کائنات از صفر تا صد اجلاس آلاسکا گزارش می دهد؛
هیاهوی بسیار برای هیچ
کاظم هندی زاده- دیدار پر سرو صدای سران آمریکا و روسیه در شهر انکوریج، مرکز ایالت آلاسکا برگزار شد و طرفین بر سازنده و مفید بودن آن پافشاری کردند. با این حال به نظر می رسد که هدف اصلی رئیس جمهوری آمریکا در جلب موافقت همتای روس خود با برقراری آتش بس در جنگ با اوکراین محقق نشده و در تلاش است تا با فرار از مسئولیت این شکست، توپ را در زمین اوکراین بیاندازد.
جکی هاینریش، خبرنگار فاکس نیوز گفت: فضای حاکم بر سالن دیدار ترامپ و پوتین اصلاً مطلوب نبود و به‌نظر نمی‌رسید این دیدار نتیجه مثبتی داشته باشد. پوتین بدون مقدمه صحبت‌های خود را آغاز کرد، کنار ترامپ عکس گرفت و سپس صحنه را ترک کرد؛ طوری که گویی همه چیز مطابق خواست او پیش رفته است.
معاون رئیس شورای امنیت فدراسیون روسیه در خصوص دیدار پوتین و ترامپ در آلاسکا گفت که این دیدار ثابت کرد که مذاکرات بدون پیش‌شرط و همزمان با ادامه «عملیات ویژه نظامی» امکان‌پذیر است.
نشست آلاسکا؛ ناکام در دیپلماسی، پیروز در تبلیغات
دیدار «دونالد ترامپ» و «ولادیمیر پوتین» رهبران آمریکا و روسیه در آلاسکا که با تشریفات کم‌سابقه و بازتاب گسترده رسانه‌ای همراه بود، اگرچه به‌عنوان نمادی از گفت‌وگوی قدرت‌های بزرگ توجه افکار عمومی را جلب کرد، اما در عرصه دیپلماسی و حل بحران اوکراین دستاورد ملموسی نداشت و بیش از هر چیز به فرصتی برای نمایش تبلیغاتی و در بهترین شرایط پیش نمایشی برای دیدارهای جدی آتی بدل شد.
نشست رئیسان جمهوری روسیه و ایالات متحده در انکوریج آلاسکا، که با استقبال پرزرق‌وبرق شامل پهن کردن فرش قرمز، پرواز بمب‌افکن‌های استراتژیک و عبور کاروان تشریفاتی ویژه برگزار شد، بار دیگر تقابل منافع و نمایش قدرت را به صحنه سیاست آورد و ترامپ به شکلی گرم و صمیمی از پوتین در سردترین نقطه از خاک کشورش استقبال کرد که این دیدار نخستین گفت‌وگوی مستقیم دو طرف، پس از چند سال تنش و تشدید درگیری در اوکراین به شمار می‌رفت.
با این حال، فراتر از ظاهر پرشکوه، نتیجه نشست چیزی جز تاکید مجدد بر اختلافات قدیمی نبود؛ هرچند ترامپ آن را «بسیار سازنده» توصیف کرد و پوتین نیز از «گفت‌وگویی مفید» سخن گفت، اما هیچ توافقی در خصوص آتش‌بس یا پایان جنگ اوکراین حاصل نشد. موضوعی که تحلیلگران و رسانه‌های جهان آن را نتیجه و نشانه‌ای آشکار از ناکامی دیپلماتیک نشست آلاسکا ارزیابی کردند.
از دیدگاه ناظران، پوتین در این دیدار تلاش کرد بار دیگر سه محور اصلی سیاست کرملین یعنی تضمین امنیت مناطق اشغالی، مخالفت با عضویت اوکراین در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) و اتحادیه اروپا، و لزوم تغییر در ساختار قدرت کی‌یف را مطرح کند و در مقابل، ترامپ هرچند از لحن آشتی‌جویانه استفاده می‌کرد، اما تاکید داشت که «هیچ توافقی تا زمانی که همه‌چیز نهایی نشود، امضا نخواهد شد»؛ نکته مهمی که از فقدان اجماع و عمق اختلافات حکایت داشت.
در سطح تبلیغاتی اما، دست برتر با پوتین بود چراکه تصاویر او در کنار رئیس‌جمهوری آمریکا، سوار بر خودروی ویژه ریاست‌جمهوری این کشور و در میان تشریفات بی‌سابقه، در رسانه‌های جهان بازتاب گسترده یافت و فرصتی برای نمایش جایگاه بین‌المللی روسیه فراهم کرد. بسیاری از تحلیلگران غربی یادآوری کردند که مسکو حتی بدون توافق، توانست امتیاز بزرگی در عرصه افکار عمومی جهان به دست آورد.
در این بین حتی انتخاب نمادها نیز حاشیه‌ساز و حامل پیام سیاسی بود؛ از جمله سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، که با پیراهنی منقش به حروف اختصاری اتحاد جماهیر شوروی (CCCP) در آلاسکا ظاهر شد؛ حرکتی که بسیاری از ناظران آن را نوعی یادآوری نمادین از گذشته ابرقدرتی مسکو و تلاشی برای القای استمرار آن در فضای کنونی تعبیر کردند.
