سالهای پیش از دولت چهاردهم، سیاستهای محدودکنندۀ گسترده در آزادیهای مدنی و فشارهای اقتصادی، نارضایتی عمومی را افزایش داده بود. در چنین وضعیتی، غیاب مدیری مانند پزشکیان که با رویکردی معتدل و تلاش برای همگرایی میان جناحهای مختلف، قدم در عرصه گذاشت، میتوانست به تداوم یا حتی تشدید وضعیت کنونی بیانجامد. رویکردهای تندروانه و انقباضی در سیاست داخلی، ممکن بود به افزایش سرکوب فعالان اجتماعی و سیاسی و محدودیت بیشتر آزادی بیان منجر شود. این روند نهتنها به تقویت گفتمان بیاعتمادی در جامعه میانجامید، بلکه بستر لازم برای تنشهای گستردهتر اجتماعی را فراهم میکرد. بهویژه در شرایطی که بحرانهای اقتصادی همچنان بر زندگی روزمرۀ مردم سایه انداختهاند، نبود ظرفیت و ارادهای برای تعامل سازنده با جامعه مدنی، میتوانست مشکلات را دوچندان کند.