سیاست
معاون اول رئیسجمهور در روایتی از وضعیت مدیریت کشور در جنگ تحمیلی دوازدهروزه با رژیم صهیونیستی بیان کرد: با فرماندهی فرماندهکل قوا و آمادگی دولت شرایط جنگی را مدیریت کردیم؛ با برخی پیشبینیها، ذخایر استراتژیک کشور را به وضعیّت بسیار خوب رساندیم. محمّدرضا عارف، معاوناوّل رئیسجمهور، در گفتوگو با رسانه KHAMENEI.IR نقش دولت در مدیریّت جنگ دوازدهروزه را بررسی کرده و سپس به تشریح موضع جمهوری اسلامی ایران در برابر اظهارات رئیسجمهور آمریکا پرداخته است، همچنین، نقش فرماندهیکلّ قوا را در راهبری کشور و نیروهای مسلّح تبیین کرده و روایتی از حضور تاریخی ایشان در شب عاشورا در حسینیّهی امام خمینی را ارائه داده است. وی درقسمتی از این گفت وگو بیان کرد؛دولت چهاردهم از روز اوّل فعّالیّتش عملاً درگیر جنگ شد؛ یک مهمان عزیز کشورمان ترور شد و پیام این ترور ادامهی این مسیر توسّط رژیم صهیونیستی و حامیانش بود. بنابراین، ما در مهرماه یک جمعبندی داشتیم که باید یک حالت جنگی را در مدیریّت کشور در نظر بگیریم. راهبردی که تدوین شد این بود که حدّاکثرِ آرامش در جامعه حاکم بشود تا مردم احساس نکنند شرایط جنگی است؛ امّا برای دولتمردها شرایط جنگی برای ادارهی کشور باید باشد. به همین دلیل، برنامهی ادارهی کشور بهخصوص در امور اقتصادی در حالت جنگ را تدوین کردیم. البتّه این برنامه در سطح محدودی بود و آن را رسانهای نکردیم. دراینباره، در نهادهای بالادستی مشورت کردیم و دو سناریو را در آنجا دیدیم: اوّل صادرات پانصد هزار بشکه نفت در روز، دوّم صادرات صفر بشکه نفت در روز. بههرحال، دولت آمادگی داشت. در راهبردهایی هم که آنجا دیده بودیم، این مسئله وجود داشت که در زمانی که احتمالاً با حادثهای روبهرو میشویم، باید تفویض اختیار کنیم؛ یعنی شیوهی فرماندهی و کنترل (C4I) را در عمل پیاده کنیم. به همین دلیل، چند ساعت بعد از حادثهای که اتّفاق افتاد، دولت اوّلین جلسهی فوقالعادهی خود را برگزار کرد و در آن جلسه تفویض اختیار کردیم؛ به استانداران، در سطح استانشان، اختیار تام دادیم و اختیار اصل 127 را به ایشان تفویض کردیم؛ به وزرا هم در حوزهی خودشان، به استناد اصل 138، اختیاراتی که در ذات آن تشکیلات هست محوّل شد. بنابراین، اختیارات دولت را به چهار کارگروه دادیم: کارگروه اقتصادی، کارگروه زیربنایی، کارگروه امنیّتی و کارگروه اطّلاعرسانی؛ این چهار کارگروه هم به استناد اصل 138، اختیارات کامل دولت را داشتند. بنابراین، با یک سازوکار خوبی فعّالیّتها شروع شد. ستاد تنظیم بازار نیز از آغاز دولت، فعّالیّت جدّی خودش را شروع کرده بود. اگرچه در قانون برنامه آزادسازی نرخ را دنبال میکردیم ــ البتّه به جز کالاهای محدود ــ ولی بههرحال در شرایط جنگی میبایست تصمیمات خاصّی میگرفتیم. خوشبختانه، با پیشبینیهایی که کرده بودیم، ذخایر استراتژیک کشور را به وضعیّت بسیار خوبی رساندیم. اینقدر وضعیّت ذخایر کشور خوب بود که در تهاجم رژیم صهیونیستی، به استفاده از کالاهای استراتژیک نیاز پیدا نکردیم. بههرحال، اقتصاد ما آمادگی کامل داشت و مردم هم، بهخصوص با فرمایشات و پیامهای تلویزیونی رهبر انقلاب اسلامی، تمامقد به میدان آمدند. ما جز در مورد بنزین، هیچ جا صف دیگری نداشتیم که آن هم چون ناگهان تقاضا بالا رفته