ترامپ نیز کوشید این دیدار را آغاز راهی تازه معرفی کند و از پیشرفت‌های مهم سخن گفت، اما فقدان شفافیت درباره جزئیات گفتوگو و واگذاری ابتکار عمل رسانه‌ای به همتای روسی، باعث شد که دستاوردهای آمریکا در برابر نمایش قدرت کرملین کمرنگ و کمرنگ‌تر جلوه کند.
دعوت پوتین از ترامپ برای برگزاری نشست بعدی در مسکو نیز در همین چارچوب قابل ارزیابی است؛ گامی که بیش از آنکه حامل پیام سیاسی روشن باشد، به اعتقاد تحلیلگران به عنوان نماد اعتمادبه‌نفس روسیه و استمرار ابتکار عمل در سطح افکار عمومی تفسیر شده است.
آما برایند نهایی این دیدار برای کشورهای ناظر بر آن به ویژه مناطقی از جهان که درگیر تنش و درگیری هستند، دو نکته مهم است؛ نخست آنکه بحران اوکراین همچنان در مسیر حل و فصل، پیشرفت عملی ندارد و گفت‌وگوی قدرت‌های بزرگ بدون پایبندی به حقوق بین‌الملل، ره به جایی نمی‌برد و دوم آنکه بهره‌گیری تبلیغاتی از چنین رویدادهایی نشان می‌دهد که در جهان امروز، جنگ روایت‌ها به اندازه عرصه نظامی و دیپلماتیک اهمیت یافته است.
بی‌تردید، نشست آلاسکا بیش از آنکه به صلح و امنیت جهانی یاری رساند، به صحنه‌ای برای نمایش سیاسی دو بازیگر بزرگ بدل شد؛ صحنه‌ای که در آن دیپلماسی به حاشیه رفت و تبلیغات دست بالا را به دست گرفت و در بهترین حالت به پیش نمایشی برای دیدارهای جدی آتی بدل شد.
نتیجه دیدار ترامپ و پوتین؛ سخنانی امیدوارانه اما بدون نتیجه در آلاسکا
پشت سر روسای‌جمهوری آمریکا و روسیه در محل کنفرانس خبری روز جمعه در آلاسکا به زبان انگلیسی نوشته شده بود: «در جستجوی صلح.» اما حدود سه ساعت گفتوگو میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین بدون توافقی برای برقراری صلح بین روسیه و اوکراین به پایان رسید.
نتیجه جلسه دونالد ترامپ و پوتین هنوز کاملاً مشخص نیست، اما حرف‌های امیدوارانه زیادی رد و بدل شد.
به گزارش بی بی سی؛ پوتین درباره احترام و سازندگی صحبت کرد و ترامپ گفت که بحث‌ها بسیار سازنده بوده‌اند.
اما هیچ‌کدام از روسای جمهور اشاره‌ای به دستیابی به موفقیت اساسی در مورد مسئله کلیدی آتش‌بس، چه برسد به یک توافق صلح گسترده‌تر، نکردند.
این دو نفر با توجه به استانداردهای ترامپ، یک رویداد کوتاه غیرمعمول را به پایان رساندند و به هیچ سوالی از خبرنگاران پاسخ ندادند.
اما نشانه‌هایی از جلسه دوم وجود دارد، ترامپ گفت: «خیلی زود با شما صحبت خواهیم کرد و احتمالاً خیلی زود دوباره شما را خواهیم دید».
این باعث شد پوتین به انگلیسی «دفعه بعد در مسکو» را پاسخ دهد.
دونالد ترامپ پاسخ داد: «این جلسه جالبی است.»
او افزود که «این باعث می‌شود او خیلی مورد انتقاد قرار گیرد».
هر دو طرف این را یک موفقیت توصیف خواهند کرد.
با این حال برای اوکراین، عدم قطعیت در مورد آینده این جنگ همچنان پابرجاست.
سفیر سابق آمریکا در ناتو: ترامپ هیچ دستاوردی از این دیدار نداشت
داگلاس لوت، سفیر سابق آمریکا در ناتو در مصاحبه با بی‌بی‌سی گفت که ترامپ هیچ دستاوردی از نشست با همتای روسی خود به دست نیاورده است.
لوت می‌گوید: «پوتین با پایان انزوای بین‌المللی از این نشست خارج می‌شود.»
«او در کنار رئیس‌جمهور آمریکا به عنوان یک مرد قدرتمند در صحنه بزرگ دیده می‌شود».
به گفته سفیر سابق آمریکا در ناتو پوتین توانست «استقبال گرم، فرش قرمز، سوار شدن بر ماشین ترامپ، ایستادن در مقابل تابلویی که روی آن نوشته شده بود «به دنبال صلح» که به هیچ وجه آن چیزی نیست که ولادیمیر پوتین به دنبال آن است» را به دست آورد.
لوت ادامه می‌دهد: «در عوض، ترامپ چه چیزی به دست آورد؟ هیچ... ما دستاورد بسیار کمی داشتیم.»
«ما به توافق صلح در اوکراین نزدیک‌تر نشده‌ایم، در واقع، ممکن است از ابتدای روز از توافق دورتر باشیم.»
کرملین می‌گوید مذاکرات انکوریج «بسیار مثبت» بوده است
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، دیدار بین ترامپ و پوتین را «بسیار مثبت» توصیف کرد.
به گزارش خبرگزاری روسی ریانووستی، پسکوف در توضیح اینکه چرا دو رهبر پس از مذاکرات تصمیم گرفتند به سوالات خبرنگاران پاسخ ندهند، گفت که هر دو «اظهارات جامعی» بیان کردند، بنابراین نیازی به این کار نبود.
