صفحه اول
مذاکرات داغ معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی روز جمعه در کنسولگری ایران در استانبول لحظاتی قبل به پایان رسید پایان رسید. این نشستِ پس از جنگ، در میانه تهدید مکانیسم ماشه و هشدارهای آژانس، صحنه‌ای برای آزمون اراده اروپا در خروج از سایه آمریکا است. نشست معاونان وزرای خارجه جمهوری اسلامی ایران و سه کشور اروپایی عضو برجام ـ بریتانیا، فرانسه و آلمان ـ امروز جمعه در کنسولگری ایران در استانبول برگزار شد؛ نشستی که به گفته ناظران، نه صرفاً گفت‌وگوهایی دیپلماتیک، بلکه آوردگاهی برای سنجش واقعی مواضع اروپا در قبال برنامه هسته‌ای ایران محسوب می‌شود. مذاکرات در حالی برگزار شد که تنش‌ها پس از جنگ ۱۲ روزه و حملات هوایی آمریکا به تأسیسات هسته‌ای ایران به اوج رسیده و همزمان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز تلاش می کند تا با افزایش فشار بازرسان این نهاد را مجددا به ایران بازگرداند در این گفت‌وگوها کاظم غریب‌آبادی، معاون امور بین‌الملل وزارت خارجه و مجید تخت‌روانچی، معاون سیاسی وزیر خارجه، نمایندگی ایران را بر عهده داشتند. موضوع اصلی مذاکرات، بررسی تهدید سه کشور اروپایی مبنی بر استفاده از مکانیسم ماشه در صورت عدم دستیابی به توافقی جدید تا پایان ماه اوت عنوان شده است. با این حال، موضع رسمی تهران روشن و صریح بیان شده است: «صحبت‌کردن از تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ بی‌معنا و بی‌مبناست و اروپا نیز فاقد صلاحیت حقوقی برای بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت است». به گفته مقامات ایرانی، این مذاکرات فرصتی است برای اروپا تا گذشته خود را جبران کند و از نقش بازیگر حاشیه‌ای خارج شود. «مجید تخت روانچی» با اشاره به اینکه ما جلسه‌ای در سطح معاونین با سه کشور اروپایی داشتیم، گفت: این جلسه در ادامه مباحث قبلی برگزار شد؛ مباحثی که هر چند وقت یک‌بار درباره موضوع هسته‌ای میان ما مطرح می‌شود. این بار، نسبت به جلسه قبلی که داشتیم، اتفاقات مهمی در این فاصله رخ داده بود؛ از جمله تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه کشورمان. طبیعتاً در این جلسه به تفصیل درباره این موضوع صحبت کردیم و مواضع خود را مطرح نمودیم. توضیح دادیم که این اقدام رژیم و آمریکا مغایر با حقوق بین‌الملل بوده، با هیچ‌یک از معیارهای بین‌المللی سازگار نیست و برخلاف منشور سازمان ملل متحد است. همچنین انتقاداتی نسبت به مواضع این کشورها در قبال این تجاوز آشکار به ایران مطرح کردیم. روانچی در ادامه خاطرنشان کرد: بحث دیگری که در این جلسه مورد توجه قرار گرفت، موضوع بازگشت تحریم‌ها و «مکانیزم ماشه» بود. از سوی برخی از این کشورها صحبت‌هایی در این زمینه مطرح شده بود که ما نیز به‌روشنی دیدگاه‌ها و مخالفت‌های خود را اعلام کردیم. آقای دکتر عراقچی، وزیر محترم امور خارجه، اخیراً نامه‌ای به دبیرکل سازمان ملل ارسال کرده‌اند و مواضع حقوقی کشورمان را در این زمینه به‌طور کامل تشریح کرده‌اند؛ از جمله اینکه این کشورها در حقیقت نمی‌توانند چنین ادعاهایی داشته باشند. ما نیز در جلسه، دیدگاه‌های خود را کاملاً روشن و صریح بیان کردیم. این نامه هم‌اکنون در سازمان ملل ثبت شده و در اختیار اعضای شورای امنیت قرار دارد. معاون وزیر خارجه افزود: مبحث دیگری که برای ما اهمیت داشت، موضوع حقوق کشورمان در چارچوب ان‌پی‌تی (NPT) بود؛ از جمله در زمینه غنی‌سازی، که از حقوق مسلم ما محسوب می‌شود و باید غنی‌سازی در داخل کشور ادامه پیدا کند. طبیعی است که موضوع رفع تحریم‌های ظالمانه، نیز از جمله مباحث مطرح‌شده بود و تأکید کردیم که این تحریم‌ها باید هر چه سریع‌تر لغو شوند. معاون حقوقی و بین الملل وزیر خارجه هم با اتمام دور جدیدی از گفت‌وگوها میان معاونان وزرای خارجه ایران و تروئیکای اروپایی حاضر در برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) در محل کنسولگری ایران در استانبول در حساب کاربری خود در شبکه ایکس نوشت: دکتر تخت روانچی و من گفتگویی جدی، صریح و مفصل با مدیران سیاسی سه کشور اروپایی و اتحادیه اروپا داشتیم. «کاظم غریب آبادی» با اشاره به دستور کار این نشست که از ساعت ۱۰ امروز جمعه ۳ مرداد ماه آغاز شد و تا دقایقی پیش ادامه داشت، نوشت: آخرین تحولات مربوط به لغو تحریم‌ها و موضوع هسته‌ای مورد بحث و بررسی قرار گرفت. ضمن انتقاد جدی از مواضع آنها در مورد جنگ تجاوزکارانه اخیر علیه مردم ما، مواضع اصولی خود، از جمله در مورد مکانیسم موسوم به «اسنپ بک» را توضیح دادیم. غریب آبادی با تاکید بر اینکه هر دو طرف با ایده‌های مشخصی به جلسه آمدند که جنبه‌های مختلف آن مورد بررسی قرار گرفت، خاطرنشان کرد: توافق شد که رایزنی‌ها در این مورد ادامه یابد. در حاشیه مذاکرات، خبرنگاران در مقابل کنسولگری ایران در استانبول منتظر پایان نشست بودند؛ نشستی که به‌گفته ناظران غربی، می‌تواند به گشایش برخی گره های سیاسی بوجود آمده در مسیر پرونده هسته‌ای ایران که ناشی از رفتارهای زیاده خواهانه و زورگویانه طرفهای غربی است کمک کند. سخنگوی وزارت خارجه ایران، اسماعیل بقایی در اظهاراتی صریح پیرامون برگزاری این نشست با اشاره به فضای پس از جنگ، از تروئیکای اروپایی خواسته است تا این «فرصت تصحیح مواضع» را غنیمت بشمرند و از هماهنگی کامل با سیاست‌های واشنگتن فاصله بگیرند. منابع نزدیک به هیئت ایرانی می‌گویند که تهران آماده ارائه پیشنهاداتی جدید برای رفع سوءتفاهم‌هاست، اما هرگونه فشار سیاسی یا تهدید به تحریم را اقدامی خصمانه تلقی خواهد کرد. با وجود فضای پرتنش حاکم، ناظران امیدوارند که مذاکرات استانبول بتواند دریچه‌ای تازه برای احیای مسیر دیپلماسی باز کند؛ مسیری که آینده آن به‌طور مستقیم به تصمیم اروپا برای حفظ استقلال خود از سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا گره خورده است.