بود، طبیعی بود که تعداد پمپبنزینهایی که داشتیم برای پاسخگویی کفایت نمیکرد. در صف بنزین هم مردم همراهی و انسجامشان را نشان دادند؛ لذا کوچکترین مسئلهای پیدا نکردیم. تولید بنزین ما در روز، 110 میلیون لیتر بود که با توسعهای که در این هفت هشت ماه دادیم، تقریباً به 120 میلیون لیتر رسید؛ بااینحال، در روز اوّل جنگ، 197 میلیون لیتر مصرف داشتیم. واقعیّت این است که مردم در مورد کالاهای مصرفی بینظیر عمل کردند؛ نمیگویم کمنظیر. فروش فروشگاههای زنجیرهای، به طور متوسّط، 1,4 تا 1.45 همّت در روز است. در روز اوّل جنگ، این خرید به 1.9 رسید؛ یعنی تقریباً 40 درصد اضافه شد. روز دوّم از متوسّط آمد پایینتر و روزهای بعد، یک رشد طبیعی داشت؛ یعنی عموم مردم صرفاً مایحتاج مورد نیازشان را خریدند. حالا ممکن است استثنائاتی هم باشد که طبیعی است، ولی مردم همراهی کردند. به همین دلیل، قفسههای فروشگاهها که پُر بود، پُر باقی ماند. توجّه دارید که رژیم صهیونیستی از قبل تبلیغ کرده بود برای سه روز: روز اوّل با زدن فرماندهان و نیروهای برجسته، پیروزی دفاعی و جنگی پیدا میکند؛ روز دوّم، به خیال خام و پوچ خودشان، مردم میآیند از آنها حمایت میکنند؛ روز سوّم هم در مذاکرهای که قرار بود یکشنبه داشته باشیم، روی «تسلیم» توافق میشود. امّا مردم با هدایت و رهبری رهبر انقلاب اسلامی به میدان آمدند و واقعاً رعایت کردند آن چیزهایی را که میدانستند باید رعایت کنند؛ از جمله تعادل در مصرف، کمک به یکدیگر و خدمات صلواتیای که در میان مردم رواج پیدا کرد؛ حتّی میدیدیم که در صف بنزین، یک آقایی با دختر کوچکش شربت توزیع میکرد! در این شرایط، تولید بیش از نیاز ما انجام شد؛ یعنی بعضی از تولیدکنندگان، شیفت دوّم و سوّم کاری داشتند. همچنین، باید اشاره کنیم به اقدام ارزشمندی که اتاق اصناف کرد و اصناف به میدان آمدند؛ به طوری که فروش خیلیهایشان با همان قیمت خرید بود و بعضی شرکتها هم قیمت کالای خودشان را چند درصد پایین آوردند! این کارِ بسیار ارزشمندی بود. نگرانیای که ما داشتیم روی کالاهایی بود که در بنادر و کشتیها داشتیم. در این زمینه هم یک حرکت انصافاً جهادی انجام شد که در این حرکت جهادی، کامیونداران پیشتاز بودند؛ کامیوندارانی که میدانید یک ماه قبلش اعتراضاتی داشتند، نکاتی داشتند، درخواستهایی داشتند که بخشیاش عمل شده بود، بخشیاش داشت بررسی میشد. یکدفعه این اتّفاق که میافتد، این جنگ تحمیلی که پیش میآید، کامیونداران تمامقد میآیند به میدان! بنابراین، میزان تخلیهی بارمان از بنادر، دو برابر شرایط عادی شد؛ یعنی آن راهبردی که داشتیم تحقّق پیدا کرد. در سایر امور نیز همراهی بینظیر مردم را داشتیم و خوشبختانه از نظر اقتصادی، کشور خوب اداره شد. با تفویض اختیاری که داده شده بود، مدیران در لحظه تصمیمگیری میکردند. البتّه الان به جمعبندی خوبی رسیدهایم و از همهی دستگاهها خواستیم روایت خودشان را از این دوازده روز جنگ تحمیلی به ما ارائه بدهند. چون الان در وضعیّت «توقّف آتش» هستیم، ما باید آمادگی کامل برای رویارویی داشته باشیم که بتوانیم ضربههای مهلکتر و جدّیتری بزنیم. در این روایت، قرار بر این است که عملکرد بخشها را آسیبشناسی کنند تا مشخّص بشود اگر جاهایی کوتاهی شده، کمبود داشتیم، مسئله داشتیم، انشاءالله در