پسکوف می‌افزاید که گفتگوی دو رئیس جمهور به آنها اجازه می‌دهد تا «با اطمینان خاطر با هم» در مسیر یافتن گزینه‌هایی برای حل و فصل صلح به پیش بروند.
جای خالی «صلح»
پشت سر روسای‌جمهوری آمریکا و روسیه در محل کنفرانس خبری روز جمعه در آلاسکا به زبان انگلیسی نوشته شده بود: «در جستجوی صلح.»
اما حدود سه ساعت گفتوگو میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین بدون توافقی برای برقراری صلح بین روسیه و اوکراین به پایان رسید.
در کنفرانس خبری که از سوی هر دو رئیس‌جمهوری «سازنده» خوانده شد، به یک نکنه مهم اشاره نشد و آن وضعیت سرزمین‌های اشغال شده اوکراین در صورت امضای توافق صلح بود؛ موضوعی که در روزهای گذشته به مهم‌ترین نگرانی متحدان غربی آمریکا در اروپا تبدیل شده بود.
ترامپ قبلا گفته بود که این موضوع باید بین مسکو و کی‌اف حل و فصل شود و او تنها برای پیش‌بردن مذاکرات صلح زمینه چینی می‌کند.
پوتین هم در کنفرانس خبری با آقای ترامپ تلویحا شرط کشورش برای صلح در اوکراین را این گونه عنوان کرد: «در نظر گرفته شدن نگرانی‌های مشروع روسیه و بازگرداندن موازنه امنیتی در اروپا.»
ترامپ در ظاهر نشست آلاسکا را با رضایت ترک کرد.
حال باید دید که آیا نتیجه مذاکرات، روسیه و اوکراین را به نشستن پشت میز مذاکره ترغیب خواهد کرد یا نه؟
زلنسکی: پوتین در دیدار با ترامپ به سه هدف خود رسید
ولودیمیر زلنسکی در در واکنش به دیدار رئیس جمهور روسیه با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در نشست آلاسکا، گفت که ولادیمیر پوتین با سه هدف مشخص در این دیدار شرکت کرد و متأسفانه به همه آنها دست یافت.
به گزارش نیوزویک، زلنسکی در گفت وگو با خبرنگاران در پاسخ به این پرسش که پوتین از دیدار با ترامپ چه چیزی را به دست خواهد آورد؟، گفت: پوتین فقط به یک عکس از دیدار با ترامپ نیاز داشت، همین تصویر برای او کافی بود تا از نظر سیاسی سود ببرد.
وی در ادامه با اشاره به اینکه پوتین از سوی دادگاه بین‌المللی کیفری به جنایات جنگی علیه اوکراین متهم شده است، افزود: بنابراین حضور رئیس جمهور روسیه در این نشست به خودی خود یک پیروزی شخصی برای او محسوب می‌شود.
زلنسکی همچنین تأکید کرد که پوتین به دنبال خروج از انزوا و کسب مشروعیت بین‌المللی بود و دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا این فرصت را برای او فراهم کرد.
رئیس جمهور اوکراین در ادامه با اشاره به تهدیدهای ترامپ درباره اعمال تحریم‌های شدید علیه روسیه و خریداران نفت این کشور، گفت: پوتین با این دیدار توانست اعمال تحریم‌ها را به تعویق بیندازد؛ تحریم‌هایی که بسیار جدی هستند و ما به شدت در انتظار اجرای آنها هستیم.
مذاکرات رو در روی دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین روسای جمهوری آمریکا و روسیه در پایگاه المندورف-ریچاردسون در شهر آنکوراج در ایالت آلاسکا عصر جمعه به وقت محلی (شرق آمریکا) آغاز شد؛ نشستی که می‌تواند نقطه عطفی در روابط آمریکا و روسیه باشد و مسیر تازه‌ای برای صلح یا تشدید منازعه اوکراین ترسیم کند.
با آغاز مذاکرات دوجانبه میان روسای جمهور آمریکا و روسیه در پایگاه نظامی آلاسکا، نگاه‌ها به آنکوراج دوخته شده است؛ جایی که ترامپ وعده پایان سریع جنگ اوکراین را داده و پوتین با برگه‌های پرنفوذ منطقه‌ای وارد گفت وگو شده است که می‌تواند سرنوشت ماه‌های آینده میدان نبرد را رقم بزند.
ترامپ و پوتین هر یک از هواپیماهای خود پیاده شدند و رئیس جمهور آمریکا روی فرش قرمز در باند فرودگاه آلاسکا از همتای روس خود در میان تدابیر شدید امنیتی استقبال کرد. جنگنده‌های آمریکایی پیش از نشستن هواپیماهای آنها بر فراز فرودگاه آلاسکا به پرواز درآمدند.
نخستین دیدار روسای جمهوری آمریکا و روسیه بر روی فرش قرمز باند فرودگاه آلاسکا صورت گرفت و آنها با یکدیگر دست دادند و سپس رهبران دو کشور در میان جنگنده‌های آمریکایی عکس یادگاری گرفتند.
گفت‌وگوها فراتر از جنگ اوکراین
فاطمه زارع‌پور در گزارشی نوشت: در میز مذاکرات صلح اوکراین صندلی ای برای ولودیمیر زلنسکی یا متحدان اروپایی اوکراین اختصاص نیافته است.
بر این اساس اگرچه گفته می‌شود آتش‌بس در دستور کار است؛ اما رسانه‌های جهانی در گزارش‌های اختصاصی خود از این رویداد می‌نویسند گفت‌وگوها میان ترامپ و پوتین به فراتر از مساله جنگ اوکراین کشیده خواهد شد.
به احتمال زیاد یکی از حوزه‌هایی که آمریکا و روسیه حرف‌های زیادی درباره آن دارند، عادی‌سازی روابط دیپلماتیک و تجاری از جمله لغو تحریم‌هاست.
دیگر موضوعات می‌تواند همکاری در قطب شمال، در زمینه انرژی یا مذاکرات هسته‌ای باشد. آخرین توافق محدودکننده دو زرادخانه بزرگ هسته‌ای جهان _پیمان نیو استارت_ فوریه آینده منقضی می‌شود.
اکسیوس با محور قرار دادن پوتین می‌نویسد: برای رهبر روسیه، این اجلاس بیش از یک آتش‌بس یا حل مساله اوکراین است. او اکنون به عنوان همتای سیاسی، نه یک مطرود جهانی، به ایالات متحده سفر می‌کند و فرصتی برای هدایت روابط ابرقدرت‌ها به مسیری مطلوب‌تر پیدا کرده است.
این سفر با تمام شیرینی که برای پوتین دارد، اما ماموریت سختی در پیش دارد؛ او باید با تمایل ترامپ به حصول نتیجه فوری مقابله کند.
کر گیلز، پژوهشگر ارشد در چتم هاوس، اندیشکده سیاست خارجی لندن در مصاحبه با ان‌بی‌سی نیوز گفت: «پوتین با دعوت شدن برای دیدار با ترامپ در خاک آمریکا، پیش از هر چیز پیروزی را که لازم داشته، به دست آورده است.»
دعوت رسمی دولت ترامپ پذیرش پوتین را در دیپلماسی بین‌المللی تسهیل می‌کند. گیلز با اشاره به حکم بازداشت صادرشده توسط دیوان کیفری بین‌المللی در مارس ۲۰۲۳ تاکید می کند: «در شرایطی که پوتین به عنوان جنایتکار جنگی تحت تعقیب بین‌المللی قرار دارد، به آسانی نمی‌تواند به کشورهای دیگر سفر کند.»
به عقیده تاتیانا استانوایا، پژوهشگر ارشد در بنیاد کارنگی روسیه-اوراسیا نیز توافق صلح هدف واقعی پوتین برای شرکت در نشست آلاسکا نیست؛ «هدف او کسب حمایت ترامپ در پیشبرد خواسته‌های روسیه است.» به عقیده استانوایا این دیدار یک «مانور تاکتیکی برای چرخاندن وضعیت به نفع خود» و آرام کردن خشم رو به افزایش کاخ سفید از تاخیر کرملین در آتش‌بس است.
نیویورک تایمز نیز با اشاره به مقامات اوکراینی می‌نویسد ولودیمیر زلنسکی که از مذاکرات آلاسکا درباره آینده کشور خودش کنار گذاشته شده، به نتیجه مشابهی رسیده. او به خبرنگاران گفت: «پوتین برنده این دیدار خواهد بود؛ عذر می‌خواهم ولی او فقط به دنبال عکس گرفتن است. او به عکسی از دیدار با رئیس‌جمهور ترامپ نیاز دارد.» از سوی دیگر پیشنهاد روسیه برای صلح هیچ شفاف نیست. اکونومیست با اشاره به تاریخچه مذاکرات صلح اوکراین می‌نویسد در ژوئیه، مذاکرات محرمانه بین مذاکره‌کنندگان اوکراینی و روسی پیشرفت قابل توجهی داشت و دو طرف را بیش از هر زمان دیگری همسو کرده بود.
در آن زمان‌ها بود که کاسه صبر ترامپ لبریز شد و پوتین را با تحریم‌های «فلج‌کننده» تهدید کرد. به عقیده اکونومیست به نظر می‌رسد این تصمیم ترامپ تحت تاثیر کیت کیلاگ، ژنرال بازنشسته آمریکایی گرفته شد.
اما جناح دیگری در کاخ سفید دیدگاه متفاوتی دارد؛ استیو ویتکاف، همکار دیرینه ترامپ که به عنوان فرستاده ویژه منصوب شد و در ۶ اوت بازدید اعلام‌نشده‌ای از مسکو داشت. به نظر می‌رسد ویتکاف پیشنهادهای کمتر قابل قبولی برای اوکراینی‌ها داشت.
پس از دیدار ویتکاف به نحوی، بحث درباره پذیرش کنترل روسیه بر قلمرو اشغالی به بحث درباره دادن قلمرو بیشتر به روسیه تغییر یافت؛ اگرچه پیشنهاد مبادله سرزمینی از سال گذشته وجود داشته، اما در آن زمان نیروهای اوکراینی در داخل منطقه کورسک روسیه حضور داشتند.
اوکراین از آن زمان تقریبا تمام کورسک را از دست داده و بدین ترتیب این پیشنهاد در حال حاضر برای طرف اوکراینی کاملا بی‌معنی شده است.