داخل دولت و با سازوکارهایی که قانون به ما اجازه میدهد، اشکالات رفع بشود تا آمادگی بیشتری پیدا بکنیم. خوشبختانه، نشاطی که در این مدّت در دستگاههای اجرایی بود واقعاً بینظیر بود. غیر از دولت که روز اوّل جلسه داشت، تقریباً وزارتخانههای اصلی یا کلیدی هم در همان صبح جمعه، صورتجلسات تصمیمسازیشان را برای من فرستاده بودند؛ یعنی همه، صبح جمعه تا ظهر، تکلیفشان روشن بود. با آن اقدام ارزشمند رهبر انقلاب اسلامی در انتصاب فرماندهان ــ بههرحال، فرماندهان برجسته و عالی نیروهای مسلّح شهید شده بودند و معمولاً برای تغییر مدیر هم زمان لازم است ــ در طول چند ساعت وضعیّت تثبیت شد، به طوری که اوّلین عملیّات ما چند ساعت بعد انجام شد. نقش رهبر انقلاب اسلامی در مدیریّت کشور وی افزود: اگر ما یک مرور کوتاهی داشته باشیم، سیاستهای کلّی در بخشهای مختلف کاملاً روشن است؛ از جمله، دیدگاه عمیق و دقیق و آیندهنگریای که ایشان دارند و مواضعی که خیلی شفّاف و روشن در همهی بخشها اعلام میکنند. حقیقتاً، این نگاه و این رهبری و این راهبردها بود که علیرغم همهی دشمنیها، همهی مشکلاتی که ما بعد از پیروزی انقلاب با آن روبهرو بودیم، تحریمهایی که به زعم خود غرب کمرشکن است، ما فائق آمدیم و داریم جلو میرویم. من اگر بخواهم نظر خاصّ حضرت آقا را مطرح کنم، نظر ایشان روی توسعهی علم و فنّاوری است. شما اگر این واژه را در فرمایشات ایشان در زمانهای مختلف ملاحظه کنید، میبینید که بیشترین تأکید را در این زمینه دارند. ایشان رفتار و کردارِ کشور را هدایت کردند به سمت علم و فنّاوری و توسعهی مبتنی بر علم و فنّاوری. خوشبختانه این نگاه در بخش دفاعی، با راهبردهای ایشان، حاکمیّت جدّی پیدا کرد. دستاوردهایی که ما در بخشهای دفاعی داریم، همگی وابسته به نیروهای جوانِ دانشمندِ داخلِ کشور است. این نگاه است که الان توانمندی دفاعی ما را در منطقه در وضعیّت عالی قرار داده است. شما اوایل جنگ تحمیلی در سال 1359 را با الان مقایسه کنید؛ اصلاً قابل مقایسه نیست. این حاصل نگاهی است که ایشان داشتند. ایشان این نگاه را در مدیریّت میدان هم اِعمال میکنند؛ یعنی از موضع فرماندهی کلّ قوا، همین نگاه را ما میبینیم. در ادارهی این جنگ هم اگر فرمایشات ایشان را در این چند سخنرانی تلویزیونی نگاه کنید، مهمترین جهتگیریاش انسجام مردم و به میدان آمدن مردم است، بعد هم تشویق رزمندگان به رفتار و کردار شجاعانه در چهارچوب قوانین و مقرّرات. خب، جوابش را هم گرفتیم؛ اینکه در کمتر از ده ساعت بزرگترین و بالاترین مقامات نظامی منصوب میشوند، کار بینظیری است. من مثالی به دوستانم میزنم، میگویم شما رئیس یک اداره را که میخواهید منصوب کنید ــ ادارهای که پانزده نفر کارمند دارد ــ گاهی یک ماه طول میکشد تا مشورت کنید؛ حالا آن آقا یا آن خانم هم که رئیس اداره میشود، یک هفته از شما وقت میخواهد تا بتواند کار را شروع کند؛ امّا در این قضیّه، ظرف کمتر از ده ساعت، فرماندهان عالی همتراز با فرماندهان و سران شهید منصوب میشوند و عملیّاتی موفّق را در کمتر از چند ساعت انجام میدهند! این ویژگی و برجستگی مدیریّت فرماندهی کلّ قوا است. البتّه نهتنها ماها که با ایشان چهل پنجاه سال کار کردهایم، بلکه دشمنان ما نیز بر شجاعت و تسلّط ایشان به امور اذعان دارند.