با پاسخ دادن به این سؤال که پوتین از شرکت در نشست آلاسکا چه دستاوردهایی می‌تواند داشته باشد، بخش دوم سوال مربوط به دونالد ترامپ است. رئیس‌جمهور آمریکا از میزبانی نشست آلاسکا چه می‌خواهد؟
یکی از وعده‌های مشهور ترامپ در کمپین ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ آسان خواندن پایان دادن به جنگ اوکراین بود و او ادعا کرد می‌تواند طی چند روز میان روسیه و اوکراین صلح برقرار کند.
خبرنگار ویژه آمریکای بی‌بی‌سی در این مورد نوشته است این وعده بر تلاش‌های رئیس‌جمهور آمریکا برای حل تعارض سایه افکنده، زیرا او از زمان بازگشت به کاخ سفید در ژانویه، بین ناامیدی از اوکراینی‌ها و روس‌ها نوسان داشته است.
در ابتدا او زلنسکی را در یک دیدار دراماتیک کاخ سفید در فوریه مورد انتقاد قرار داد و در ادامه آن کمک‌های نظامی و امنیتی به این کشور جنگ‌زده را به‌طور موقت تعلیق کرد. در ماه‌های اخیر دیدگاه ترامپ سمت‌وسوی کاملا متفاوتی به خود گرفته است.
طی این ماه‌ها او بیشتر از سرسختی پوتین و تمایلش به حمله به اهداف غیرنظامی انتقاد کرد و مجموعه‌ای از مهلت‌ها برای تحریم‌های جدید علیه روس‌ها و دیگر کشورهایی که با آنها تجارت می‌کنند، تعیین کرد.
جمعه گذشته تاریخ اتمام جدیدترین مهلت او بود و مانند همه قبلی‌ها، ترامپ در نهایت عقب‌نشینی کرد. حالا او میزبان رئیس‌جمهور روسیه در خاک آمریکا است و درباره «مبادله سرزمینی» صحبت می‌کند، که اوکراین می‌ترسد ممکن است شامل امتیازات ارضی در ازای صلح باشد.
طی هفته منتهی به این دیدار، بسیاری در اروپا از تصمیم ترامپ برای برگزاری اجلاس درباره اوکراین بدون حضور زلنسکی حیرت‌زده شده‌اند و رهبران قاره به رئیس‌جمهور آمریکا فشار آورده‌اند که بدون حضور اوکراین توافقی را امضا نکند.
البته ترامپ تلاش کرد تا به این نگرانی‌ها طی یک تماس ویدیویی با رهبران اروپایی، از جمله زلنسکی، در روز چهارشنبه جواب دهد و آنها را به آرامش دعوت کند. اروپایی‌ها گفتند که انتظار دارند هر طرح صلحی که ترامپ در نظر دارد، باید با آتش‌بس آغاز شود و بدون حضور اوکراین در میز مذاکره منعقد نشود.
نیویورک تایمز می‌نویسد در آستانه این دیدار متحدان اوکراین همچنان نگرانند که رئیس‌جمهور آمریکا بر مبادلات زمینی اصرار کند که پذیرش آن توسط زلنسکی دشوار است. چراکه در جدیدترین تغییر موضع ترامپ، او به عادت قدیمی خود بازگشته است و رئیس‌جمهور اوکراین را برای تهاجم روسیه سرزنش می‌کند.
واکنش رسانه‌های اوکراین به نشست آلاسکا: «شرم آور و بی‌معنا»
رسانه‌های اوکراین به شدت از نشست آلاسکا بین روسای جمهور آمریکا و روسیه انتقاد کرده و آن را شرم آور و بی‌معنا دانستند.
روزنامه کی‌یف ایندیپندنت در مقاله‌ای که روز شنبه منتشر کرد نوشت که این نشست ضعیف، بی‌معنا و شرم آور بوده است. این روزنامه اوکراینی در ادامه نوشت دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا به هشدارهای خود درباره پیامدهای جدی برای روسیه پایبند نبود و در ادامه خاطرنشان کرد که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از این نشست به نفع خود استفاده کرده است.
کی‌یف ایندیپندنت در سرمقاله خود همچنین ادامه داد، این اجلاس «چندش‌آور، شرم‌آور و در نهایت، بی‌فایده» بود.
این نشریه آنلاین اعلام کرد که ترامپ به هشدار خود در مورد «عواقب شدید» برای روسیه عمل نکرده است و به دستاوردهای پوتین از این اجلاس اشاره کرد.
در این گزارش همچنین ادعا شده است: «پوتین که دیگر یک مطرود بین‌المللی نیست، سرانجام توسط رهبر جهان آزاد پذیرفته و مورد احترام قرار گرفته است. رئیس جمهور قبلی آمریکا زمانی پوتین را "قاتل" خوانده بود اما ترامپ از او به عنوان یک "پادشاه" استقبال کرد.»
«کریستینا بردینسکیخ»، روزنامه‌نگار اوکراینی دیگر، امروز همین نظر را تکرار کرد و در پستی در فیس‌بوک نوشت: «صدها تعریف و تمجید از پوتین، فرش قرمزی برای او، جنگنده‌ها در آسمان برای ترساندن و در نهایت هیچ.» او افزود که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در دستیابی به آتش‌بس در این اجلاس «شکست خورده» است.
دیگر سیاستمداران و فعالان اوکراینی نیز اثربخشی این اجلاس را زیر سوال بردند.
یاروسلاو ژلزنیاک، عضو پارلمان اوکراین، در پستی در تلگرام در اوایل امروز نوشت: «به نظر می‌رسد شاهد یک پوچی باشکوه و زیبای آمریکایی دیگر بوده‌ایم...!»
یک فعال مدنی و نماینده سابق پارلمان اوکراین، از ترامپ به خاطر میزبانی از پوتین انتقاد کرد و گفت: «آمریکا داوطلبانه به صف طولانی کسانی پیوست که معتقد بودند می‌توان با جلاد دست داد، بدون اینکه دست‌ها به خون آلوده شوند.»
بولتون: پوتین در مذاکرات با ترامپ به وضوح پیروز شد
«پوتین از تحریم‌ها گریخت، با آتش‌بس مواجه نیست، زمان نشست بعدی مشخص نشده و رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، پیش از برگزاری این نشست خبری در جریان هیچ‌یک از این موارد قرار نگرفته است. این ماجرا هنوز تمام نشده، اما می‌توان گفت پوتین به بیشتر اهدافش رسید و ترامپ دستاورد چندانی نداشت.»
مشاور امنیت ملی پیشین رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به نتایج نشست امروز روسای‌جمهور آمریکا و روسیه در آلاسکا گفت که در این دیدار «ترامپ بازنده نبود، اما پوتین به وضوح پیروز شد. می‌توان گفت پوتین به بیشتر اهدافش رسید و ترامپ دستاورد چندانی نداشت.»
«جان بولتون» مشاور امنیت ملی پیشین کاخ سفید با اشاره به نشست اخیر «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه در آلاسکا تصریح کرد: «ترامپ چیزی به دست نیاورد جز برگزاری دیدارهای بیشتر، اما پوتین راه زیادی را برای بازسازی روابط پیموده که همواره معتقد بودم هدف اصلی اوست.»
بولتون در گفتوگو با شبکه آمریکایی «سی ان ان» افزود: «پوتین از تحریم‌ها گریخت، با آتش‌بس مواجه نیست، زمان نشست بعدی مشخص نشده و رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، پیش از برگزاری این نشست خبری در جریان هیچ‌یک از این موارد قرار نگرفته است. این ماجرا هنوز تمام نشده، اما می‌توان گفت پوتین به بیشتر اهدافش رسید و ترامپ دستاورد چندانی نداشت.»
آلاسکای روسی چگونه آمریکایی شد؟
در سال ۱۸۶۷، معامله‌ای در نیمه‌شب واشنگتن امضا شد که سرزمینی بزرگ‌تر از دو تگزاس را با قیمتی ناچیز به آمریکا سپرد. داستان آلاسکا، از اکتشافات پرماجرای روس‌ها تا کشف طلای کلوندایک، حکایتی است از جاه‌طلبی، بحران و چرخش‌های تاریخی که هنوز هم طنین‌انداز است.
دیدار دونالد ترامپ با ولادمیر پوتین در آلاسکا که در زیر نمایش‌های نظامی از پرواز بمب‌افکن‌های بی 2 گرفته تا دالان جنگنده‌های اف 22 رپتور رقم خورد، یک پرده تاریخی نیز داشت و آن پذیرایی از یک مهمان در سرزمین سابقش بود.
به گزارش فرارو، این دیدار که به زعم بسیاری از رسانه‌های غربی، تاریخی توصیف شده است، با هدف یافتن راهی برای خاتمه دادن بحران اوکراین ترتیب داده شد اما انتخاب مکان ملاقات و نمایش‌های عجیب نظامی در ابتدای این دیدار نشان داد که آلاسکا باید حامل پیام پنهان دیگری به پوتین نیز باشد. سرزمینی که پیش از این متعلق به میهمان بود. اما فارغ از موضوع دیدار ترامپ و پوتین، آلاسکا چطور به مالکیت آمریکا درآمد و این سرزمین یخی چگونه آمریکایی شد؟
در شبی سرد در واشنگتن، ساعت چهار صبح ۳۰ مارس ۱۸۶۷، دو مرد در اتاقی نیمه‌تاریک نشسته بودند و با قلم‌هایشان تاریخی را رقم می‌زدند. ویلیام اچ. سِوارد، وزیر خارجه ایالات متحده، با چشمانی پر از جاه‌طلبی، و ادوارد دو اشتکل، سفیر روسیه در آمریکا، با لبخندی محتاطانه، معاهده‌ای را امضا کردند که سرزمینی وسیع‌تر از دو برابر تگزاس را از دستان امپراتوری روسیه به آغوش نوپای آمریکا می‌سپرد. این معامله، که تنها ۷٫۲ میلیون دلار هزینه داشت – کمتر از دو سنت برای هر اکری (مساحتی معادل یک زمین فوتبال استاندارد) – نه تنها مرزهای قاره آمریکای شمالی را تغییر داد، بلکه نمادی شد از جاه‌طلبی‌های امپریالیستی، بحران‌های اقتصادی و چرخش‌های ژئوپلیتیکی قرن نوزدهم. اما داستان این واگذاری، مانند رودخانه‌های یخ‌زده آلاسکا، لایه‌های عمیقی دارد: از اکتشافات پرماجرای روسی تا مقاومت بومیان محلی، از جنون سِوارد تا کشف طلایی که همه چیز را توجیه کرد.
ریشه‌های روسی در سرزمین یخ و خز
داستان آلاسکا با روسیه بیش از یک قرن پیش از واگذاری آغاز شد، زمانی که امپراتوری تزاری، در جستجوی ثروت و قدرت، چشمانش را به شرق دوخت. در سال ۱۷۴۱، ویتوس برینگ، دریانورد دانمارکی‌الاصل در خدمت تزار پیتر کبیر، برای نخستین بار به سواحل آلاسکا رسید. این اکتشاف، که بخشی از تلاش‌های روسیه برای گسترش مرزهایش از سیبری به آمریکای شمالی بود، جرقه‌ای برای تجارت پررونق خز زد. گویی که دریای برینگ، این تنگه باریک میان آسیا و آمریکا، پلی شد برای جاه‌طلبی‌های روسی.
در سال ۱۷۹۹، تزار پاول اول شرکت روسی-آمریکایی (RAC) را تأسیس کرد و به آن انحصار تجارت خز در منطقه داد. این شرکت، مانند یک امپراتوری کوچک، مأموریت داشت تا خز سمور دریایی، روباه و سایر حیوانات را شکار کند و به بازارهای چین و اروپا بفرستد. روس‌ها هیچگاه مهاجرت گسترده‌ای به آلاسکا نکردند – جمعیت روسی هرگز از ۷۰۰ نفر فراتر نرفت – اما از طریق مبلغان ارتدوکس روسی، کلیساها ساختند و با بومیان محلی، از جمله آلوت‌ها، تینگلیت‌ها و اینویت‌ها، تعامل کردند. روابط اغلب صلح‌آمیز بود، اما نه بدون تنش: روس‌ها از بومیان به عنوان نیروی کار استفاده می‌کردند و گاهی با خشونت، مانند گروگان‌گیری کودکان رهبران محلی، کنترل خود را تحمیل می‌نمودند.
تا اوایل قرن نوزدهم، آلاسکا – که روس‌ها آن را "آلیاسکا" می‌نامیدند، برگرفته از کلمه آلوت به معنای "سرزمین بزرگ" – منبع ثروتی عظیم بود. در سال ۱۸۲۱، تزار الکساندر اول فرمانی صادر کرد که ادعای روسیه بر سواحل اقیانوس آرام شمالی تا مدار ۵۱ درجه شمالی را اعلام می‌کرد و کشتی‌های خارجی را از نزدیک شدن به ۱۱۵ مایلی ساحل منع می‌نمود. این اقدام، تنش‌هایی با ایالات متحده ایجاد کرد که به معاهده روسی-آمریکایی ۱۸۲۴ منجر شد، جایی که روسیه ادعایش را به شمال مدار ۵۴ درجه و ۴۰ دقیقه شمالی محدود کرد و بنادر روسی را به روی کشتی‌های آمریکایی گشود.
اما بادهای تغییر وزیدن گرفته بود. کشف طلا در کالیفرنیا در ۱۸۴۹ نشان داد که اگر طلایی در آلاسکا یافت شود، آمریکایی‌ها و کانادایی‌ها می‌توانند روس‌ها را دچار دردسر کنند. آلاسکا، این "سیبریِ اقصی"، برای روسیه بیش از حد دور، پرهزینه و سخت‌دفاع بود.
بحران کریمه و تصمیم به فروش: چرخشی استراتژیک
میانه قرن نوزدهم، امپراتوری روسیه با بحران‌های عمیقی روبرو بود. جنگ کریمه (۱۸۵۳-۱۸۵۶)، که روسیه را در برابر بریتانیا، فرانسه و امپراتوری عثمانی قرار داد، خزانه تزاری را خالی کرد و نشان داد که دفاع از مستعمرات دورافتاده مانند آلاسکا چقدر دشوار است. در هر جنگ آینده، بریتانیا – رقیب اصلی روسیه در اقیانوس آرام – می‌توانست به راحتی آلاسکا را از طریق پایگاه‌هایش در کانادا تصرف کند. علاوه بر این، تمرکز روسیه به سمت آسیا چرخیده بود: معاهدات آیگون (۱۸۵۸) و پکن (۱۸۶۰) بخش‌هایی از آمور و اوسوری را به روسیه افزود و توجه را از آلاسکا به خاباروفسک و ولادی‌وستوک معطوف کرد.
دوک کنستانتین نیکولایویچ، برادر کوچک‌تر تزار الکساندر دوم و فرمانده نیروی دریایی روسیه، از سال ۱۸۵۷ صدای اصلی برای فروش آلاسکا بود. او هشدار داد که ایالات متحده، با فلسفه "سرنوشت آشکار" (Manifest Destiny)، دیر یا زود این سرزمین را خواهد گرفت. وزیر خارجه الکساندر گورچاکوف، هرچند محافظه‌کار، در نهایت موافقت کرد. ادوارد دو اشتکل، سفیر روسیه در واشنگتن، نقش کلیدی در متقاعد کردن سن‌پترزبورگ ایفا کرد. روسیه نه تنها به پول نیاز داشت، بلکه می‌خواست از افتادن آلاسکا به دست بریتانیا جلوگیری کند – فروش به آمریکا، متحد بالقوه، گزینه‌ای هوشمندانه بود.
علاقه آمریکا: جاه‌طلبی سِوارد و سرنوشت آشکار
در سوی دیگر اقیانوس، ایالات متحده پس از جنگ داخلی (۱۸۶۱-۱۸۶۵)، به دنبال بازسازی و گسترش بود. ویلیام سِوارد، وزیر خارجه، رویای تبدیل آمریکا به قدرتی اقیانوسی را در سر داشت. او آلاسکا را به عنوان پلی به آسیا می‌دید: منبع طلا، خز، ماهی و تجارت با چین و ژاپن. سِوارد از سال ۱۸۶۴ پیشنهاد خرید آلاسکا را مطرح کرده بود و معتقد بود که این خرید، بخشی از "سرنوشت آشکار" آمریکاست.
روسیه در ۱۸۵۹ پیشنهاد فروش را داده بود، اما جنگ داخلی فراید مذاکرات را به تأخیر انداخت. پس از جنگ، اشتکل با سِوارد مذاکرات محرمانه‌ای آغاز کرد. سناتور ویلیام گوین از کالیفرنیا و روزنامه‌نگار ثورلو وید نیز واسطه بودند. قیمت اولیه ۵ میلیون دلار پیشنهاد شد، اما روسیه آن را کم دانست. در نهایت، در مارس ۱۸۶۷، مذاکرات شتاب گرفت.
مذاکرات شبانه و امضای معاهده
مذاکرات رسمی در ۱۱ مارس ۱۸۶۷ آغاز شد. اشتکل، با دستور تزار الکساندر دوم، قیمت ۷٫۲ میلیون دلار را پیشنهاد کرد و سِوارد موافقت کرد. در شبی که تا صبح ادامه یافت، معاهده سِسیون (Cession) امضا شد: آمریکا ۵۸۶٬۴۱۲ مایل مربع زمین را به قیمت ۷٫۲ میلیون دلار (معادل ۱۲۹ میلیون دلار امروز) خرید. این مبلغ، کمتر از ۰٫۳۶ دلار هر اکری در ارزش امروز، معامله‌ای باورنکردنی بود.
معاهده در ۹ آوریل توسط سنای آمریکا با ۳۷ رأی موافق در برابر ۲ مخالف تصویب شد. سناتور چارلز سامنر، رئیس کمیته روابط خارجی سنا، نطقی طولانی در حمایت از آن ایراد کرد و تأکید کرد که این خرید، آمریکای شمالی را از سلطنت‌های اروپایی پاک می‌کند. رئیس‌جمهور اندرو جانسون در ۲۸ می آن را امضا کرد.
مراسم انتقال: پرچم‌ها در باد شمال
در ۱۸ اکتبر ۱۸۶۷، در سیتکا (پایتخت روسی آلاسکا)، مراسم رسمی برگزار شد و سربازان روسی و آمریکایی رژه رفتند. کاپیتان الکسی پشچوروف روسی پرچم روسیه را پایین آورد و ژنرال لوول روسو آمریکایی پرچم ستاره‌دار را بالا برد. سلام توپخانه‌ای به صدا درآمد و ژنرال جفرسون دیویس (نه همان رهبر کنفدراسیون) در خانه سابق فرماندار روسی ساکن شد. بیشتر روس‌ها، از جمله تجار و کشیشان، آلاسکا را ترک کردند و RAC آنها را به روسیه بازگرداند. آلاسکا حالا "دپارتمان آلاسکا" بود، تحت کنترل ارتش آمریکا.
واکنش‌ها: از "جنون سِوارد" تا کشف طلا
واکنش عمومی در آمریکا عمدتاً مثبت بود. بسیاری از روزنامه‌ها، به ویژه در کالیفرنیا، آن را ستودند و گفتند که آلاسکا پایگاهی برای تجارت آسیایی و شاید الحاق بریتیش کلمبیا خواهد بود. اما مخالفان، مانند روزنامه نیویورک تریبون به سردبیری هوراس گریلی، آن را "جنون سِوارد" یا "یخچال سِوارد" نامیدند و گفتند آمریکا سرزمینی بی‌فایده خریده است. اما تاریخ قضاوت دیگری کرد؛ در ۱۸۹۶، کشف طلا در کلوندایک، آلاسکا را به دروازه‌ای برای شکارچیان طلا تبدیل کرد و منتقدان را ساکت نمود.
تأثیرات بعدی: از جنگ تا ایالتی شدن
آلاسکا برای سه دهه نادیده گرفته شد و تحت حکومت نظامی یا خزانه‌داری اداره می‌شد. در ۱۸۸۴، دولت مدنی برای اجرای قوانین تشکیل شد. اهمیت استراتژیک آلاسکا در جنگ جهانی دوم آشکار شد، و سرانجام پس از همه این رخدادها، آلاسکا در ۳ ژانویه ۱۹۵۹ به عنوان ایالت ۴۹ آمریکا پذیرفته شد.
از دید بومیان اما این داستانی تلخ بود زیرا تا سال ۱۹۲۴، شهروندی نداشتند و نمی‌توانستند رأی دهند یا مالک شوند. تازه از سال 1971 بود که بومیان آلاسکا توانستند حقوق کامل شهروندی خود را کسب کنند.
میراث یک معامله تاریخی
واگذاری آلاسکا نه تنها پایان حضور روسیه در آمریکای شمالی بود، بلکه آغاز عصر آمریکا به عنوان قدرتی اقیانوسی شد. این معامله، که زمانی مسخره می‌شد، حالا یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌های تاریخ لقب گرفته است: بیش از یک میلیون و هفتصد هزار کیلومتر مربع طبیعت بکر، منابع بی‌پایان و موقعیتی استراتژیک در نزدیکی قطب شمال. معامله‌ای بزرگ که ترامپ در دیدار با پوتین می‌خواست بدان تاکید کند.